خبرگزاری مهر - گروه استانها: مناطق مرزی مهمترین ظرفیت برای توسعه مبادلات منطقه‌ای به شمار می‌روند و اقتصاد آن می‌تواند نقشی اساسی در پیشرفت اقتصادی نواحی مرزی، بهبود استانداردهای زندگی مردم و موارد مشابه داشته باشد.
خراسان جنوبی با داشتن بیش از ۳۰۰ کیلومتر مرز مشترک با افغانستان و در اختیار داشتن چهار معبر مرزی رسمی دارای موقعیتی استراتژیک برای حمل و نقل کالا به آن سوی مرزها و تجارت فرامرزی است.
اما اواخر سال ۹۳ کشور همسایه یعنی افغانستان فعالیت در سه مرز خراسان جنوبی را به حالت تعلیق در آورد و سرانجام قفل تعطیلی بر سه معبر مرزی خراسان جنوبی زده شد و طی این مدت تنها معبر مرزی و رسمی فعال مرز ماهیرود بود که نقش شاهراه تجاری با افغانستان و دیگر کشورها را برای خراسا ن جنوبی ایفا کرد و استان از فرصت‌های دیگر مرزها بی بهره ماند.
تعطیلی مرزهای استان سبب خاموش شدن چراغ بازارچه‌های مرزی و بیکاری مرز نشینانی شد که داد وستدهای مرزی ممر درآمدشان بود و طی سال‌های اخیر اگر چه برای بهبود معیشت مرزنشینان اقداماتی صورت گرفت اما باز هم جبران ضرر و زیان تعطیلی‌ها مرزها را نکرد.
حال اگر چه زمینه‌ها و زیرساخت‌ها در تمامی این معابر فراهم و خراسان جنوبی آمادگی تجارت از هر چهار معبر را دارد اما هنوز صحبت مسئولان در زمینه بازگشایی سه معبر مرزی که طی ماه‌های اخیر اعلام شده در حد حرف و شعار باقی مانده و در عمل رونقی در مرزها وجود ندارد و شاهد فرصت سوزی‌ها و از بین رفتن اشتغال در مرزها هستیم.
استاندار: هر چهار معبر مرزی خراسان جنوبی باز است
استاندار خراسان جنوبی مهر ماه سال جاری در آخرین نشست شورای مبادلات مرزی چنین اعلام کرد: از نظر ما هر چهار معبر مرزی استان باز است و امکان تجارت و مبادلات مرزی در آنها وجود دارد.
به گفته ملانوری فعالیت در بازارچه‌های مرزی استان به همت تجار و بازرگانان ایران و افغانستان بستگی دارد و تجار با توجه به شرایط پیش آمده مراودات خود را توسعه دهند.
وی با تاکید بر اینکه یکی از رویکردهای اصلی استان فعال‌سازی مرز مشترک با کشور افغانستان است، بیان داشت: اقدامات جدی را در راستای تقویت و توسعه زیرساخت‌های مرزی در دست انجام داریم تا علاوه بر مرز ماهیرود، معبرهای دوکوهانه شهرستان نهبندان، گلورده شهرستان درمیان و یزدان شهرستان زیرکوه را هم فعال کنیم.
به گفته وی به لحاظ سازمانی و اداری هیچ مشکلی در مبادلات مرزی در خراسان جنوبی نداریم و تجار با توجه به وضعیت مرز تلاش بیشتری داشته باشند و مراودات و پیگیری‌ها جدی‌تر از قبل باشد.
گمرک: مسئولان استان رایزنی کنند
در همین ارتباط مدیر کل گمرکات خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به موقعیت استراتژیک خراسان جنوبی اظهار داشت: پایه ریزی کار در مرزهای خراسان جنوبی با کشور افغانستان و فعالیت بازارچه‌ها بوده است.
حسن رحیمی زاده با بیان اینکه مرز ماهیرود در ابتدا بازارچه و در ادامه به گمرک ارتقا یافته است، بیان داشت: در حال حاضر چندین هزار نفر در بازارچه‌های استان و گمرک ماهیرود فعالیت دارند و حتی مرز یزدان که غیر فعال بوده و به تازگی بازگشایی شده است در حدود ۱۸۰ میلیون دلار صادرات داشته است.
رسانه‌ها باید در این زمینه مطالبه گری داشته باشند و توقع می‌رود همانند استان همجوار مسئولین استان ما برای رایزنی با والی فراه و ولایت هم مرز با خراسان جنوبی اقدام کنند تا کار در مرزها سرعت گیرد مدیرکل گمرکات خراسان جنوبی ادامه داد: با فعالیت دوباره آنها امیدواریم اشتغال ارزآوری رونق بیشتری داشته باشد.
