به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «فلسفه رالز» نوشته رابرت تالیس بهتازگی با ترجمه خشایار دیهیمی توسط نشر نو منتشر و راهی بازار نشر شده است. نسخه اصلی این کتاب سال ۲۰۰۱ در آمریکا چاپ شده است. این کتاب یکی از عناوین مجموعه «بزرگان اندیشه» است که نشر نو چاپ میکند.
این کتاب، یکی از آثار مجموعه فلسفه انتشارات وادزوُرد در آمریکاست که با سرویراستاری دنیل کولاک، مخاطبان را با مهمترین فلاسفه و مسائل فلسفی آشنا میکند. این مجموعه میخواهد شوق خواندن، فکر کردن و آموختن را در خواننده برانگیزد. نشر نو، پیش از این، ترجمه کتابهای «فلسفه کییر کگور»، «فلسفه جان استیوارت میل»، «فلسفه داستایفسکی»، «فلسفه کامو» و «فلسفه عیسی» را از این مجموعه منتشر کرده است.
کتابهای مجموعه فلسفه وادرفور با نگاه تحلیلی نوشته شدهاند و آثار فلاسفه غیرتحلیلی یا اندیشمندانی را هم که به عنوان فیلسوف شناخته نمیشوند، مورد بررسی قرار میدهد. نویسندگان کتابهای این مجموعه نظر و تفسیر خودشان را هم ارائه کردهاند.
نویسنده کتاب درباره فلسفه جان رالز میگوید: کوشیدهام اندیشه رالز را در بستر سنتی فلسفی قرار دهم که از دل آن برآمده است، و نیز کوشیدهام اندیشههای او را با توجه به مسائلی مطرح کنم که در پاسخ به آنها تمهید شدهاند. برای همین، خواننده به هنگام خواندن این کتاب قاعدتاً درگیر مسائل فلسفی خواهد شد.
کتاب پیش رو، به تعبیر نویسنده اثر، مقدمهای بر فلسفه سیاسی جان رالز است. این کتاب هم مانند باقی کتابهای مجموعه «فلسفه وادزفور»، با در نظر گرفتن نیازهای دانشجویان دوره کارشناسی و خوانندگان غیرمتخصص نوشته شده است. بنابراین نویسنده فرض را بر این گذاشته که خواننده از سنت فلسفه غرب اطلاع قبلی ندارد. جان رالز فیلسوف معاصر آمریکایی است که متولد سال ۱۹۲۱ و درگذشته به سال ۲۰۰۲ است. اثر مشهور این فیلسوف، «نظریه عدالت» یا «نظریهای درباره عدالت» است. میتوان عدالت را یکی از موضوعات محوری اندیشههای این متفکر عنوان کرد.
کتاب «فلسفه رالز» ۴ فصل اصلی دارد که عناوینشان به ترتیب عبارت است از: «ملاحظات اولیه: جان رالز و فلسفه سیاسی»، «عدالت انصافی»، «لیبرالیسم سیاسی» و «پایان سخن: دستاورد رالز».
جان رالز و دامنه تأثیر او، فلسفه سیاسی: کلاسیک و مدرن، نگرش کلاسیک به سیاست: نظریه ارسطو، نگرش مدرن به سیاست: لیبرالیسم، نگرش کلاسیک در مقابل نگرش مدرن، لیبرالیسم و سیاست در دنیای امروز، یک مثال: پورنوگرافی، یک نکته نهایی درباره لیبرالیسم، اندیشه «نظریهای در باب عدالت»، موضوع و وظیفه «نظریهای در باب عدالت»، موضوع و وظیفه «نظریهای در باب عدالت» و نقش «داوریهای جاافتاده» بخشهایی هستند که در فصل اول این کتاب درج شدهاند.
