خبرگزاری مهر، گروه استانها - سمانه سادات فقیه سبزواری: شهر قم از دیرباز به عنوان شهری مذهبی و زیارتی شناخته می‌شود؛ در جای جای قم حضور امامزادگان صاحب کرامت دیده می‌شود که امامزاده موسی مبرقع فرزند بلافصل امام جواد(ع) نیز پس از حضرت معصومه(س)، دارای جایگاه خاصی است و مردم شهر قم به این امامزاده ارادت خاصی دارند.
امامزاده موسی مبرقع(ع)، دردانه امام جواد(ع) و فرزند بلافصل آن حضرت، چون نگینی میان بیش از ۴۴۰ امامزاده مدفون در قم می‌درخشد؛ امروزه مرقد شریف این بزرگوار قطب فرهنگی و مذهبی این شهر به شمار می‌رود تا جایی که محدث قمی(ره) با استفاده از تاریخ قم می‌نویسد: «موسی مبرقع جدّ سادات رضویه است و نخستین کسی است که از این نسب در سال ۲۵۶ هجری قمری وارد قم شده است». برای آشنایی با این امام زاده واجب التعظیم، کافی است به زندگی نامه ایشان رجوع کنیم.
امامزاده موسی مبرقع(ع) فرزند بلافصل امام جواد(ع) و سمانه مغربیه بوده که از جانب پدر و مادر با امام دهم برادر هستند. کنیه ایشان ابوجعفر و ابوحمد است؛ این امامزاده در سن ۴۲ سالگی به قم آمدند و تا هنگام وفات یعنی شب چهارشنبه ۲۲ ربیع الثانی سال ۲۹۶ در قم ماندند.
در تاریخ اینگونه آمده است که پس از رحلت این بزرگوار، امیر قم، عباس بن عمرو غنوی، بر جنازه او نماز خواند و در سرای خودش، موضعی که امروزه به مشهد موسی مبرقع در محلّه چهل اختران قم معروف است، به خاک سپرده شد.
امروزه مرقد این بزرگوار، میعادگاه عاشقان و زائران اهل بیت(ع) است؛ در طول هفته مضجع شریف این امامزاده بزرگوار میزبان حضور مشتاقان است ولی در روزهای چهارشنبه که به زیارت خاص امام جواد(ع) اختصاص دارد حریم این حرم مملو از زائران است و مشتاقان برای واسطه قرار دادن ایشان نزد پدر بزرگوارشان امام جواد(ع) به محل تربت پاک این امامزاده می‌آیند.
در تاریخ زندگی این امامزاده واجب التعظیم، تاریخ تولد ایشان به صراحت مشخص نیست ولی با توجه به قرائن و شواهد می‌توان اینگونه اظهار عقیده کرد که حضرت موسی مبرقع(ع) از برادر بزرگوارش امام علی النقی(ع)، دو سال کوچک‌تر بوده و میان علما هم بر این مسئله اتفاق نظر است و از طرفی هم به اتفاق جمیع علما رجال، مورخین، محدثین و علماء انساب تولد امام هادی(ع) در سال ۲۱۲ هجری قمری بوده است و از سویی به دلالت مفاد وصیت حضرت امام جواد(ع) که شیخ کلینی در کتاب کافی با ذکر سند نقل می‌نماید که وصی خویش قرار دادم فرزند خود علی الهادی(ع) را نسبت به خود و خواهرانش و کار موسی(مبرقع) را نیز تا زمانی که به حد بلوغ برسد، به او سپرده است، بنابراین می‌توان گفت که میلاد با سعادت موسی مبرقع(ع) در سال ۲۱۴ هـجری قمری در مدینه بوده است.
صاحب اعیان الشیعه نیز به نقل از کتاب شجر طیبه آورده است: موسی مبرقع در زیارتگاهی مشهور به چهل اختران، در محله‌ای معروف به موسویان به خاک سپرده شده است؛ در زیارتگاه کوچک، صورت دو قبر وجود دارد که یکی از آن‌ها مقبره موسی مبرقع(ع) و دیگری قبر احمد بن محمد بن احمد بن موسی مبرقع(ع) است.
