خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ واندیشه: در عصر امروز که رسانه ها و اخبار همه زندگی ما را در مشتشان گرفته‌اند، تعداد اخبار آنقدر زیاد شده که اگر کسی بگوید در طول روز اخبار همه حوزه ها را می خواند کمی دور از ذهن و غیر قابل باور به نظر می رسد و دیگر کمتر کسی فرصت دارد تا بنشیند و تمام اخبار حتی اخبار حوزه مورد علاقه ش را بخواند. به همین منظور قصد داریم در سلسله گزارش های مستمری که در آخر هر هفته در گروه فرهنگ و اندیشه منتشر می کنیم مروری بر اخبار و اتفاقات مهم حوزه اندیشه در هفته ای که گذشت داشته باشیم. اخبار و گزارش های برخی از این رویدادها در صفحه فرهنگ و اندیشه خبرگزاری مهر در طول هفته منتشر می شود ولی برخی از اخبار و اتفاقات هم برای اولین بار در همین گزارش به آنها پرداخته می‌شود؛ هدف اصلی از تهیه چنین گزارشی مروری نسبتا جامع بر اتفاقات ورویدادهای اندیشه ای در طول یک هفته است اگرچه تعداد اتفاقات به قدری زیاد است که امکان پرداختن به همه آنها میسر نیست ضمن اینکه، شیوه انتخاب این رویدادها به میزان اهمیت آن رویداد هم بستگی دارد و تلاش می‌شود تا گلچینی از اتفاقات پیش روی خواننده قرار بگیرد.
کریم مجتهدی همچنان به مسیرش درباب کانت پایبند است
بازار انتشار کتاب های حوزه اندیشه همیشه داغ است و تقریبا هرهفته تعداد کتاب های تالیفی و ترجمه بسیاری در این حوزه توسط ناشران مختلفی منتشر می‌شود. اما یکی از مهم ترین کتابهایی که در هفته گذشته منتشر شد کتاب تازه کریم مجتهدی، چهره ماندگار فلسفه با عنوان «کانت و اختلاف نظر میان مفسران فلسفه» بود که توسط انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منتشر شد. مجتهدی در تمام سالهای عمر علمی خود، به صورت تخصصی درباره کانت نوشته و تحقیق کرده است. پایان نامه دوره کارشناسی ارشد او هم که زیر نظر یکی از بزرگترین فلاسفه قرن بیستم یعنی ژان وال نگاشته شده به موضوع «بررسی تحلیل استعلایی کانت» اختصاص داشت.
به گفته مجتهدی، وجه تمایز این اثر با سایر آثاری که درباره کانت نوشته شده این است که در این اثر نویسنده سعی کرده بیشتر از متفکرانی حرف بزند که هیچ یک الزاما کانتی نبوده اند ولی خواه ناخواه براساس بعضی از نکات فلسفه نقادی او نظام های فکری متفکران به صورت مستقل به نحو مختصری معرفی شده است. به طور کلی آنچه که در این کتاب مورد توجه قرار گرفته این است که فلسفه کانت با وجود عمق و شهرت آن، امروزه به تمامه نمی تواند مورد قبول باشد. برای اینکه او بیشتر علم نیوتنی را معتبر می داند، درصورتی که علوم، از عصر او به بعد تحولات زیادی پیدا کرده است. این نکات به اجمال در این کتاب مورد بحث قرار گرفته است.
همچنین در هفته ای که گذشت، انتشارات نقد فرهنگ به عنوان یکی از ناشران پرکار در حوزه اندیشه چندین کتاب فلسفی منتشر کرد. کتاب «کووید ۱۹: بازنشانی عظیم» (آیندۀ جهان در عصر پساکرونا) نوشته تیری مالرت و کلاوس شواب با ترجمه زهره علی اسماعیلی، شهاب علی اسماعیلی و متین خان جمالی، «هگل فیلسوف شامگاه» شرحی مقدماتی از فلسفه هگل نوشته کریگ. بی. ماتارسه با ترجمه مصطفی محمددوست و مجموعه کتاب سه جلدی «بحران و خودشکوفایی دهه شصتی ها» نوشته مسعود زمانی از جمله این آثار است.
چه نشریات اندیشه ای در هفته گذشته منتشر شدند؟
علاوه بر بازار نشر و انتشار کتاب در هفته ای که گذشت نشریات اندیشه ای متعددی هم منتشر شدند. یکی از تخصصی ترین و پرمخاطب ترین این نشریات، فصلنامۀ اطلاعات حکمت و معرفت است که سالهاست با مدیر مسئولی و سردبیری انشاءالله رحمتی منتشر می‌شود. این فصلنامه در هرشماره خود سراغ یک موضوع می‌رود، در هجدهمین شماره خود که ویژه بهار ۱۴۰۰ است به موضوع «تنهایی و دیگری» پرداخته و تلاش شده تا در این شماره برخی ابعاد تنهایی از دیدگاه فیلسوفان و روانشناسان بررسی شود.
