به گزارش خبرگزاری مهر، تعطیلی مدارس، خانه‌نشینی بیشتر ناشی از شیوع ویروس کرونا و افزایش حضور و استفاده کودکان و نوجوانان در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، فرهنگسرای تخصصی رسانه وابسته به سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری اصفهان را بر آن داشت در وبینار «والدگری رسانه‌ای در خانواده» به این دغدغه مهم بپردازد.
در این وبینار عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و مدیر گروه پژوهشی مطالعات زنان ابتدا به نقش متفاوت رسانه‌ها در عصر حاضر اشاره کرد و اظهار داشت: زمانی که از رسانه و شبکه صحبت می‌کنیم از تکنولوژی‌هایی می‌گوئیم که فراتر از ابزار و به نوعی تکنولوژی‌هایی فرهنگی هستند.
بهاره نصیری افزود: همگانی شدن تکنولوژی‌هایی مانند تلویزیون، رادیو، وبلاگ‌ها، وب‌سایت‌ها، فیس‌بوک، اینستاگرام و تلگرام باعث شده در امتداد وجود ما قرار گیرند و شیوه خواندن، دیدن، شنیدن و اندیشیدن ما و در یک کلام، شیوه‌های بودن ما را تحت‌تأثیر خود قرار دهند و به ما می‌گویند که چطور زندگی کنیم، ظاهر و وزن‌مان چطور باشد یا فرزند خود را چطور تربیت کنیم و تمام این فشارها خردکننده است.
دیکته شدن ارزش‌ها توسط رسانه به جامعه
نصیری با بیان اینکه می‌توان ردپای ثروت، قدرت و سلطه را در پیام‌های رسانه‌ها رصد کرد، ادامه داد: پیامی که رسانه‌ها و تبلیغات به ما می‌دهند بسیار فراتر از فروش محصولات است و برخی ارزش‌ها نیز به ما دیکته می‌شود. در واقع این پیام‌ها به ما می‌گوید چه کسی هستیم و بهتر است چه کسی باشیم در حالی که خودمان باید به زندگی خود معنا و مفهوم ببخشیم.
وی با تأکید بر اینکه باید از سطحی‌نگری دوری کرده و به پیام‌های اطراف‌مان دقت کنیم، گفت: اگر قرار باشد صرفاً پذیرنده‌ای منفعل باشیم، معنا و هدف زندگی خود را به دست امواج رسانه‌ای داده و هدف‌مان را از دست می‌دهیم.
عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی بیان کرد: نباید نسبت به انتخاب‌های رسانه‌ای خود سهل‌انگار و بی‌توجه باشیم. حق نداریم هر چیزی را گوش دهیم، ببینیم و بخوانیم و باید چیزهایی را دریافت کنیم که سلامت روانی خود و فرزندان‌مان را تهدید نکند.
وی رسانه‌ها در عصر حاضر را منابع معنابخشی دانست و تصریح کرد: پررنگ شدن سهم رسانه در خانواده باعث شده فرزندان مخاطبان انحصاری والدین نباشند و اگر شاهد کاهش روابط عاطفی در خانواده نیز باشیم کم‌کم صدای در هم شکستن استخوان‌های خانواده شنیده خواهد شد، پس باید به موضوع سواد رسانه‌ای توجه زیادی داشته باشیم.
والدین داربست فکری فرزندان هستند
نصیری والدین را داربست فکری فرزندان دانست و اضافه کرد: فرزندان ما باید بتوانند درباره تفکرات خود جدی‌تر و عمیق‌تر فکر کرده و به دنبال پاسخ‌های بهتری برای سوالات خود باشند، پس باید قبل از اینکه در این زمینه رسانه‌ها ابتکار عمل را در دست بگیرند و خط مشی زندگی آنها را تعیین کنند، والدین این کار را انجام دهند.
به گفته وی، سواد رسانه‌ای حمایت ایجاد نمی‌کند بلکه ما و فرزندان‌مان را به آموزه‌هایی مجهز می‌کند که پایه و اساس آنها تدارک‌گری است و نه مصونیت‌بخشی. در واقع سواد رسانه‌ای به ما کمک می‌کند با ناعدالتی‌های اجتماعی در فضای رسانه‌ها مقابله کنیم چون عادلانه نیست که فرزندان ما با تصاویر خشن یا نامناسب در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی مواجه شوند یا ما از مصرف رسانه‌ای خود آگاهی نداشته باشیم.
عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی خاطرنشان کرد: سواد رسانه‌ای شناخت انواع رسانه‌ها و توانایی درک، تحلیل و تفسیر پیام‌های مختلف و انتخاب درست و آگاهانه اطلاعات و پیام‌ها را میسر می‌کند. سواد رسانه‌ای به معنای صرف‌نظر کردن از خوشی‌ها و لذایذ رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی نیست اما به ما می‌گوید که می‌توانیم سرگرم شویم اما با سرگرمی‌هایی که صلاح خود و خانواده‌مان در آنها است.
