محمدجواد حق‌شناس عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی در گفتگو با خبرنگار مهر، در رابطه با انفعال جدی فعالیت‌های خانه احزاب، با اشاره به اینکه یکی از مشکلات ما قدرتمند نبودن احزاب در عرصه سیاست است، گفت: وقتی ساختار سیاسی کشور روی خوشی به تحزب نشان نداد، جایگاه احزاب با ضعف شدیدی روبرو شد. به این جمع‌بندی رسیدیم که نقطه مشترک احزاب این است که جایگاه خود را تقویت کنند. همه آنها در «قدرت گرفتن در ساختار سیاسی» کشور همسو بودند و این می‌توانست فصل مشترک همکاری همه احزاب باشد، البته با این رویکرد که رقابت پابرجا باشد.
وی با بیان اینکه به دنبال ایجاد فصل مشترکی با حضور نمایندگانی از همه احزاب رسمی کشور بودیم، گفت: نشست‌ها به نتیجه رسید و اولین دوره خانه احزاب شکل گرفت. بعد از چند دوره با این مسئله روبرو شدیم که تعداد احزاب اصلاحطلب نسبت به اصولگرایان بیشتر بود و در هیئت رئیسه‌ها دبیران کل جریان اصلاحطلب دست بالا را داشتند که با اعتراض اصولگرایان مواجه شد.
حوزه قدرت، نگاه همراه و مساعدی به احزاب ندارد
عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی اظهار داشت: بنابراین در دولت اول روحانی، تغییراتی صورت گرفت و مقرر شد جریان‌ها به صورت برابر در اداره خانه احزاب حضور یابند و هر دوره یک جریان وظیفه هدایت را بر عهده بگیرد. هدف از این تغییر، هم‌افزایی بیشتر و کاهش رقابت در خانه احزاب بود. بنا شد به جای رقابت که موجب تضعیف ساختار کلی احزاب می‌شود، به سمت مشارکت برویم.
حق‌شناس با تاکید بر اینکه حوزه قدرت، نگاه همراه و مساعدی به احزاب ندارد و احزاب خودشان باید نگران فعالیت و جایگاه خود باشند، تصریح کرد: همکاری احزاب با یکدیگر، علیرغم دیدگاه‌های سیاسی متفاوتشان، مفید خواهد بود. بعد از تشکیل خانه احزاب جدید هم به علت افول فعالیت‌ها و تنزل جایگاه احزاب در نهادهای قدرت از جمله مجلس و دولت، انفعالی جدی اتفاق افتاد و هیچ کنش فعالانه‌ای صورت نگرفت.
نظام انتخاباتی باید مبتنی بر تحزب باشد
وی با اشاره به اینکه مشکلات حزبی به قانون انتخابات کشور بازمی‌گردد، عنوان کرد: شاید احزاب باید دغدغه خود را به سمت اصلاح قانون انتخابات می‌بردند. کمرنگ شدن رقابت در انتخابات به یک چالش جدی تبدیل شده و جایگاه احزاب به پایین‌ترین حد خود رسیده است. طبیعتاً خانه احزاب هم موقعیتی برای فعالیت گسترده ندارد و منفعل‌تر می‌شود.
عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی تاکید کرد: تحزب در کشور امروز به یک شوخی تبدیل شده است، در مقطعی نزدیک به ۲۰۰ حزب به ثبت رسیده و این نشان می‌دهد که تحزب در کشور ما یک شوخی است که موضوعیتی ندارد.
حق‌شناس با بیان اینکه برای اصلاح ساختار سیاسی، راهی جز تغییر جدی نظام انتخاباتی نداریم؛ گفت: نظام انتخاباتی باید مبتنی بر تحزب باشد چراکه بدون حزب قوی و مقتدر معنایی نخواهد داشت. در ۵۰ کشور توسعه یافته جهان کدام کشور دموکرات است که حزب در آن موضوعیت نداشته باشد؟ فقط عربستان یا کشورهای حوزه خلیج فارس هستند که نظام قبیلگی آنها را اداره میکند.
نظام انتخاباتی باید اصلاح شود
وی با اشاره به اینکه راه متعارف برای حضور مردم در عرصه سیاسی، تحزب و شرکت در انتخابات است، اظهار داشت: امروز در دنیا نظام حزبی مقتدر، نتایج را رقم می‌زند و از این طریق نخبگان به عرصه می‌آیند تا باکیفیت‌ترین‌های جامعه از طریق آموزش، امکان حضور در بزنگاه‌های تصمیم‌سازی، مثل مجلس و دولت را پیدا کنند.
این فعال سیاسی اصلاحطلب افزود: وقتی نظام احزاب مقتدر در چارچوب منافع ملی و نظام انتخاباتی صحیح نداشته باشیم، مردم در انتخابات حضور نمی‌یابند و آرای باطله مقام دوم را کسب میکند، چراکه انتخابات در فضای خالی از تحزب زیر سوال می‌رود.
حق‌شناس گفت: معاون سیاسی وزیر کشور با توجه به تخصص و تجربیاتش و بر اساس تعریف دقیق حزب، می‌تواند بگوید امروز در کشور چند حزب به معنای واقعی کلمه داریم؟ می‌توان گفت امروز دو حزب واقعی داریم؟ نظام انتخاباتی کشور امروز چه جایگاهی برای احزاب قائل است؟
وی ادامه داد: اگر جایگاهی فراهم شود، احزاب و خانه احزاب خودبه‌خود پا می‌گیرند و مردم نیز حضور می‌یابند اما در تمام تاریخ جمهوری اسلامی، روسای‌جمهوری داشتیم که هیچ نسبتی با حزب نداشته یا بعد از پیروزی، نسبت خود با تحزب را انکار کرده‌اند. اولین نکته افتخارآمیزی که تمام روسای‌جمهور بیان می‌کنند، این است که من عضو هیچ حزب و گروهی نیستم. این ضربه زدن به حزب است.
جای حمایت از احزاب در قانون خالی است
عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی بیان کرد: شرایط امروز خلاف توسعه تحزب و پیشرفت است. مفهوم حزب از بین رفته و رقابت احزاب در شرایط فعلی موضوعیتی ندارد. منطق این است که هر حزبی در پارلمان پرقدرت بود ریاست را برعهده بگیرد، اما چنین اتفاقی نمی‌افتد. رئیس‌جمهوری که روی کار می‌آید باید بگوید نسبتم با فلان احزاب چنین است و آنها را در قدرت شریک می‌کنم، برای مثال ۴ وزیر حزبی انتخاب می‌کنم. اما چنین نمی‌شود.
حق‌شناس تصریح کرد: وزارت کشور حتی نتوانست مکانی برای خانه احزاب فراهم کند. حداقل در استان‌های کشور جایی را برای گفتمان سیاسی و نقد برنامه‌های دولت توسط احزاب فراهم کنید تا احزاب حرف بزنند، زمان بگذارید، از ارگان احزاب حمایت کنید و به آنها امکان انتشار مطالب بدهید.
وی گفت: اما نه قانون در باره این مسائل حرفی می‌زند، نه حمایتی می‌شود و نه زمینه و بستری برای فعالیت احزاب فراهم است.
*زهرا رحیمی فرد