به نظر می رسد علت انتخاب این موضوع برای این شماره فصلنامۀ اطلاعات حکمت و معرفت شیوع ویروس کرونا و مواجهه بیشتر آدم ها با تنهایی‌ست.
علاوه بر انتشار «فصلنامۀ اطلاعات حکمت و معرفت»، هفتمین شماره از نشریه تخصصی «خردورزی» با نگاهی به پدیده سلبریتیسم و ارتباط آن با مسائلی مانند شهرت، اسوه، پیشوا و پیشرو و شانزدهمین شماره دوماهنامه «مفاخر ماندگار» به مدیرمسئولی حسن بلخاری رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی نیز در هفته ای که گذشت منتشر شد. «مفاخر ماندگار» در شانزدهمین شماره خود گفتگوی مفصل و اختصاصی با داوری اردکانی، رئیس فرهنگستان علوم انجام داده و عکس وی را روی جلد منتشر کرده است.
فصل جدید زاویه روی آنتن رفت
اما از حوزه انتشار که بگذریم، در رسانه ملی هم برنامه های متعددی با موضوع اندیشه پخش می شود؛ عمده این برنامه ها اگر تلویزیونی باشد از شبکه چهارسیما که شبکه فرهیختگان است و اگر رادیویی باشد از رادیو «گفتگو» که رادیو نخبگان است پخش می شود. یکی از چالشی ترین و بحث برانگیزترین برنامه های تلویزیونی در حوزه اندیشه، برنامه تلویزیونی «زاویه» است که تاکنون فراز و نشیب های بسیاری داشته و چند بار هم عوامل آن تغییر کرده و در رسانه بحث برانگیز شده است. به تازگی فصل شانزدهم این برنامه به سردبیری مجتبی طالقانی، تهیه کنندگی علی خواجه و با اجرای عطالله بیگدلی آغاز شده است و چهارشنبه شب ها ساعت ۲۲ از شبکه چهار سیما پخش می شود. تاکنون سه قسمت از این فصل پخش شده است که در این قسمت ها به موضوعات روز و مبتلابه جامعه مثل «معضل اعتماد اجتماعی در ایران»، «چالش توسعه اقتصادی و استقلال» و امثال اینها پرداخته شده است.
برنامه تلویزیونی دیگری که آن هم از شبکه چهار سیما سه شنبه شب ها پخش می شود، برنامه «سوره» است که سردبیری و اجرای آن به عهده مسعود دیانی و تهیه کنندگی ش هم به عهده مرضی روحانی است. این برنامه هم در هفته های اخیر به چند موضوع مهم روز و جامعه مثل مسئله سقط جنین معلول و غربالگری گزینشی، حدود اختیارات دولت اسلامی و نسبت آن با امر خصوصی و اجتماعی و مسئله ضرورت یا حرمت سلاح هسته‌ای پرداخت.
هفته حقوق بشر آمریکایی همه نشست ها را قبضه کرد
رویداد دیگری که می خواهیم مروری بر آن داشته باشیم، نگاهی بر نشست ها و وبینارهایی است که اکثرش هم بخاطر شیوع ویروس کرونا و محدودیت ها به صورت مجازی برگزار شد. در هفته ای که گذشت به دلیل همزمانی با مناسبت هفته حقوق بشر آمریکایی، وبینارهای بسیار و متعدد ایرانی- خارجی با موضوع حقوق بشر آمریکایی با همکاری رایزنی های کشورهای مختلف برگزار شد.
یکی دیگر از مهم ترین برنامه هایی که در هفته ای که پشت سرگذاشتیم برگزار شد آیین رونمایی از کتاب «فلسفه اخلاق در دایره عقل و دین» از آثار پژوهشگاه قرآن و حدیث بود که با حضور اساتید شاخص اندیشه ای از جمله محسن جوادی، محمد لگنهاوسن و مولف اثر در در مجتمع ناشران (قم) برگزار شد.
همچنین مراسم بزرگداشتی برای علی بلوکباشی مردم شناس برجسته، مولف و مترجم به صورت مجازی برگزار شد و به پاس سالها فعالیت علمی او از وی تقدیر شد. علی بلوکباشی پس از دریافت دانشنامه کارشناسی ارشد در رشته «زبان‌شناسی همگانی و زبان های باستانی» دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران در سال ۱۳۴۹ به انگلستان سفر کرد و در دانشگاه آکسفورد به تحصیل مردم‌شناسی پرداخت. پژوهش در زمینه «مردم‌نگاری و فرهنگ عامه» ایران و مطالعات تخصصی درباره ساخت های اجتماعی، اقتصادی، هنری و فرهنگی و نظام های ایمانی و عقیدتی در جامعه‌های شهری و ایلی ـ عشایری از عمده‌ترین فعالیت های این استاد برجسته در چند دهه گذشته بوده است. وی هم اکنون، عضو شورای عالی علمی دائرۀالمعارف بزرگ اسلامی ، مدیر بخش مردم‌شناسی دفتر پژوهش های فرهنگی و عضو شورای اجرائی فرهنگنامه کودکان و نوجوانان است و با برخی از مؤسسات و مراکز علمی ـ پژوهشی کشور همکاری دارد.