مزار این امامزاده جلیل القدر و ۴۲ تن دیگر از خاندان امامت در محله چهل اختران قم، واقع در خیابان طالقانی نرسیده به میدان میرزای قمی قرار دارد.
هجرت امامزاده موسی مبرقع(ع) به کاشان
در بخشی از تاریخ آمده است که امامزاده موسی مبرقع(ع) در یک برهه زمانی، به کاشان مهاجرت و سپس به صورت مجدد به قم باز می‌گردد.
حجت الاسلام محسن نامدار از محققین سیره امامزادگان قم در این راستا می‌گوید: یکی از دلایلی که به این امامزاده مبرقع می‌گویند، چنین است که ایشان در ابتدای سکونت، دائماً روی صورت خود برقع می‌انداخت تا گمنام بماند.
بزرگان عرب قم، چون او را نشناختند، به او پیغام فرستادند که از شهر خارج شو؛ پس از آن موسی مبرقع(ع) از قم به شهر کاشان مهاجرت کردند و در آنجا احمد بن عبدالعزیز بن دلف عجلی به او خوشامد و خیر مقدم گفت؛ لباس‌های فاخر و گران‌بها بر وی پوشاند، اسب‌های خوب به او هدیه داد و برای او هر سال مستمری به مقدار هزار مثقال طلا تعیین کرد.
وی افزود: بعد از خروج موسی مبرقع(ع) از قم، حسین بن علی بن آدم و شخص دیگری از رؤسای عرب وارد قم شدند و مردم قم را به خاطر اخراج موسی مبرقع(ع) سرزنش کردند؛ در نتیجه بزرگان عرب را در طلب او به کاشان فرستادند و موسی مبرقع(ع) را به شهر قم بازگرداندند و از ایشان عذر خواهی کرده و مورد اکرام قرارشان دادند و از اموالشان برای ایشان منزلی خریداری کردند و از قریه‌های هنبرد، اندریقان و کارچه، برای ایشان سهامی در نظر گرفتند و ۲۰ هزار درهم به ایشان دادند و زمین‌های فراوانی خریدند.
یکی از دلایلی که به این امامزاده مبرقع می‌گویند، چنین است که ایشان دائماً روی صورت خود برقع می‌انداخت تا گمنام بماند
پس از این تاریخ، خواهران ایشان زینب، ام محمد و میمونه دختران امام جواد(ع) به او ملحق شدند و زمانی که از دنیا رفتند در کنار حضرت معصومه(س) دختر موسی بن جعفر(ع) در شهر قم دفن شدند.
بزرگان و علما هم نسبت به امامزاده موسی مبرقع(ع) ارادت خاصی داشته و دارند تا جایی که آیت الله بهجت(ره) درباره امامزاده موسی مبرقع(ع) در این راستا گفته است: «هرکس به امامزاده موسی مبرقع(ع) خدمتی انجام دهد، مورد عنایت اهل بیت(ع)، امام جواد(ع) وامام زمان(ع) قرار می‌گیرد».
همچنین آیت الله سید صادق فقیه سبزواری(ره) نیز بیان کرده است که «هرکس به زیارت امام زاده موسی مبرقع(ع) برود و حاجتی مهم داشته باشد و ایشان را نزد پدرشان واسطه کند به سرعت حاجت خواهد گرفت».
توجه علما و مراجع تقلید به زیارت امامزاده موسی مبرقع(ع)
مرقد امامزاده موسی مبرقع، در طول سالیان گذشته، همواره زیارتگاه علما و دوستداران اهل‌بیت(ع) بوده است و امام خمینی(ره)، آیت الله بروجردی(ره) نیز به این مضجع شریف توجه ویژه داشتند. همچنین آیت الله نوری همدانی، آیت الله صافی گلپایگانی و آیت الله جوادی آملی نیز از جمله علمایی هستند که همواره بر زیارت این حرم شریف تأکید و توجه ویژه دارند.
