خبرگزاری مهر، گروه استانها- اعظم محبی: گلستان به سبب برخورداری از حدود ۱۰۰ کیلومتر نوار ساحلی از گذشته‌های دور در بخش دریانوردی و تبادلات دریایی نقش بسزایی در کشور داشته است.
زمان قاجار را می‌توان یکی از دوران شکوفایی صنعت دریانوردی استان برشمرد اما به دلایل مختلف از جمله پسروی آب دریای خزر و برخی وقایع تاریخی حدود ۱۰۰ سال است که از وجود بندر فعال تجاری خبری نیست و دوره افول صنعت دریانوردی در گلستان آغاز شده است.
۱۷ سال پیش مدیران و نمایندگان گلستان تصمیم گرفتند تا با ایجاد بندر در منطقه خواجه نفس گمیشان در مجاور مصب گرگانرود به دوره افول این صنعت پایان دهند.
در ابتدا وعده‌های سه الی پنج ساله برای اتمام این پروژه، برآورد شد اما تشدید پسروی آب و مشکلات و دغدغه‌های اقتصادی سبب شد این پروژه چند سالی متوقف شود. مجدداً این پروژه از سال ۹۷ با تغییر مدیران شرکت مجری آغاز و عملیات احداث ابنیه فنی و مهندسی آن شتاب گرفت.
اما اخیراً زمزمه‌هایی مبنی بر ایجاد بندر سبز خزری در مجاورت بندر چندمنظوره خواجه نفس بر سر زبان‌ها افتاده؛ بندری که قرار است به عنوان بندر تخصصی در حوزه واردات چوب احداث شود.
اینکه گلستان پس از سال‌ها برای رونق تبادلات دریایی تلاش می‌کند، خبر مسرت بخشی است اما آیا گلستان از نظر منابع مالی و ویژگی‌های اقتصادی ظرفیت ایجاد دو بندر در مجاورت هم را دارد یا خیر؟
فارغ از این موضوع، بندر سبز خزری در تالاب بین المللی گمیشان که در کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده، واقع شده است حال باید دید مجوز زیست محیطی برای این پروژه صادر می‌شود؟ و آیا تبعات زیست محیطی آن پیش‌بینی شده یا خیر؟
بنا به مطالب مطرح شده، مدیران استان باید یک راهبرد واحد در خصوص ایجاد بندر در گلستان اتخاذ کنند، شرایط نوار ساحلی گلستان به زعم کارشناسان، ظرفیت احداث بیش از یک بندر را نداشته و در صورتی که اصرار به ایجاد بندر برای واردات چوب است می‌توان آن را با در نظر گرفتن ملاحظات فنی در بندر خواجه نفس پیش بینی کرد.
ایجاد بندر در تالاب گمیشان ممکن نیست
یک کارشناس دریانوردی در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: شرایط توپوگرافی سواحل گلستان و تراز آبی آن به نحوی است که صرفاً در محدوده اندک در نزدیک مصب گرگانرود امکان احداث بندر وجود دارد.
به دو نانوایی در یک کوچه مجوز نمی‌دهند چطور ممکن است دو بندر در کنار هم ساخته شود احمد مختاری افزود: از طول ۱۳۰ کیلومتر نوار ساحلی حدود ۱۱۰ کیلومتر آن داخل پناهگاه حیات وحش میانکاله یا تالاب بین المللی گمیشان واقع شده و امکان احداث بندر در این مناطق وجود ندارد.
به گفته وی حدود ۲۰ کیلومتر از سواحل استان خارج از مناطق زیست محیطی قرار گرفته که این منطقه هم ظرفیت بیش از یک بندر را ندارد.
مختاری اضافه کرد: هر بندر که احداث می‌شود همانند همه واحدهای صنفی و تجاری دارای حریم است؛ به زبان ساده‌ترین بنادر باید فاصله منطقی و مناسبی از هم داشته تا هم امنیت تردد دریایی فراهم شود و هم جنبه‌های اقتصادی بندر آسیب نبیند.
