محمدرضا لطفی منتقد سینما و تلویزیون با اشاره به برنامه های رسانه ملی که در مناسبت ها روی آنتن می رود به خبرنگار مهر گفت: درباره ماه محرم و یا هر رویدادی که در کشور رخ می دهد و رسانه تصمیم می گیرد آن را پوشش دهد یک نکته همیشه مغفول می ماند و آن مغز و باطن رویدادهاست.
وی ادامه داد: ما در هر رویداد و مناسبتی باطنی داریم که آن دارای پیام است به طور مثال عید نوروز، ماه های محرم و رمضان و ۲۲ بهمن هر کدام پیامی دارند و کارکرد حوزه فرهنگ و رسانه این است که جامعه را از لایه ظاهری و رویین رویدادها به اصل آن واقعه ببرد. ماه محرم هم از این قاعده مستثنی نیست این ماه المان هایی مثل نذری، سینه زنی، مداحی و... دارد که اتفاقات رویین این مناسبت است ولی این رویدادها پیامی دارند که رسانه ای مثل تلویزیون باید مخاطب را به این پیام ها هدایت کند.
لطفی با اشاره به اینکه تلویزیون در مناسبت ها از اصل و باطن آنها غفلت می کند، اظهار کرد: در عید نوروز باطن رویداد می تواند توجه به رویش دوباره و عشق ورزی باشد اما ما فکر می کنیم در این ایام فقط باید برنامه ای داشته باشیم که مردم بخندند. ماه رمضان، محرم و دیگر مناسبت ها نیز همینطور است و کمتر بیان می شود که مثلا حضرت علی (ع) یا امام حسین(ع) چه کسانی بودند و چگونه می شود در جامعه امروز رفتارها و منش آنها را اجرا کرد.
برنامه های گفتگومحور و میزگردها راحت ترین نوع برنامه سازی
وی با اشاره به نبود برنامه ها و فیلم و سریال های متناسب با این ایام عنوان کرد: شاید در بسیاری از برنامه های گفتگومحور و میزگردها این مسایل بیان شود اما نکته دیگر این است که این راحت ترین نوع کار در برنامه سازی است که هم ارزان است و هم دردسر کمتری دارد مخصوصا اگر به صورت زنده روی آنتن برود.
این منتقد یادآور شد: برنامه های گفتگومحور در همه جای دنیا تعریفی دارند که صداوسیمای ما طبق آن استانداردها پیش نمی رود. اولین وظیفه رسانه این است که پیام را به صورت غیرمستقیم ارایه دهد و اصلا بزرگترین فیلم و سریال هایی که ماندگار شدند آثاری هستند که به صورت غیر مستقیم حرف خود را بیان کردند. جای پیام های مستقیم در سمینار و دانشگاه است و من ِ مخاطب اگر بخواهم چیزی را مستقیم بشنوم به همایش ها و سمینارها می روم.
وی تصریح کرد: البته مسایل و موضوعاتی هم هستند که بنا به سیاستگذاری ها در قالب برنامه های گفتگومحور طرح و ارایه می شوند که جای خود را دارد. با این حال درباره پیام هایی که در مناسبت ها ارایه می شود کمتر برنامه ای به اندازه یک فیلم و یا سریال قوی تاثیرگذار است.
پخش مکرر «روز واقعه» دلیلی بر تاثیرگذار بودن آن
لطفی با اشاره به فیلم «روز واقعه» ساخته شهرام اسدی و پخش مکرر این اثر از زمان تولید تاکنون عنوان کرد: این فیلم بارها در رسانه ملی نمایش داده شده است و یک دلیل آن همین تاثیری است که یک اثر نمایشی دارد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود درباره نبود نگاه متناسب با عرضه و تقاضا در سازمان صداوسیما اظهار کرد: سیستم تلویزیون وابسته به دولت است و براین اساس اداره می شود و مخاطب در آن جایی دارد. برای مدیر شبکه ها مهم نیست چند مخاطب دارند آنها طبق یک دستورالعمل برنامه تولید می کنند و باید بیلان کاری خود را ارایه دهند و به طور مثال یک مدیر به این فکر می کند که در بازه ماه محرم چند سریال یا برنامه باید روی آنتن ببرد.
برای مدیران اهمیتی ندارد که دیده می شوند یا خیر
لطفی توضیح داد: تا زمانیکه سیستم براساس توجه به عرضه و تقاضا نباشد اتفاقی در تلویزیون رخ نمی دهد. البته شبکه نسیم تا حدی این توجه به مخاطب را در دستور کار خود قرار داد و به سمتی رفت که برنامه هایش جذابیت بیشتری داشته باشد اما در شبکه های دیگر برای مدیران اهمیتی ندارد که دیده می شوند یا خیر.
وی در پایان گفت: شاید کمبود بودجه در کیفیت برنامه های تولیدی بی تاثیر نباشد با این حال فکر می کنم این واقعیت را خود دوستان تلویزیون خیلی بهتر می دانند که این رسانه اعتماد مخاطب را از دست داده است.