هر چند بر اساس شاخص‌های آماری، نرخ بیکاری در «جمعیت ۱۰ ساله و بیشتر» مورد محاسبه قرار می‌گیرد اما با توجه به اینکه بیشترین متقاضی شغل در بین جمعیت جوان کشور است، بررسی وضعیت اشتغال در جمعیت ۱۵ تا ۲۹ سال بیش از سایر گروه‌های سنی اهمیت دارد.
وضعیت اشتغال جمعیت جوان در گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ سال و ۱۵ تا ۲۹ سال به تفکیک مورد بررسی قرار گرفت که بر این اساس مقایسه آماری نیروی کار نشان می‌دهد نرخ بیکاری جمعیت ۱۵ تا ۲۴ سال در سال ۹۵ به میزان ۳.۱ درصد رشد داشته است به طوریکه این نرخ از ۲۶.۱ درصد در سال ۹۴ به ۲۹.۲ درصد در پایان سال ۹۵ رسید. این شاخص در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بیشتر بوده است.
همچنین کل جمعیت بیکار که در سن کار قرار دارند ۳ میلیون و ۲۰۳ هزار و ۳۹۸ نفر است که از این میزان۸۶۹ هزار و ۵۳۱ نفر در گروه سنی ۱۵ تا ۲۴ سال قرار دارند، این جمعیت در سال ۹۴ به میزان ۷۶۵ هزار و ۱۷۰ نفر بود.
در مقابل، بررسی وضعیت نیروی کار در گروه سنی ۱۵ تا ۲۹ سال نیز حاکی از آن است که نرخ بیکاری در این جمعیت ۲۵.۹ درصد است که در سال ۹۴ این میزان ۲۳.۳ درصد بود. این آمار نشان دهنده افزایش ۲.۶ درصدی نرخ بیکاری در این گروه سنی است. در عین حال سهم بیکاران گروه سنی ۱۵ تا ۲۹ سال از کل جمعیت بیکار کشور یک میلیون و ۸۲۷ هزار و ۵۲۵ نفر است.
با این حال نتایج آمار نشان می دهد از مجموع جمعیت حدود ۳میلیون و ۲۰۳هزار بیکار، یک میلیون و ۸۲۷ هزار نفر در گروه سنی ۱۵ تا ۲۹ سال قرار دارند. به عبارتی ۵۷ درصد از کل جمعیت بیکار کشور در گروه سنی ۱۵ تا ۲۹ سال قرار دارند.
| گروه سنی |
نرخ بیکاری |
جمعیت بیکار |
| ۱۵- ۲۴ سال |
۲۹.۲ |
۸۶۹۵۳۱ |
| ۱۵ تا ۲۹ سال |
۲۵.۹ |
۱۸۲۷۵۲۵ |
| کل جمعیت بیکار (۱۰ ساله و بیشتر) |
۱۲.۴ |
۳۲۰۳۳۹۸ |
قطعا اشتغال وابسته به یک متغیر مانند «نرخ بیکاری» نیست بلکه اقتصاددانان معتقدند که شاخص‌های بازار کار به شدت متاثر از متغیرهای اقتصادی است.
به اعتقاد برخی کارشناسان اقتصادی، طی سال‌های ۸۲ تا ۹۲ رشد اقتصادی از محل رشد بهره‌وری نه تنها افزایش نیافت بلکه این نرخ صفر و زیر صفر بود به همین دلیل پیامدهای این آمار به تدریج در اقتصاد نمایان شد تا اینکه طی سال‌های ۹۲ تا ۹۵ به رغم رشد برخی شاخص‌های اقتصادی، اما نرخ بیکاری رشد داشت.
در عین حال متاسفانه نرخ رشد سرمایه گذاری در بخش صنعت طی سال ۸۶ تا ۸۷ منفی شد. در نیمه نخست دهه ۸۰ از هر ۱۰۰ واحد سرمایه گذاری، ۶۵ درصد سرمایه گذاری در بخش ماشین آلات و ۳۵ درصد سرمایه گذاری در بخش ساختمان صورت گرفت و طی سال های ۹۱، ۹۲ و۹۳ این میزان سرمایه گذاری بالعکس شد به طوریکه سهم ماشین آلات از سرمایه گذاری ۳۵ درصد و سهم ساختمان به ۶۵ درصد افزایش یافت که این به دلیل سیاست‌های انبساطی دولت بود که سرمایه‌ها را به سمت مسکن هدایت کرد.
بر اساس این گزارش، طی چند سال اخیر به غیر از نیروی انباشته بیکار که در جستجوی کار هستند، سالانه ۸۰۰ هزار تا یک میلیون نیروی کار جدید به سن کار می‌رسند و به متقاضیان شغل اضافه می‌شوند. در این شرایط دولت باید علاوه بر ایجاد ظرفیت‌های اشتغال برای نیروی انباشته بیکار از سال‌های گذشته، برای ورودی‌های جدید بازار کار هم بدنبال اشتغال زایی باشد.
بیکاری امروز به یک بحران تبدیل شده که ریشه آن را نمی‌توان در یک دولت خاص جستجو کرد اما انتظار مردم این است که دولت‌ها وضعیت نابسامان بازار کار که بیش از یک دهه اقتصاد ایران را به بحران بیکاری تبدیل کرده است را ساماندهی کنند.
این در حالیست که اشتغال جوانان در هر یک از شعارهای انتخاباتی یازده دولت گذشته به عنوان ابزاری‌ترین شعار کسب رای دولت‌ها بوده اما برآیند آن جز تشدید پدیده بیکاری نبوده است.