بندر حدود ۲۹ درصد پیشرفت فیزیکی دارد
مدیرعامل بندر خواجه نفس هم به خبرنگار مهر گفت: بندر خواجه نفس از نظر استانداردهای نظارتی ۲۸.۸ درصد پیشرفت فیزیکی دارد اما متاسفانه سرمایه‌گذار هر روز با یک بحران جدید روبرو می‌شود.
محمدعلی مازندرانی افزود: یکی از بحران‌ها کم مهری مدیران استانی نسبت به پروژه است زمانی که یک پروژه استراتژیک و مهم در یک سرزمین خاص، ایجاد می‌شود باید یک وحدت رویه در خصوص اجرای آن داشته باشیم.
وی با اشاره به وجود چندین بندر فعال در استان‌های مجاور گفت: در این مناطق تعاملات درون استانی بسیار بوده و از یکدیگر حمایت و پشتیبانی می‌کنند.
مازندرانی ادامه داد: بسیاری از مدیران استان از بندر خواجه نفس حمایت کرده اما برخی هم موضوع را سیاسی می‌کنند و یکی از دلایلی که نتوانستیم آن‌طور که باید، بندر را اجرایی کنیم، این موضوع بوده است.
وی گفت: به عنوان مثال اداره بنادر یک تأییدیه را تمدید می‌کند اما اداره مرتبط با وجود گذشت ۶ ماه مکاتبه هنوز جوابی نداده است.
مازندرانی افزود: از سال ۹۸ با توجه شرایط خاص پروژه را شروع کردیم و علیرغم افزایش قیمت‌ها پروژه همچنان فعال است.
وی ضمن انتقاد از برنامه صدا و سیما مبنی بر گزارشی در خصوص بندر خواجه نفس، گفت: گزارش خبری بدون حضور بنده و به صورت یک طرفه تهیه می‌شود و تمام مستندات پیشرفت پروژه را ندید می‌گیرند.
موازی سازی در ایجاد بندر
مازندرانی اظهارکرد: از طرف دیگر موازی سازی در ایجاد بندر انجام می‌شود؛ دو واحد نانوایی در یک کوچه امکان گرفتن مجوز ندارند چطور ممکن است به دو بندر در مجاور هم مجوز می‌دهید؟
وی تأکید کرد: قانونگذار بیان کرده که باید مرز دریایی حداقل ۱۰۰ کیلومتر رعایت شود اما هم اکنون فاصله خواجه نفس تا بندر سبز پنج کیلومتر است.
مازندرانی گفت: بندر سبز را در تالاب گمیشان که ثبت بین المللی شده می‌خواهند احداث کنند و بیان می‌کنند که واردات چوب را انجام خواهد داد در صورتی که دولت روسیه خام فروشی چوب را ممنوع کرده است.
وی بیان کرد: بنده برای اختصاص دادن دو پست اسکله و ۱۰ هزار هکتار زمین برای واردات چوب اعلام آمادگی کرده‌ام.
مازندرانی افزود: وقتی امنیت اقتصادی سرمایه گذار تهدید شود دیگر انگیزه‌ای برای وی باقی نمی‌ماند اما بنده انگیزه خود را بالاتر بردم.
وی با بیان اینکه ۲۰۰ میلیارد تومان برای این پروژه بدون گرفتن تسهیلات هزینه شده است، گفت: این پروژه تمام مجوزات قانونی لازم را داشته و باید از آن حمایت شود.
مازندرانی همچنین آمادگی خود را برای واگذاری پروژه با ۳۰ درصد زیر قیمت کارشناسی به دولت اعلام کرد.
بندر سبز منافاتی با بندر خواجه نفس ندارد
نماینده مردم غرب گلستان در مجلس شورای اسلامی هم به خبرنگار مهر گفت: حمایت از سرمایه‌گذاران در همه بخش‌ها به عنوان یک اصل محوری، مورد توجه مدیران ارشد و نمایندگان است که در مقوله بندر خواجه نفس هم سرمایه گذار هم از این امر مستثنی نیست.
