معصومه رخشا مسئول بخش اطلس مردمشناسی و عضو گروه اجتماعی پژوهشکده مردمشناسی در گفتوگو با خبرنگار مهر، درباره طراحی اطلس مردمشناسی در پژوشگاه میراث فرهنگی، گفت: اطلس مردمشناسی نرمافزاری است که به صورت رسمی از سال ۸۴ شروع به فعالیت کرد که در همان دوران برای طراحی نرمافزار اقدام کردیم اما با مشکلات عدیده روبهرو شدیم و بعد از تغییر مدیریتها در سازمان این نرمافزار نیمهکاره رها شد. ولی در سال ۹۴ با مدیریت جدید تدوین اطلسهای جامع در بحث سیاستهای پژوهشگاه میراث فرهنگی قرار گرفت.
او در ادامه افزود: ما هم از آن سال تصمیم گرفتیم که دوباره نتایج تحقیقاتمان را از پژوهشهای پیشین ارائه بدهیم و در واقع آزمون و خطای زیادی را پشت سر گذاشتیم و نیمه اول سال ۹۷ اطلس آماده بارگذاری شد، البته اطلس این قابلیت را هم دارد که در آینده بهروزرسانی شود زیرا این اطلس به صورت نرمافزار برنامهریزی شده است.
رخشا درباره برنامهها و قابلیتهای اطلس، اظهار کرد: اطلس نزدیک به ۱۹ آیتم و شاخه اصلی دارد همانند «خانواده و خویشاوندی»، «پوشاک»، «خوراک»، «بازی»، «ورزش»، «ادبیات شفاهی»، «معیشت»، «پزشکی مردمی» و... است که باز این بخشهای اصلی شامل زیرشاخههایی است که برای اطلس ۱۳۸ فرم طراحی کردیم تا اطلاعات هر شاخه را در قالب این فرمها وارد کنیم. در واقع اطلس هم شامل نقشه، نمودار، جدول، فیلم، عکس و متن است که به مرور در حال بارگذاری و تکمیل تمام این اطلاعات هستیم.
او درباره گنجانده شدن اطلاعات بازیهای بومی، اسباببازیها و عروسکهای سنتی در اطلس مردمشناسی گفت: بخشی از اطلس مربوط به بازیها و اسباببازیها میشود که بازیهای مرتبط به زمان گذشته، سنتی و بومی است؛ البته بخش بازی و اسباببازیها از یکدیگر جدا است، یعنی بازیهای بومی به صورت مجزا و اسباببازی هم مجزا بارگزاری شدهاند که در بخش اسباببازی، عروسکهای سنتی و بومی گنجانده شده است.
رخشا در ادامه افزود: همچنین در بارگزاری اطلس نزدیک به ۲۵۰۰ رکورد وارد کردیم که مرتبط به مراسم سنتی شب یلدا و نوروز و آیینهای مرتبط است. در فاز دیگر این اطلس اطلاعات مرتبط با استانهای مختلف را وارد میکنیم که در حال حاضر اطلاعات خراسان جنوبی را جمعآوری میکنیم تا در اطلس بیاوریم که مرتبط با بازی و اسباببازی این منطقه است. البته برای همکاری به همه استانها نامهنگاری کردیم که پژوهشکده با تمام آنان مایل به همکاری است. همچنین بخشی از فعالیتها هم به ngoهای خصوصی برمیگردد که در بخش عروسکها با آنها پیش بریم و اطلاعات این عروسکها را با همکاری این ارگانها در اطلس وارد کنیم.
او درباره کار با نرمافزار اطلس مردمشناسی گفت: در حال حاضر این نرمافزار در دسترس عموم قرار نگرفته است زیرا در حال بارگزاری اطلاعات هستیم اما در دسترس قرار دادن برای عموم مخاطبان به عهده پژوهشگاه میراث فرهنگی و خطمشی و برنامهریزی آنها است.