خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ: دهمین بخش از پرونده ادبیات چین، به معرفی یکی از آثار مهم تاریخی ادبی چین اختصاص دارد. زوئو جوئن یا سالنامه بهار و پاییز و مربوط به دوران پیش از میلاد مسیح است. این‌اثر تاریخی در یادداشتی به قلم فاطمه نعمتی دانشجوی زبان چینی دانشگاه تهران معرفی شده است.
در ادامه، مشروح متن این‌یادداشت را می‌خوانیم:
«چون چیو زوئو مین جوئن (春秋左民传)» که با نام اختصاری «زوئو جوئن (左传)» نیز شناخته می‌شود، ازجمله آثار تاریخی با شیوه روایت داستان وار در ادبیات چین باستان محسوب می‌شود که در برخی منابع ادبی چینی زبان با عنوان «سالنامه بهار و پاییز» نیز خوانده شده است.
این‌کتاب تاریخی چینی، شامل ۳۰ فصل در بیان روایت‌هایی از تاریخ سال‌های ۷۷۰ تا ۴۷۶ قبل از میلاد بوده و عمدتاً بر مسائل سیاسی، دیپلماتیک و نظامی این‌دوران از تاریخ کشور چین تمرکز دارد. به باور بسیاری از متخصصین امور تاریخ چین، از ویژگی‌های این اثر می‌توان به سبک واقع گرایانه آن در توصیف وقایعی تاریخی چون نبردها، ترورهای سلطنتی، فریب و دسیسه‌های درباریان، افراط و تفریط حاکمان، ظلم و ستم سردمداران چینی به مردم و مباحثی چون ظهور ارواح و نشانه‌های کیهانی اشاره کرد.
این‌اثر برای سال‌های متمادی به عنوان منبعی جهت درک صحیح و واقع گرایانه از تاریخ چین باستان مورد استفاده باستان‌شناسان، مورخان و چین‌پژوهان بود و در بسیاری از موارد نقش قابل‌توجهی در تأیید کاوش‌های باستان‌شناسی ایفا کرد که از آن‌جمله می‌توان رمزگشایی از روش‌های دفن در دوره‌های مختلف یا ایام جنگ اشاره کرد که به اکتشافات مهمی در ایام معاصر منجر گشته است.
لفظ دوران بهار و پاییز که در عناوین این‌کتاب نیز به آن اشاره می‌شود، در تاریخ کهن چین به سال‌های ۷۷۰ تا ۴۷۶ پیش از میلاد حضرت مسیح (ع) اطلاق می‌شود که در واپسین سال‌های آن‌حکیم بزرگ چینی کنفوسیوس ظهور کرده است. بر این‌اساس می‌توان این‌کتاب تاریخی را ازجمله منابع موثق و مکتوب باقی مانده و مورد استناد در خصوص جامعه‌ای دانست که کنفوسیوس و شاگردانش در آن زندگی می‌کرده و می‌توان با تحلیل ابعاد مختلف آن به بررسی خصوصیات اجتماعی جامعه چینی آن‌دوران و مناسبات چینیان کهن پرداخت.
این‌اثر همچنین در عرصه روایت‌گری نیز تأثیرات قابل‌توجهی را در تاریخ کتاب آثار تاریخی به جای گذاشته و به باور متخصصان ادبیات کهن چینی، شیوه روایت در آن یعنی روایت سوم شخص و به تصویر کشیدن شخصیت‌ها از طریق گفتار و عمل مستقیم، سبکی بوده که بسیاری از مورخان و داستان‌نویسان چینی را طی مدت بیش از ۲۰۰۰ سال تحت تأثیر خود قرار داده است.
از جمله نکات قابل توجه درباره این‌کتاب نویسنده آن یعنی «چیو مینگ (丘明)» است که بر مبنای برخی مکاتیب تاریخی از شاگردان کنفوسیوس بوده است. روایت‌های مندرج در این‌کتاب مختصر و مفید است که این‌ویژگی در طول تاریخ ادبیات چین تحسین و تقلید بسیاری را برانگیخته است.
از دیگر نکات قابل توجه در این‌اثر چینی می‌توان به تاکید بر ارزش‌های اخلاقی ضمن بیان روایات تاریخی اشاره کرد که همین امر موجب شده این اثر به‌عنوان متنی اخلاقی و آموزشی نیز مورد توجه بسیاری از مراکز آموزشی سنتی و مدرن در کشور چین قرار بگیرد.
از موارد قابل توجه در این‌کتاب، اشاره به جزئیات تاریخی است؛ به‌عنوان نمونه در بخشی از محتوای این‌اثر تاریخی که به توصیف ماجرای نبردهای مهمی از جمله جنگ بزرگ دو امپراطوری جین و چو در تابستان ۶۳۲ پیش از میلاد می‌پردازد، مسائلی چون مقدمات نبرد، نشانه‌های درگیری، پیش‌بینی‌های مربوط به نتیجه این‌نبرد، تقسیم غنایم و تغییر و تحولات پس از جنگ در کشورهای متفق در این‌درگیری مکتوب شده است.
در بخشی از کتاب (ترجمه مستقیم از زبان چینی) چنین نقل شده است:
«خو چن، اسب‌های خودرا با پوست ببر پوشانده بود، او با ضربه‌های مستقیم به نیروهای "چن" و "کای" حمله را رهبری می‌کرد؛ پس از نبرد سربازان چن و کای فرار کردند و بدین ترتیب جناح راست ارتش "چو" منهدم شد.»
دو شاخص تاریخی و ادبی بودن این اثر موجب شده چینیان از آن به عنوان «اثری صیقلی و تراش‌خورده» یاد کنند.
کهن‌ترین نسخه خطی به جا مانده از این‌اثر، ۶ قطعه است که به باور باستان‌شناسان چینی ۴ قطعه از آن، متعلق به قرون ۳ تا ۶ میلادی بوده و تاریخ نگارش ۲ قطعه دیگر به اوایل سلسله تانگ در چین (حدود قرن ۷ میلادی) باز می‌گردد.