محمدعلی باغستانی در گفتگو با مهر در پاسخ به این پرسش که در اسفندماه سال گذشته برخی از مسئولان وزارت جهاد کشاورزی از معرفی سموم کم خطر و کارا در حدود ۴ ماه آینده خبر داده بودند، سرانجام این بحث به کجا ختم شد؟ اظهارداشت: از زمان معرفی یک سم به سازمان حفظ نباتات تا ثبت آن(چون هیچ آفت کشی بدون ثبت نمی تواند مصرف شود) به طور میانگین بین یک و نیم تا دو سال طول می کشد، چون هر آفت کشی که وارد کشور می شود باید مباحث بهداشتی و محیط زیستی مربوط به آن، در هیات نظارت بر سموم که متشکل از نمایندگان سازمان حفاظت محیط زیست، نمایندگان وزارت بهداشت، سازمان استاندارد، پزشکی قانونی و ... است، بررسی شود.
وی ادامه داد: در این جلسات بررسی می شود که سم معرفی شده از نظر سرطان زایی مشکل ندارد، یا خسارتی به محیط زیست وارد نمی کند بعد از طی تمام این مراحل ما به عنوان بخش کشاورزی باید کارایی سم معرفی شده را مورد بررسی قرار دهیم بنابراین این سم به موسسه تحقیقات گیاهپزشکی فرستاده می‌شود تا آزمایشات لازم بر روی آن انجام گیرد.
رئیس سازمان حفظ نباتات کشور با بیان اینکه این سم باید برود و در عرصه آزمایش شود، افزود: ما معمولا وقتی یک آفت کش وارد می شود آن را حداقل در ۳ سایت کشور آزمایش می کنیم، بعد از انجام این آزمایش ها، گزارشات آن به هیات نظارت بر سموم فرستاده می شود و اگر در بخش کارایی در کشاورزی هم مشکلی نداشته باشد این آفت کش ثبت خواهد شد.
باغستانی اضافه کرد: درحال حاضر که سرعت کار مقداری افزایش پیدا کرده یک و نیم تا دو سال این کار به طول می انجامد.
وی گفت: ما در این راستا به کسانی که پروانه جدید می‌خواهند یا قصد ورود به عرصه تولید و یا توزیع سموم را دارند، اعلام کرده ایم باید حداقل یک آفت کش جدید را برای کشور معرفی کنید؛ این شرط را برای آنان قرار داده‌ایم و شرط، وتو کننده هم است یعنی اگر نتوانند آن را عملی کنند به مقصود خود نمی رسند.
باغستانی ادامه داد: بنابراین اتفاقات خوبی در این زمینه در کشور رخ داده است؛ ضمن اینکه در کنار این اتفاقات الگوی ما این است که آفت کش های پر خطری را که آینده ندارد و حذف آنها ضروری است، باید از سبد سم کشور حذف کنیم؛ اما یکروزه نمی توانیم این کار را انجام دهیم چون بحث مبارزه با آفات نیز در این میان مطرح است بر همین اساس داریم لیستی از آفات و آفت کش ها را تهیه می کنیم، آنها را روی سایت سازمان حفظ نباتات قرار می دهیم و اعلام می کنیم این آفت کش هایی هستند که ما علاقمندیم آنها را در داخل کشور به ثبت برسانیم و جایگزین سمومی که آینده دار نیستند و مصرف آنها مخاطره آمیز است، نماییم.
تدارک سموم دیازینون و بوتاکلر بعد از سال ۹۸ قطع خواهد شد
وی اظهارداشت: به عنوان مثال دو هفته قبل، هیات نظارت تصمیمی درباره سم دیازینون اتخاذ کرد و سپس به شرکت های تولید کننده و واردکننده اعلام شد که از پایان سال ۹۸ تدارک سم دیازینون و بوتاکلر که به عنوان یک علف کش در مزارع برنج مصرف می شود، قطع خواهد شد چراکه در دنیا درباره مصرف این سموم اما و اگرهایی وجود دارد و دنیا به سمت حذف آنها پیش می رود.
باغستانی افزود: ما این الگو را برای خود در نظر گرفتیم و به مرور زمان داریم این جایگزینی را انجام می دهیم، طی دو الی سه سال گذشته حدود ۵۵ قلم سم جدید کم خطر به لیست سموم کشور اضافه شده است.
