به گزارش خبرنگار مهر، مدیر مرکز حافظ شناسی صبح یکشنبه در جریان نشست های علمی یادروز حافظ گفت: «شرح تحقیقی دیوان حافظ» کتابی از استاد منصور رستگار فسایی است که به همت انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی در سال گذشته منتشر شده است. ویژگی های این کتاب گرانسنگ آن گونه است که از همان آغاز انتشار به سادگی می شد پیش بینی کرد که نظر حافظ شناسان و حافظ پژوهان را به شایستگی جلب خواهد کرد و در جایگاه «کتاب سال حافظ» انتخاب خواهد شد.
کاووس حسن‌لی بیان کرد: مرکز حافظ شناسی که همواره آثار منتشر شده در پیوند با حافظ را رصد و آثار برتر را به بهانه های گوناگون معرفی می کند، امسال با بررسی کتابهای منتشر شده در سال ۱۳۹۴ با رای داوران حافظ شناس کتاب «شرح تحقیقی دیوان حافظ» را به عنوان برترین کتاب سال در حوزه ی حافظ شناسی انتخاب کرد.
وی عنوان کرد: استاد دکتر رستگار فسایی که کارنامه ای درخشان و پر برگ و بار دارند و در حوزههای گوناگون قلم زدهاند، پیش از این نیز در پیوند با حافظ آثاری منتشر کرده بوده اند. نخستین اثر ایشان مجموعه مقالات کنگره ی بینالمللی حافظ است که در سال ۱۳۵۰ در دانشگاه شیراز برگزار شد. این مجموعه مقالات در سال ۱۳۵۲ به کوشش دکتر منصور رستگار فسایی در مرکز نشر دانشگاه شیراز انتشار یافت.
مدیر مرکز حافظ شناسی بیان کرد: از استاد رستگار بجز مجموعه مقالات یاد شده و نیز کتاب «حافظ و پیدا و پنهان زندگی» سخنرانی ها و مقالات گوناگون در پیوند با حافظ منتشر شده و هم اکنون دو کتاب دیگر نیز از ایشان در دست چاپ است که شامل «کلمات آتش انگیز» و «شرح مختصر دیوان حافظ» است.
حسن‌لی ادامه داد: اما کتاب شش جلدی «شرح تحقیقی دیوان حافظ» گسترده ترین و جامع ترین اثر دکتر رستگار فسایی در پیوند با حافظ است. این کتاب دست کم سه پشتوانه ی استوار داشته است: نخست تجربه بیش از نیم قرن مطالعه، پژوهش و تدریس استاد رستگار در حوزههای حافظپژوهی.، دوم درنگ و دقت علمی ایشان در تمام نوشته هایی که تا پیش از این کتاب در باره ی حافظ و شعر و اندیشه ی او منتشر شده است. و سوم پرهیز از یکسویه روی، یک جانبه نگری و تحدید شرح به سلیقه ای خاص است.
مدیر مرکز حافظ شناسی بیان کرد: راست آن است که بنیادی ترین ویژگی شعر حافظ، تراکم معانی در کمترین واژگان و معماری شگفت او در سخنی لایه لایه و تو در توست. بی توجهی به این ویژگی بنیادی از کلام حافظ، یعنی ناقص ماندن شناخت او. خوشبختانه در این شرح همانگونه که شارح محترم گفته اند هنر شاعری حافظ مقدم بر دیگر فضیلتهای او دیده شده است: «حافظ بیش از هرچیز و مقدّم بر هر امر دیگری، همه ی شهرت و آوازه و موفقّیت خویش را به‌سبب «شاعری » به‌دست می‌آورد نه به‌جهت هیچ وظیفه و رسالت دیگری.
وی افزود: مسلماً مقصود از این سخن، آن نیست که حافظ معلم یا عارفی عالم و دیندار و حافظ قرآن نیست؛ بلکه هدف بیان این نکته است که حافظ اگرچه ممکن است همه یا بعضی از این عناوین را واقعاً داشته باشد؛ آنچه موجب مطرح شدن و نامدارگشتن وی در طی قرون شده و شهرت عرفان و دانایی و قرآن دانی وی را به همه جا برده است، فقط شعر و شاعری او بوده است و اگر چنین نبود، کدام عالم و عارف و رند و قلندر و ناظم و حافظ قرآن و حتی شاه و وزیر و بزرگ قرن هشتم را سراغ داریم که فقط به‌دلیل داشتن این امتیازات به چنان مقام و منزلت جاودانه ای که حافظ در تاریخ ادبی ما بدان دست یافته است، رسیده باشد.»
مدیر مرکز حافظ شناسی بیان کرد: در شرح تحقیقی دیوان حافظ هر سروده از حافظ (غزل و غیر غزل) در پنج بخش مستقل معرفی و شرح شده است. اساس کار این کتاب چاپ شادروان خانلری بوده، اگر چه در برخی موارد از چاپ های دیگر هم استفاده شده است.
دکتر رستگار در این کتاب، از میان واژهای هر شعر یا با توجه به پیام آن نامی برای آن شعر برگزیده و برنهاده. پس از متن هر شعر، در پنج بخش به شرح زیر به بررسی آن شعر پرداخته اند:
- ساختار شعر (بررسی شکل بیرونی و درونی، از جمله انواع موسیقی های موجود در سراسر شعر)
- نوع شعر (نوع محتوا، زمان و مکان سرایش، وضعیت فرهنگی، اجتماعی و سیاسی موجود در شعر و مضمون کلی شعر)
- معنی واژه های شعر (توضیح واژه های کلیدی با توجه به معنی آن در بافت کلام)
- معنی بیت های شعر (توضیح در باره ی معنای کلی بیت، و شرح آن با گوشه ی چشم به شرح های گوناگون و متفاوتی که از برخی ابیات شده است).
- منابع شناخت بهتر شعر (معرفی برخی از منابع قدیم و جدید که در پیوند با بیت مورد نظر مطلبی یا نظری در آن ها آمده است و می تواند در فهم و شناخت بیشتر، سودمند باشد).
حسن‌لی عنوان کرد: مرکز حافظ شناسی بجز انتخاب کتاب سال حافظ گاهی به حافظ شناسان برجسته جهان «نشان درجه ی یک علمی حافظ شناسی» نیز اهدا می کند، این نشان نخستین بار در اردیبهشت سال ۱۳۸۶ شمسی به پروفسور شارل هانری دو فوشهکور (مترجم فرانسوی) به پاس پنجاه سال فعالیت در پیوند با زبان و ادبیات فارسی و نیز ترجمه دیوان کامل حافظ اهدا شد. بجز هانری دو فوشهکور سه نفر دیگر تا کنون موفق به دریافت این نشان عالی شده اند: پروفسور جیوانی ماریا درمه، مترجم و شارح دیوان کامل حافظ به زبان ایتالیایی (در اسفندماه ۱۳۸۶ شمسی)، دکتر سلیم نیساری (در مهرماه ۱۳۸۷) و استاد بهاءالدین خرمشاهی (در مهر ماه ۱۳۸۸).