خبرگزاری مهر - گروه استانها: کریدورهای مرزی کشور در دوران کرونا روزهای پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته، شرایطی که شاید تصورش پیش از آن کمتر به ذهن فعالان اقتصادی خطور می‌کرد.
با شیوع کرونا، بسته شدن مرزها در اکثر گستره جغرافیایی ایران و جهان اتفاق افتاد و مسدودی مرز زمینی و ریلی ایران و ترکمنستان هم از این امر مستثنی نبود.
پایانه مرزی اینچه‌برون با حدود ۵۰ هکتار وسعت، تنها مرز رسمی کشور با ترکمنستان بوده که طی سال‌های اخیر نقش مهمی در صادرات و واردات کشور داشته است.
با پیگیری‌های مختلف صورت گرفته، بعد از حدود ۱۰۰ روز توقف صادرات، بازگشایی مرز ریلی (از سوم تیرماه) نقطه امیدی برای تجار بود اما همچنان عبور و مرور کامیون‌ها و تریلی‌های ترانزیتی با مخالفت ترکمنستان انجام نمی‌شود؛ امری که در صورت ادامه می‌تواند آسیب جدی به بخش بازرگانی کشور وارد کند.
نایب رئیس اتاق بازرگانی گرگان در خصوص مشکلات تجار به خبرنگار مهر گفت: یکی از مرزهایی که می‌توانستیم برای صادرات کالا از خط ریلی و زمینی آن استفاده کنیم، مرز ترکمنستان به کشورهای آسیای میانه بود که چند ماه است این مرز بازگشایی نشده است.
امیر یوسفی افزود: حمل تره بار و مواد غذایی هم با دریا نیاز به کانتینرهای یخچال دار دارد و زیرساخت‌های ما در این قسمت کافی نیست و حمل بدون یخچال هم سبب فاسدشدن مواد غذایی می‌شود.
افت شدید صادرات به دلیل بسته بودن مرزها
وی با بیان اینکه وقتی تاجر و بازرگان امکان تردد نداشته باشد، مانع بزرگی برای تجارت خواهد بود، اضافه کرد: هم اکنون بسیاری از تجار از کشورهای دیگر طلبکار هستند و باید برای آنها امکان تردد ایجاد شود.
فرصت دسترسی به بازارهای آسیای میانه با بسته بودن مرز اینچه برون از دست رفت یوسفی برگرداندن ارز را از دیگر مشکلات بخش تجارت و بازرگانی برشمرد و گفت: برخی از مرزها مانند عراق باز است اما فرصت دسترسی به بازارهای آسیایی برای گلستان با بسته بودن مرز اینچه برون از دست رفته است.
وی توضیح داد که باز بودن مرز به معنای مجوز ارسال مواد غذایی نیست و تنها مختص کالاهایی مانند سیمان، فلزات و غیره است.
یوسفی با تأکید بر اینکه وقتی ظرفیت محدود می‌شود نمی‌توان از فرصت‌های صادراتی استفاده کرد، گفت: اینچه برون پل ارتباطی ایران با کشورهای آسیای میانه است و باز بودن این مرز برای تجار اهمیت دارد.
وی تصریح کرد: البته مشکلاتی در روابط اقتصادی و سیاسی با ترکمنستان از قبل وجود داشته و به همین دلیل نشست‌هایی با سفیر ایران در ترکمنستان، رایزن‌های اقتصادی و با معاون وزیر امور خارجه برگزار شده تا مشکلات موجود حل شود.
یوسفی اظهارکرد: ترکمنستان راه دسترسی به کشورهای دیگر بوده بنابراین از این منظر بسیار قابل توجه است.
وی با بیان اینکه عراق، ترکمنستان، قزاقستان و افغانستان شرکای تجاری گلستان، هستند، گفت: در چهار ماه اول سال با توجه به مشکلات موجود، دچار افت شدید صادرات شدیم.
یوسفی با اشاره به مشکلات ایجاد شده برای گوجه کاران گلستانی گفت: به دلیل بسته بودن مرز تولیدکنندگان رب گوجه فرنگی نتوانستند محصولات خود را صادر کنند و این امر بر روی خرید گوجه فرنگی کشاورزان هم تأثیر گذاشت؛ امری که برای سیب زمینی استان هم اتفاق افتاد.
زمان بازشدن مرز زمینی مشخص نیست
طبق گفته مدیرکل گمرکات گلستان، پیگیری‌های لازم برای از سرگیری تردد کامیون و تریلی‌های ترانزیت در دستور کار مقامات بلندپایه و گمرکات دو کشور قرار دارد.
سیدابراهیم حسینی در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: مرز زمینی ایران و ترکمنستان از سوم اسفندماه ۹۸ به دلیل شیوع کرونا بسته شد و رایزنی‌های برای بازگشایی مرز صورت گرفته اما ترکمنستان تاکنون زمان خاصی را برای بازگشایی اعلام نکرده است.