مخاطب این کتاب در فصل دوم با این بخشها روبرو میشود: پروراندن یک نظریه عدالت لیبرالی تازه، رالز علیه فایدهگرایی، سنت قرارداد اجتماعی: قدیم و جدید، اصول پایهای عدالت انصافی، انتخاب عدالت، وضع نخستین و حجاب جهل، انگیزش: نظریه حداقلی خیر، عرضه بدیلها و استراتژی انتخاب، دو اصل عدالت، اصل آزادی، اصل فرصت برابر، اصل تفاوت و عدالت انصافی: نقد و بحث. فصل سوم «لیبرالیسم سیاسی» هم دربرگیرنده این بخشهای موضوعی است: چارچوب تازهای برای نظریه لیبرالی، لیبرالیسم جامع، لیبرالیسم سیاسی، عدالت انصافی نوعی لیبرالیسم سیاسی، تصور سیاسی از شخص، واقعیت پلورالیسم معقول، دشواریهای رسیدن به حُکم، پلورالیسم و اشخاص معقول، اندیشه اجماع همپوشان، پلورالیسم معقول و مسئله پایداری، سازش در تقابل با اجماع همپوشان، روایی سیاسی از طریق دلیل همگانپذیر و ضرورت لیبرالیسم سیاسی.
در قسمتی از این کتاب میخوانیم:
ما چندین و چندبار از «سنجش» و «استدلال» طرفهای توافقِ قرارگرفته در پشت حجاب جهل سخن گفتهایم؛ و گفتهایم که هریک از طرفهای توافق در وضع نخستین به دنبال پیش بردن منافع خویش است. اما این سوال هنوز باقی است که طرفهای توافق چگونه گزینهها را ارزشگذاری و ردهبندی خواهند کرد؟ کدام استراتژی انتخاب را به کار خواهند گرفت؟ میتوان تصور کرد که طرفهای توافق استراتژیای را اختیار کنند که به آنان امکان دهد گزینهها را براساس بهترین نتیجه ممکن ارزشگذاری و ردهبندی کنند، و آن تصوری از عدالت را برگزینند که در آن کسانی که بهترین وضع مادی را در جامعه دارند وضعشان بهتر از وضع مشابه در هر تصور بدیلی از عدالت باشد. متقابلاً، میتوان تصور کرد استراتژی هدایتگر طرفهای توافق، ارزشگذاری و ردهبندی گزینهها براساس نتیجه بهتر برای بیشترین تعداد ممکن افراد باشد، و آن تصوری از عدالت را برگزینند که در آن سهم تعداد هرچه بیشتری از افراد از خواستههای اجتماعی اولیه هرچه بیشتر باشد.
رالز میگوید طرفهای توافقی که عاقل هستند، و عقلانی عمل میکنند هیچیک از استراتژیهای انتخاب فوق را در وضع نخستین به کار نخواهد گرفت. در استراتژی اول، طرفهای توافق فرض را بر این میگذارند که بهترین وضع مادی را در جامعه خود آنها خواهند داشت، و استراتژی دوم به آنها میگوید که وضع فرد متوسط را در جامعه برای خود مفروض بگیرند، اما استراتژیای که رالز معتقد است طرفهای توافق اختیار خواهند کرد این استراتژی است که بدترین وضع مادی را در جامعه برای خود متصور شوند. رالز میگوید طرفهای توافق در وضع نخستین از استراتژی انتخابی پیروی خواهند کرد که به آن نام بیشین_کمین میدهد. اصل بیشین_کمین به ما میگوید «گزینههای مختلف را براساس بدترین نتیجه ممکن ردهبندی کنیم: باید گزینهای را انتخاب کنیم که در آن بدترین نتیجه ممکن بهتر از بدترین نتیجههای ممکن در سایر گزینههاست. بنابراین، میتوان گفت قاعده بیشین_کمین ما را به سمت بیشینهکردن کمینهترین نصیب هدایت میکند. همانگونه که رالز در رساله سال ۱۹۵۸ خود، «عدالت انصافی»، مینویسد، آدم عاقل در وضع نخستین آن اصول عدالتی را برمیگزیند که گویی در حال «طراحی روندی است که در آن دشمنش قرار است جایگاه او را معین کند».
این کتاب با ۱۳۲ صفحه، شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه و قیمت ۱۷ هزار تومان منتشر شده است.