به گفته وی در حال حاضر ما آمادگی تبادلات تجاری در مرزها و بازارچه‌های خراسان جنوبی را داریم و کشور همسایه باید در این زمینه ورود کند.
وی افزود: رسانه‌ها باید در این زمینه مطالبه گری داشته باشند و توقع می‌رود همانند استان همجوار مسئولین استان ما برای رایزنی با والی فراه و ولایت هم مرز با خراسان جنوبی اقدام کنند تا کار در مرزها سرعت گیرد.
مدیر کل گمرکات در ادامه با بیان اینکه گمرک و بازارچه به معنای صادرات و صادرات به معنای ارزآوری است، بیان داشت: وجود گمرک و مرز علاوه بر اینکه در ارزآوری تأثیر گذار و نقش آفرین است در تولید و حمایت از تولید استان نیز مؤثر است.
وی در ادامه افزود: به عنوان مثال کارخانه کاشی، سیمان و … هیچگاه تعطیل نشده‌اند چرا که به واسطه صادرات تقاضا برای تولید داشته‌اند.
خرده فروشی در یزدان
مدیرکل گمرکات خراسان‌جنوبی با بیان اینکه در دو بازارچه مرز دوکوهانه و گلورده غرفه‌ها را آماده و مرتب تحویل داده‌ایم، گفت: ایران برای شروع خرده فروشی در این دو بازارچه مانعی ندارد و بعد از اینکه در بازارچه یزدان شرایط خرده فروشی فراهم شد این امکان برای دوکوهانه و گلورده نیز به وجود آمد و از طرف ما مسئله و مشکل خاصی وجود نداشت.
به گفته وی از آنجایی که در آن طرف مرز یزدان جمعیتی ساکن بودند خرده فروشی با سرعت انجام شد ولی در دوکوهانه و گلورده چون جمعیتی در آن سوی مرز نبود این خرده فروشی آغاز نشده است.
تخصصی کردن مرز تأثیرگذار نخواهد بود
وی در پاسخ به این سوال که اختصاصی کردن مرزها برای صادرات برخی از محصولات چون سیمان و سوخت در رونق بخشی به این مرز تأثیرگذار است یا خیر، بیان‌کرد: اینکه بگوییم سیمان حتماً از طریق فلان مرز مثلاً گلورده و یا سوخت حتماً از دوکوهانه صادر شود و یا برعکس، به نظرم محدود کردن تاجر است و تأثیرگذار نخواهد بود.
مدیرکل گمرکات خراسان‌جنوبی ادامه‌داد: در شرایطی می‌توانیم صادرات یک کالا را تنها از طریق یک مرز مقرر کنیم که محدودیت صادرات از سایر مرزها داشته باشیم ولی وقتی در ماهیرود محدودیتی برای صادرات وجود ندارد چرا مرز و بازارچه را اختصاصی کنیم.
کاهش صادرات
رحیمی زاده با بیان اینکه همچنان که قبلاً گفتم به واسطه شرایط در کشور افغانستان حتی از ماهیرود نیز صادرات کاهش یافته است، گفت: تنها سوخت به واسطه اینکه نیاز ضروری است تغییری نکرده ولی صادرات بقیه کالاها کاهش داشته است.
مدیرکل گمرکات خراسان‌جنوبی در این باره که آیا حذف دلار از تبادلات با افغانستان برای تجار ما مشکل‌ساز خواهد بود یا خیر، اظهار کرد: ما با کشور افغانستان بیشتر تبادلات ریالی داشته‌ایم و حذف دلار از این تبادلات هر چند بی تأثیر نخواهد بود ولی مشکلی به وجود نخواهد آورد.
بازارچه‌های مرزی از طریق کاهش پدیده قاچاق، توسعه صادرات، تثبیت جمعیت بومی و افزایش اشتغال مرزنشینان می‌توانند در توسعه اقتصادی استان نقش داشته باشند و توجه به آن و توسعه این بازارچه‌ها در راستای رفع مشکلات اقتصادی و … باید در اولویت باشد اما تا کنون هر آنچه مسئولان در زمینه فعال شدن بازارچه‌های مرزی خراسان جنوبی داده‌اند در حد حرف و شعار باقی مانده و در عمل هنوز سه بازارچه مرزی این استان تعطیل است.