به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از وزارت جهاد کشاورزی، شاهپور علایی‌مقدم ضمن ارایه برخی توضیحات درباره واقعیت ماجرای برگشت خوردن برخی محصولات کشاورزی ایران، به وجود خلاء قانونی و نبود ابزارهای مناسب برای نظارت موثرتر برمحصولات کشاورزی صادراتی و ورودی به بازار داخل اشاره کرد؛ خلاء هایی که به گفته وی، چند مورد آن در چند روز اخیر در زمینه صادرات محصولات کشاورزی رفع شده است.
وی با اشاره به تفکیک وظایف قانونی که در زمینه نظارت بر سلامت محصولات کشاورزی کشور وجود دارد، بیان داشت: مرجع اظهارنظر درباره سلامت محصولات کشاورزی، اول سازمان حفظ نباتات است که گواهی بهداشتی صادر می‌کند و سپس سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت هستند که گواهی سلامت صادر می‌کنند.
رئیس سازمان حفظ نباتات با بیان این که در قانون تجارت ایران، صادرات محصولات کشاورزی صرفا با دریافت گواهی بهداشتی از سازمان حفظ نباتات مجاز دانسته شده و اشاره‌ای به دریافت گواهی سلامت از وزارت بهداشت نشده است، اظهار کرد: اگر کشور مقصد، داشتن این گواهی را درخواست و الزام کند، در آن صورت صادر کننده باید به آزمایشگاه‌ای مرجع وزارت بهداشت مراجعه و نمونه محصولاتش را ارایه داده و پس از آنالیز محصول از نظر باقیمانده سموم، فلزات، نمک‌ها و نیترات گواهی بهداشتی برایش صادر می‌شود.
این مقام مسئول اظهار داشت: تا پیش از ماجرای نپذیرفتن فلفل دلمه‌ای‌های ایران توسط روسیه، محصولات کشاورزی ما صرفا با همین گواهی بهداشتی صادر می‌شد اما پس از این ماجرا، ما در نشست‌های متعددی که در هفته‌های اخیر با سازمان غذا و دارو داشتیم، به این جمع‌بندی رسیدیم که برای حفظ اعتبار ایران در بازارهای جهانی و رفع ابهامات و نگرانی‌های موجود، از این پس گواهی سلامت و بهداشت به طور توامان برای صادرات محصولات کشاورزی ایران اجباری شود.
وی ادامه داد: بدین صورت که صادرات با دریافت این دو برگه انجام شود و تا زمانی که گواهی سلامت از سوی سازمان غذا و دارو صادرنشود، ما گواهی بهداشتی صادر نخواهیم کرد.
علایی‌مقدم خاطرنشان کرد: در این راستا سامانه‌های سازمان حفظ نباتات و غذا و دارو به یکدیگر متصل شده و با تبادل اطلاعات و همکاری خوبی که شکل گرفته، برخی از مسایل در این زمینه حل می‌شود. همچنین مقرر شده که در مجموعه‌های گلخانه‌ای ما مدیر کنترل فنی و کیفی مستقر شود و بر استفاده از کود و سم نظارت کند.
وی افزود: از سوی دیگر با توجه به اینکه چین هم اعلام کرده از اول ژانویه ۲۰۲۲ شناسه محصولات کشاورزی صادراتی به این کشور باید در گمرکش ثبت شود، صادرات محصولات کشاورزی ایران از این پس به برخی کشورها بدون دریافت شناسه ممکن نیست و با سامانه‌ای شدن این روند به سویی حرکت می‌کنیم که دیگر محصولات کشاورزی ایران بدون شناسه به جایی صادر نشود.
رئیس سازمان حفظ نباتات با بیان اینکه مقررات و استانداردهای کشورها برای واردات محصولات غذایی با هم متفاوت است و این تفاوت‌هاست که در برخی مواقع در صادرات اخلال ایجاد می‌کند، خاطرنشان کرد: مثلا استاندارد سم افلاتوکسین برای پسته از ۷ تا ۲۰ پی پی ام متغیر است. حال کشوری دقیقا ۷ را می‌خواهد و کشوری دیگر ۱۲ هم برایش مشکلی ندارد؛ لذا دلیل نمی‌شود که پسته ما سمی یا غیرقابل استفاده باشد و در سایر محصولات هم ماجرا همین است.