عبدالجلال ایری افزود: با وجود گذشت بیش از ۱۵ سال از آغاز پروژه پیشرفت چندانی در این بخش نداشتیم و از برنامه زمان‌بندی شده بسیار عقب هستیم.
وی با اشاره به ایجاد بندر سبز خزری در گمیشان هم گفت: با توجه به طولانی شدن روند ساخت بندر خواجه نفس تصمیم بر این شد که بندر سبز خزری با محوریت واردات چوب در گمیشان احداث شود و جانمایی و مقدمات اخذ مجوز برای این بندر انجام شده و بزودی با تعیین پیمانکار و سرمایه گذار وارد فاز اجرایی خواهد شد.
ایری بیان کرد: براساس برآورد اولیه سه هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان در این بخش سرمایه‌گذاری خواهد شد.
وی در پاسخ به اینکه ضرورت ایجاد یک بندر جدید با وجود پیشرفت بندر خواجه نفس چیست؟، گفت: ایجاد بندر سبز منافاتی با بندر چندمنظوره خواجه نفس نداشته و ما از سرمایه‌گذار حمایت مالی و اداری خواهیم کرد اما با توجه به محدودیت بنادر در واردات چوب، این بندر به صورت اختصاصی به این موضوع خواهد پرداخت.
خواجه نفس توان واردات چوب را دارد
مدیر بنادر و دریانوردی گلستان هم به خبرنگار مهر گفت: نگاه سازمان بنادر به بندر خواجه نفس حمایتی است.
اله یار اسعدی افزود: طبق آخرین جلسه با رئیس کمیسیون عمران مجلس، استاندار، مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی و نماینده مردم غرب گلستان در مجلس در اسفند ۱۳۹۹، تأکید شد که عملیات ساخت بندر خواجه نفس با حمایت مجلس، استانداری و سازمان بنادر ادامه یابد.
وی بیان کرد: با توجه به پیشرفت فیزیکی پروژه و اخذ مجوزات قانونی از محیط زیست، امور اراضی و سازمان بنادر و با توجه به اینکه حدود و ثغور بندر مشخص است و بیش از ۱۵ سال آغاز شده، عقل سلیم می‌گوید که این پروژه نیمه تمام را حمایت کنیم تا ۷۰ درصد باقیمانده محقق شود.
اسعدی بیان کرد: دولت هم اکنون توان ساخت بندر را نداشته و نه بخش خصوصی تمایل دارد که بندر جدید را اکران کنیم اگر نیاز به بندر جدید باشد، سرمایه گذار خواجه نفس در این خصوص اعلام آمادگی کرده است.
وی اضافه کرد: با حمایت از بندر خواجه نفس حدود سه الی پنج سال جلوتر هستیم زیرا این پروژه تمام مجوزات لازم و قانونی را اخذ کرده است.
اسعدی افزود: اگر قرار است پیشرفتی در بندر خواجه نفس بیفتد باید مجلس، دولت، استاندار و نمانیده ولی فقیه در استان در این زمینه اتفاق نظر داشته باشند.
مدیر بنادر و دریانوردی گلستان گفت: سازمان جنگل‌ها و مراتع هم اعلام کرده که این بندر شرایط واردات چوب را دارد.
وی افزود: هزینه ساخت بندر بسیار بالا بوده و هر متر مربع بیش از ۱۵۰ میلیون تومان هزینه دارد پس سرمایه گذار به تنهایی نمی‌تواند در این زمینه وارد شود و سازمان بنادر هم در صدور مجوزها و هم تسهیلات بانکی از وجوه اداره شده، می‌تواند به این بخش کمک کند.
در شرایطی که بندر خواجه نفس ۳۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، حمایت از این پروژه، گلستان را به آرزوی توسعه دادوستد دریایی نزدیک خواهد کرد.