۱۹ قلم سم مشکوک از سبد مصرفی کشور حذف شد
وی تصریح کرد: همچنین حدود یکسال و نیم قبل ما، ۱۹ قلم سم را که در مصرف آنها اما و اگر وجود داشت، از سبد مصرفی کشور حذف کردیم که این کار باید قطعا سرعت بیشتری بگیرد.
رئیس سازمان حفظ نباتات کشور در بخش دیگری از سخنان خود اظهارداشت: سموم براساس تقسیم بندی‌های WHOو EPA به گروه های مختلفی تقسیم بندی می شوند بر این اساس در لیست سموم کشور گروه A(پرخطر، سرطانزا) اصلا وجود ندارد، در گروه B تعدادی داریم که این گروه عمدتا جونده کش (مثل موش کش ها) هستند که در دنیا نیز همین سموم مورد استفاده قرار می گیرند، این گروه نیز هیچ گاه به طور مستقیم روی محصول استفاده نمی شوند.
باغستانی اضافه کرد: بقیه سموم ما جزو گروه متوسط خطر یا کم خطر هستند؛ سبد سم کشو از نظر وضعیت خطری که دارد، وضعیت نسبتا مناسبی دارد.
همکاری با شرکت‌های بین المللی برای کنترل مصرف سموم در گلخانه‌ها
وی درباره بحث گلخانه‌ها و نگرانی‌های مطرح شده در این زمینه نیز به خبرنگار مهر گفت: شرایط محیطی گلخانه ها، به خصوص در بحث بیماری ها و آفات شرایطی است که آفت به خوبی می تواند جولان دهد؛ در این وضعیت ممکن است تعداد شرایط سم پاشی مقداری زیاد باشد که مخاطراتی در این زمینه وجود دارد ما بر این اساس امسال با همکاری چند شرکت بین المللی، در چند مرکز پایلوت از جمله پاکدشت و یزد، مدیریت تلفیق آفات گلخانه را اجرا کردیم که اقدام بسیار خوبی بود.
باغستانی گفت: در این مدیریت از سم استفاده شد اما سمومی که نتواند عوامل بیولوژیک را از بین ببرد و در کنار آن از عوامل بیولوژیک هم استفاده شد؛ در این مراکز پایلوت تعداد دفعات سم پاشی به شدت کاهش پیدا کرد.
اجرای مدیریت تلفیقی در گلخانه، تعداد دفعات سمپاشی را به ۳ بار کاهش داد
وی با بیان اینکه در این عملیات تعداد دفعات سمپاشی به ۳ بار تقلیل پیدا کرد و سموم مورد استفاده نیز سموم کم خطر بود، افزود: این الگو را باید در کشور توسعه دهیم ضمن اینکه ما قصد داریم عمده اعتبارات یارانه ای را که در اختیار مان قرار می گیرد، به سمت محصولات تازه خوری با محوریت محصولات گلخانه ای سوق دهیم؛ همچنین باید بسته مدیریت تلفیقی مورد حمایت دولت قرار بگیرد چراکه در مبارزه بیولوژیک هزینه ها مقداری نسبت به سموم افزایش پیدا می کند.
باغستانی از پاسخ به این پرسش که چه شرکت‌هایی و از کدام کشورها در این طرح با این ایران همکاری می کنند، خودداری کرد.
همچنان منتظر تامین اعتبار هستیم
رئیس سازمان حفظ نباتات تصریح کرد: در این راستا ما برای توسعه مساله مذکور طرح جامعی برای ۱۵ محصول کشاورزی تدوین کرده ایم که در شورای عالی سلامت نیز کلیات آن به تصویب رسیده است.
باغستانی اظهارامیدواری کرد: با تامین اعتبار طرح مذکور اجرا شود.
وی درباره اینکه قرار بود این طرح سال ۹۴ اجرا شود، گفت: هنوز اعتبارات طرح تامین نشده، به ما قول دادند که این کار انجام شود هم سازمان برنامه و بودجه این قول را داده و هم سازمان بازرسی کل کشور روی آن تمرکز کرده و به شدت پیگیر آن است تا اجرایی شود.
باغستانی ادامه داد: ما داوطلب اجرای این طرح هستیم وزارت بهداشت نیز آن را تایید کرده امیدواریم اجرای این طرح به جایی برسد و مخاطراتی که مردم به ویژه در ارتباط با محصولات تازه خوری با آن مواجه هستند، کمتر شود.