وی گفت: در مورد فلفل دلمه‌ای‌های صادراتی به روسیه، این کشور اعلام کرد ۴ نوع سم استفاده شده در این محصولات در این کشور ثبت نشده و طی نامه‌ای از ما خواست در این باره اظهار نظر کنیم. با اینکه این سموم در اتحادیه اروپا هم استفاده می‌شود اما در روسیه ثبت نشده بود. ما به دنبال این اعلام، ۴ جلسه با روسیه داشتیم و هفته گذشته هم تیمی از ایران به آنجا رفت و روس‌ها اعلام کردند که می‌خواهند از مکان‌های تولید فلفل دلمه‌ای ما بازدید کنند. آنها گفتند از این پس محصول بی‌نام و نشان نمی‌خواهیم و باید وضعیت محصول به لحاظ مواد آلی و سموم شیمیایی وغیره مشخص باشد. سرانجام با این شرایط و توافق‌ها صادرات ما از سرگرفته می‌شود.
علایی‌مقدم افزود: ایران در شش هفته منتهی به آذر ۱۴۰۰ به کشورهای حوزه اوراسیا ۱۸ هزار تن صادرات محصولات کشاورزی داشته است که این رقم در هفته اول دی تغییر نکرده حال آن که اگر محصولات مشکل داشت، این رقم کاهش می‌یافت. در این راستا ما به روسیه علاوه بر فلفل دلمه‌ای، بادمجان، پسته، زعفران، چای، سیب زمینی، کاهو، کرفس، کیوی، لیمو و نارنگی هم صادر می‌کنیم که هیچ یک برگشت نخورده است. درباره سایر کشورهای حوزه اوراسیا چون بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و ارمنستان هم همینطور است.
وی تصریح کرد: اما متاسفانه در کشور و فضای مجازی طوری حرف می‌زنند که انگار همه محصولات کشور آلوده است و برخی هم با انگیزه‌های خاص به این موضوع دامن می‌زنند که نوعی خودزنی است. این گونه نیست که مردم ما محصول سمی می‌خورند. محصولات کشاورزی ما با استانداردهای داخلی سالم است وهیچ‌گونه خطری از محل مصرف بافت‌های گیاهی مردم را تهدید نمی‌کند.
رئیس سازمان حفظ نباتات درباره شناسنامه‌دار نبودن محصولات کشاورزی ورودی به بازار داخل گفت: متاسفانه واقعیت این است که محصولات کشاورزی ما شناسنامه ندارد و جدولی نیست که اطلاعات تولید محصول درآن درج و مثلا مشخص شود چه میزان سم وکود وا ز چه نوعی در مراحل مختلف درآن به کاررفته است. در میادین میوه و تره‌بار هم این چنین است و ما در این بخش خلاء قانونی داریم که باید رفع شود.
وی اظهار داشت: در امارات و مالزی دیدم که برای آزمایش کیفی محصولات کشاورزی قبل از ورود به بازار خرده‌فروشی، آزمایشگاه‌های پرتابل هست که بلافاصله سلامت محصول را نشان می‌دهد و ما هم باید از این آزمایشگاه‌ها داشته باشیم. البته این آزمایشگاه‌ها هر یک ۳ تا ۴ میلیارد تومان قیمت دارد و برای آن باید بودجه اختصاص یابد. این درحالی است که در رویه‌های فعلی نتایج آزمایش سلامت محصول چند روز بعد مشخص می‌شود که با رویه بازار و تازه بودن محصولات کشاورزی تناسبی ندارد.
علایی مقدم تصریح کرد: این که می‌گویم ما در بخش نظارت بر سلامت محصولات کشاورزی خلاء قانونی داریم ناظر براین است که مثلا هیچ قانونی وجود ندارد که اگر کسی سم زیاد بر محصولات کشاورزی زد باید چگونه مجازات شود. باید قانون برای این جرایم مجازات‌های موثر در نظر بگیرد.
وی بر شناسنامه‌دار کردن محصولات کشاورزی به عنوان کاری موثر در تضمین سلامت این محصولات برای مردم تاکید کرد و گفت: قرار است با استفاده از ظرفیت نظام صنفی و نظام مهندسی کشاورزی تمامی بهره‌برداران کشاورزی که بالغ بر ۴.۵ میلیون نفر هستند، شناسنامه بگیرند و در آینده هم دریافت هر گونه کمک کشاورزی از دولت و بانک کشاورزی منوط به داشتن این شناسنامه می شود. فاز اول این موضوع از بهره برداران صادراتی ومحصولاتی چون خشکبار و میوه‌های خشک آغاز شده و به تدریج به سایر محصولات گسترش خواهد یافت.