حجت الاسلام محسن نامدار در ادامه می‌گوید: آیت‌الله بهجت روزهای شهادت امام جواد(ع) به زیارت این مرقد مشرف می‌شدند و چند ساعتی را در این مکان خلوت کرده و به زیارت مشغول می‌شدند.
در شهر قم سادات برقعی از خانواده‌های پرآوازه‌ای هستند که از عزت خاصی برخوردارند و از زمره قمی‌های اصیل به شمار می‌روند که همه آنان از نسل امامزاده موسی مبرقع(ع) هستند که به سادات برقعی معروف هستند.
موسی مبرقع(ع) دارای دو فرزند به نام‌های محمد و احمد بود؛ به فرزندان وی رضویون هم می‌گویند. نسل امامزاده موسی مبرقع(ع) اکنون در قم و شهرری و برخی از شهرهای دیگر حضور دارند.
این محقق و پژوهشگر اضافه می‌کند: علاّمه نوری طبرسی درباره احوال امامزاده موسی مبرقع(ع) و همچنین ذریه ایشان، کتاب جامعی با عنوان «البدر المشعشع فی احوال ذرّیّة موسی المبرقع» نوشته است که شرح حال کامل او در آنجا آمده است؛ همچنین کتاب دیگری به زبان فارسی با نام ترجمه موسی المبرقع تألیف شیخ محمّد کجوری طهرانی نوشته که حجم آن بیش از کتاب سابق است.
دیگر طوایف رضایی، ابن الرضایی، تقوی و رضوی نیز از فرزندان امامزاده موسی مبرقع(ع) هستند که همه آن‌ها از اقوام صاحب اعتبار و عزت در قم هستند که مردم برای آنان احترام ویژه‌ای قائل هستند.
امامزاده موسی مبرقع(ع) بسیار پارسا و بزرگوار بودند به گونه‌ای که نه تنها خودشان به گناه نمی‌افتادند، بلکه نمی‌گذاشتند دیگران نیز به گناه بیفتند
اکثر تاریخ نویسان و محدثان و علمای اسلامی اتفاق نظر دارند که موسی مبرقع(ع) از کوفه به قم هجرت نموده و در همین شهر رحلت کرده و در محلّی که هم اکنون در خیابان آذر(طالقانی) محلّه چهل اختران قم معروف است به خاک سپرده شده است.
حجت الاسلام عرفان از فضلای حوزه علمیه قم نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به شخصیت امامزاده موسی مبرقع(ع) می‌گوید: این امامزاده بسیار پارسا و بزرگوار بودند به گونه‌ای که نه تنها خودشان به گناه نمی‌افتادند، بلکه نمی‌گذاشتند دیگران نیز به گناه بیفتند.
مدرس حوزه علمیه قم در ادامه کرامتی از امامزاده موسی مبرقع(ع) اشاره و بیان کرد: فردی از علما برایم تعریف کرد که برای یکی از طلاب مشکل مالی پیش آمد و من از طرف او به زیارت موسی مبرقع(ع) آمدم و توسل نمودم و وقتی خارج شدم از فاصله امامزاده تا سر خیابان حاجتم برآورده شد.
بعضی از امامزادگان کرامات خاصی دارند که علما به آن اشاره کرده‌اند و امام زاده موسی مبرقع(ع) فرزند بلافصل امام جواد(ع) نیز دارای کرامت هستند تا جایی که ذکر شده با توجه به اینکه پدر ایشان باب الحوائج است، این امامزاده شریف را واسطه‌ای قرار می‌دهند تا از پدرشان بخواهند حاجت مردم را بدهند و یا شاید کرامات امام جواد(ع) در فرزندشان نیز نهفته است.