وی بیان کرد: استاندار گلستان و معاون امور اقتصادی به همراه دفتر وزارت امور خارجه در استان پیگیر این امر بوده و رایزنی‌های ویدئو کنفرانسی هم انجام شده اما تاکنون نتیجه‌ای حاصل نشده است.
حسینی با بیان اینکه ملاقاتی هم با مرزبانی ترکمنستان انجام شده است، افزود: بسته بودن مرز ترکمنستان تنها مختص ایران نیست و علیرغم ایجاد تونل بهداشتی این کشور هنوز رضایت به از سرگیری مراودات نداده است.
وی بیان کرد: هم اکنون صادرات به سایر استانها و دیگر کشورها مانند عراق، افغانستان و پاکستان انجام می‌شود.
افزایش ۱۸۰ درصدی صادرات از مرز ریلی
بعد از بازگشایی مرز ریلی ۱۳۱ واگن که از چهارم اسفندماه در مرز اینچه برون زمین‌گیر شده بودند با پیگیری مسئولان، به مقاصد ترکمنستان و قزاقستان صادر شد.
مدیرکل راه آهن شمال شرق ۲ در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: مبادلات ریلی بعد از بازگشایی مرز ریلی ایران و ترکمنستان در حال انجام است و طی این مدت ۱۸۰ درصد رشد صادرات نسبت به مدت مشابه سال قبل را شاهد هستیم.
مهدی عبدالکریم زاده با بیان اینکه ۲۰ هزار تن کالا از مرز ریلی صادر شده است، افزود: همچنین بار بین الملل (صادرات و واردات) هم نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۱۰ درصد رشد را نشان می‌دهد.
وی با تأکید بر اینکه اکثر روزها مبادله کالا انجام می‌شود، اضافه کرد: به طور متوسط روزانه ۱۷ واگن‌های خالی امدادی وارد کشور شده و بعد از بارگیری به کشورهای همسایه صادر می‌شود.
عبدالکریم زاده گفت: طی این مدت واردات از مرز ریلی اینچه برون قابل ملاحظه نبوده و تنها سه واگن باردار به وزن ۱۶۳ تن و ۳۲۸ واگن خالی برای حمل کالاهای صادراتی وارد کشور شده است.
وی در خصوص مقاصد صادرات بیان کرد: در حال حاضر سیمان به ترکمنستان و سایر محصولات مانند مواد پلاستیکی و شیمیایی، تشک، میله گرد، سنگ آهنگ، کاشی و سرامیک به قزاقستان صادر می‌شود.
اقدامات در راستای افزایش صادرات
عبدالکریم زاده تصریح کرد: اقداماتی برای افزایش میزان مراودات صورت گرفته که شامل تخفیف ۴۲ درصدی تعرفه کالاهای صادراتی، فعالیت در روزهای تعطیل و خدمات ۲۴ ساعته با همراهی گمرک، راه‌آهن و هنگ مرزی و تشکیل جلسات مختلف برای رفع موانع صادرات با سازمان‌های ذی ربط و مشتری‌های ریلی است.
وی با اشاره به اینکه ضدعفونی واگن‌ها و رعایت پروتکل‌های بهداشتی همه روزه انجام می‌شود، ادامه داد: بسترسازی برای بهره برداری از سایر امکانات ایستگاه‌های اداره کل هم در حال انجام است تا توان صادرات را تقویت کنیم.
عبدالکریم زاده اضافه کرد: همه این اقدامات در راستای افزایش صادرات بوده و پیش بینی می‌کنیم طی ماه آینده با رشد صادرات توقف سه ماهه ابتدای سال جبران شود.
مرز اینچه‌برون تنها در بخش ریلی بازگشایی شده است
رئیس نمایندگی وزارت امور خارجه در گلستان هم در گفتگویی اعلام کرد: تلاش می‌کنیم گذرگاه بخش ریلی اینچه‌برون به‌طور کامل باز شده و مراودات به روال عادی خود برگردد.
ذوالفقار امیرشاهی با بیان اینکه تلاش برای بازگشایی مرز زمینی هم ادامه دارد، افزود: ترکمنستان اعلام کرده بود که بنا دارد گذرگاه جاده‌ای را برای حمل و نقل کامیون و ترانزیت‌ها بازگشایی کند اما با تشدید ویروس کرونا آنها در حال ارزیابی برای از سرگیری مبادلات هستند.
هرچند بلاتکلیفی بزرگ‌ترین شاخصه گمرکات گلستان در بازه زمانی اسفند تاکنون بوده اما کاهش محدودیت‌های حوزه تبادل کالا و بازگشایی بخش ریلی؛ روزنه امیدی برای رونق دوباره صادرات از مرزهای گلستان گشوده است.
در سنوات اخیر روابط تجاری خوبی با کشورهای آسیای میانه ایجاد شده و باید تلاش کرد تا با بازگشایی مرز زمینی بازار منطقه را حفظ کرده و مبادلات تجاری رونق بگیرد.