به گزارش خبرنگار مهر، نشست «ادبیات معاصر چک، از چاپک تا امروز» عصر دیروز یکشنبه اول بهمن با حضور جمعی از پژوهشگران ایرانی و چک در مرکز فرهنگی شهر کتاب برگزار شد.
زوزانا مالکوا مدیر بخش فرهنگی سفارت جمهوری چک در ایران در ابتدای این برنامه، به تبادلات و تشابهات فرهنگی دو کشور اشاره کرد و گفت: امیدوارم در آینده، نزدیکی بیشتری بین فرهنگ و ادبیات ایران و چک داشته باشیم.
وی افزود: شما ایرانی ها بیشتر نویسندگان مرد جمهوری چک را می شناسید اما می خواهم این مژده را بدهم که به زودی با یک نویسنده معاصر کشور ما به نام کاتچینا واتکوا آشنا خواهید شد که قرار است به ایران بیاید و با او دیدار و گفتگو خواهید کرد. به این ترتیب با یک نویسنده زن مدرن چکی آشنا خواهید شد.
در ادامه این نشست، زهرا ابوالحسنی پژوهشگر و محقق درباره آشنایی با فضای معاصر ادبیات چک سخنرانی کرد و گفت: ادبیات بیشتر کشورها از نظر زبانی، وامدار متون مقدس است. درباره چک هم همین طور است. به لحاظ تاریخی، این ادبیات به هویت قومی مردم چک وصل است که بخشی زیادی از آن مربوط به متون مقدس است. ادبیات این کشور از قرن سیزدهم، حاوی سرودهای مقدس دینی است. در قرن چهاردهم زندگی قدیسین و اسطوره ها را در این ادبیات داریم.
این پژوهشگر ادامه داد: قدیمی ترین متن ادبی سکولار در این زبان، مربوط به اسکندر کبیر است. اصطلاحات دینی در قرن نوزدهم توسط یان هوث وارد این زبان می شود و پس از آن، تعارض کاتولیک ها و پروتستان ها را داریم. سپس از منابع مذهبی فاصله گرفته می شود. در قرن شانزدهم، ادبیات این کشور بیشتر حالت تعلیمی و دانشگاهی داشته و کمتر به خاطر لذت ادبی، تولید می شده است. یعنی سعی می کردند تم اصلی را روی بحث انسانیت و بشر رنسانسی اروپا بگذارند. بعدها، ترجمه انجیل هم منبع متون کلاسیک چک شد. یعنی همان اتفاقی که داشت در اروپا رخ می داد.
وی گفت: در قرن هفدهم، دست نشانده های امپراتوری اتریش که از گذشته چک چیزی نمی دانستند، سعی کردند آثار ادبی تولید کنند ولی مورد پذیرش مردم نبودند. در قرن هجدهم، محققان و دانشگاهیان سعی کردند ادبیات چک را زنده کنند و تا سال ۱۸۷۰ هم شعر و هم رمان و داستان چک تقریبا جا افتاد. در آن فضا، دو گروه با هم رقابت می کردند؛ یکی گروهی که سعی می کرد رگه های اروپایی و جهان وطنی را تبلیغ کند و به دنبال جهانی سازی ادبیات بود و دیگری گروهی که بیشتر به دنبال مسائل قومی و بومی چک بود. این تعارض، موجب تضارب آرایی شد که باعث خلق مرحله بعدی ادبیات چک شد.
ابوالحسنی گفت: در سال ۱۹۱۸ ادبیات مستقل چکسلواکی پایه گذاری شد و دراما و نثر روایی چک به اوج خود رسید. بعد از جنگ جهانی دوم هم فقط تولید آثار ژانر رئالیسم سوسیالیستی آزاد بود.
در بخش سوم این نشست، مونیکا روژیچکوا دانش آموخته ادبیات از دانشگاه چارلز و دانشجوی زبان فارسی،گفت: ما از ابتدای قرن بیستم تا امروز، ۴ نسل ادبی در چک داریم که چهارمین نسل، نویسندگان امروزی هستند. در نیمه دوم دهه ۱۹۹۰، بازار کتاب متعادل شد و کیفیت آثار هم رشد کرد. ناشرها دیگر می توانستند از نویسندگان و شاعران مورد علاقه مردم، کتاب چاپ کنند. شرایط طوری شده بود که ناشران می گفتند هرکسی که کتاب چاپ نشده دارد، بیاورد تا چاپ کنیم و به قول معروف، بسیاری از کتاب های در کمد مانده، به این ترتیب چاپ شدند. در این میان، نویسندگان زنی هم پیدا شدند که آثارشان تبدیل به کتاب های پرفروش بین مردم شد.