نصیری سواد رسانه‌ای را نیازی مغفول در خانواده‌های ایرانی دانست و افزود: تقویت سواد رسانه‌ای باید از منازل ما آغاز شود و هر تلاشی در مدارس بیهوده خواهد بود اگر با محیط خانه‌ها و میزان مصرف رسانه‌ای و الگوی رفتاری والدین سازگار نباشد.
رسانه یک شمشیر دو لبه است
وی با اینکه متأسفانه والدین دخالت کمتری در مصرف رسانه‌ای فرزندان خود دارند، ادامه داد: ما والدین الگوهای رفتاری فرزندان هستیم، پس باید نقش خود در زندگی رسانه‌ای فرزندان را درک کنیم. رسانه یک شمشیر دو لبه است و مفید یا مضر بودن آن به ظرفیت فکری افراد و قابلیت تصمیم‌گیری و مدیریتی کسانی بستگی دارد که اطلاعات دریافتی را سازماندهی و پردازش کنند.
وی با بیان اینکه الگوهای تربیتی نیاز به بازنگری و اضافه کردن برخی موارد دارد، تصریح کرد: امروزه فرزندان در بسیاری موارد داناتر از والدین شده‌اند و می‌توانند به‌راحتی آنها را دور بزنند پس این فرزندان باید متناسب با فضای امروز تربیت شوند.
وی با اشاره به مفهوم والدگری رسانه‌ای اظهار داشت: والدین خوش‌بین فرزندان خود را در فضای رسانه‌ای رها می‌کنند، والدین بدبین دائماً بر آسیب‌های رسانه‌ها تأکید دارند و مرز بین این دو به موضوع واقع‌بینانه‌تر نگاه کرده و تلاش می‌کنند به فرزندان خود مهارت‌هایی بیاموزند.
نصیری بیان کرد: صرف زمان زیاد در رسانه‌ها باعث کاهش روابط عاطفی در فرزندان و مخدوش شدن مرز بین واقعیت و مجاز می‌شود. آشتی دادن فرزندان با طبیعت و وقت صرف کردن با آنها یکی از راه‌های دور کردن فرزندان از رسانه‌ها و محدود کردن زمانی است که در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی صرف می‌کنند.وی آگاه‌سازی و آموزش صحیح خانواده‌ها و فرزندان را راه‌حل مدیریت زمان در رسانه‌ها دانست و گفت: برای والدگری رسانه‌ای نیاز به نگاه گفت‌وگو محور در خانواده‌ها داریم و باید در فضایی صمیمی و همدلانه فرزندان خود را مجهز به مهارت‌های سواد رسانه‌ای کنیم.
والدین حداقل تا زیر سن ۱۴ سالگی باید برای فرزندان خود دیکتاتور مصلح باشند
این کارشناس سواد رسانه‌ای با بیان اینکه والدین حداقل تا زیر سن ۱۴ سالگی باید برای فرزندان خود دیکتاتور مصلح باشند، افزود: اگر والدین برای استفاده از رسانه‌ها شرط و محدودیتی تعیین کرده‌اند، هم خودشان باید به آن پایبند باشند و هم درباره فرزندان به هیچ وجه از مواضع خود کوتاه نیایند.
وی ادامه داد: نسل ما تجربه فضای خالی و رشد تخیل و اندیشه مستقل، بازی‌های گوناگون و طبیعت‌گردی را داشت و باید برای سم‌زدایی دیجیتالی فرزندان امروز نیز این فضا را فراهم کنیم تا بدون مزاحمت افکار قالبی و ارتش ربات‌ها به ایده‌پردازی بپردازند.
نصیری با بیان اینکه در عصر حاضر دیگر اینکه بگوییم هر کتابی ارزش یک بار خواندن را دارد درست نیست، تصریح کرد: امروزه باید بنا بر کیفیت محتوا و نیاز و ضرورت خود دست به انتخاب بزنیم و ابزار این گزینش به‌خصوص در حوزه رسانه، مجهز شدن به تفکر غربالی به جای تفکر اسفنجی است که هر چیزی را جذب خود می‌کند.
وی بیان کرد: مهارت تفکر انتقادی به ما کمک می‌کند که در انبوه اطلاعات گزینه‌های سالم‌تر و بهتر را انتخاب کنیم و هر دستورالعمل فکری، اجتماعی، اعتقادی و اقتصادی را نپذیریم. همچنین باید تفکر مشارکتی و پرسش‌گری را در فرزندان خود تقویت کنیم.