خبرگزاری مهر، گروه استانها- اعظم محبی: گلستان به سبب همجواری با کشورهای CIS (کشورهای مستقل مشترک المنافع) و موقعیت جغرافیایی خاص خود به عنوان یکی از کریدورهای اصلی تبادل کالا با سایر کشورها محسوب می‌شود.
برخورداری از مسیر زمینی، فرودگاه بین‌المللی و امکان راه‌اندازی مسیرهای دریایی و راه آهن ترانزیتی گرگان- اینچه برون- ترکمنستان از جمله مزیت‌های این استان است.
در این بین مسیر ریلی به عنوان یکی از مسیرهای ایمن و ارزان نقش مؤثری در تسهیل و توسعه صادرات دارد.
صادرات ریلی از گلستان پس از تکمیل خط عریض از راه آهن اینچه برون به طور فزاینده‌ای افزایش یافته و براساس نظر کارشناسان وجود بازار ۳۰۰ میلیون نفری کشورهای مشترک المنافع در شمال گلستان می‌تواند بستری مناسب برای افزایش صادرات باشد.
راه‌آهن شمال شرق دو برای توسعه صادرات ریلی با پیش بینی حدود ۵۳۸ هکتار زمین در اینچه برون در تلاش است با ایجاد مرکز لجستیکی، زیرساخت‌ها را فراهم کرده و تخلیه و بارگیری را سرعت ببخشد. ایجاد باراندازهای کالا، انبارها، بخش اداری از جمله واحدهای پیش‌بینی شده در این مرکز است تا سرانه صادرات گلستان افزایش یابد.
فارغ از امکانات ریلی موجود مانند ایستگاه اینچه برون و خط عریض و غیره دولت در تلاش است با تکمیل مسیر ریلی در داخل کشور و کوتاه‌تر کردن مسیر شمال به جنوب رغبت بازرگانان و تجار را به استفاده از مسیر ریلی افزایش دهد.
راه آهن اینچه مناسب برای ترانزیت غلات
ایجاد راه آهن گرگان- شاهرود از جمله طرح‌هایی است که مقدمات و مطالعات آن در دست اجرا است و با اجرا و تکمیل این مسیرها سهم راه‌آهن در صادرات افزایش می‌یابد.
عضویت ایران در سازمان همکاری‌های اقتصادی شانگ‌های و تاکید مسئولان کشورهای عضو، بر ارتقا روابط اقتصادی زمینه را برای گسترش صادرات بیشتر کرده است.
پتانسیل گلستان به ویژه در حوزه تولید محصولات کشاورزی فرصت مغتنمی است که با حداقل فرآوری و بسته‌بندی زمینه ارزآوری و اشتغال بیشتر را فراهم کرد.
ایجاد منطقه آزاد تجاری اینچه برون یکی‌دیگر از ظرفیت‌های گلستان است که با توجه به مشوق‌ها و معافیت‌های مالیاتی زمینه صادرات کالا را دوچندان می‌کند البته از سوی دیگر کشورهای cis به ویژه قزاقستان به عنوان بزرگترین تولیدکننده غلات منطقه برای صادرات تولید خود راهی به جز ایران ندارند و قزاق‌ها برای آنکه به آب‌های گرم و دریای آزاد برسند باید از مسیر ایران حرکت کنند و راه آهن اینچه برون به صرفه‌ترین مسیر برای قزاق‌ها است و ترانزیت غلات زمینه ارزآوری برای ایران را فراهم می‌کند.
لزوم اصلاح خطوط
رئیس اتاق بازرگانی گرگان در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: مسیر ترانزیتی استان و کشور به دلیل صعب‌العبور بودن، بار را با تأخیر زمانی بالا به مقصد می‌رساند که منجر به هزینه مالی برای صاحب کالا می‌شود.
علی‌محمد چوپانی افزود: در دنیا عموماً حمل و نقل ریلی ۵۰ درصد هزینه حمل و نقل کامیون است ولی در کشور ما این گونه نیست لذا تجار و تولیدکنندگان تا مجبور نباشند بار را با ریل حمل نمی‌کنند زیرا در شرایط فعلی ریلی، حمل بار با کامیون زودتر به مقصد رسیده و هزینه کمتری هم دارد.
چوپانی با بیان اینکه مسیر ریلی ما به دلیل عبور از «گدوک» در شرایط فعلی به هیچ وجه توجیه ندارد، گفت: بار از بندر امام (ره) و از مسیر ریلی موجود کمتر از ۲۰ روز به مقصد نمی‌رسد و زیرساخت‌های لازم برای تسریع در این امر هم وجود ندارد.
وی افزود: در مسیر ریلی گرگان- ترکمنستان هم به دلیل اینکه زیرساخت در اینچه برون فراهم نیست و واگن‌ها مجهز نداریم، صادرکنندگان تنها در زمان اضطرار نسبت به جابجایی کالا از طریق ریل اقدام می‌کنند.
چوپانی تأکید کرد: باید زیرساخت‌ها در اینچه‌برون فراهم شده تا امکان رفت و برگشت واگن‌هایی که بار به مقصد ایران و به کشورهای شمالی می‌برند، تسریع شود.
چوپانی با اشاره به طرح کریدور شمال و جنوب، گفت: این مسیر که از آزادشهر به شاهرود پیش بینی شده حدود ۵۲۰ کیلومتر مسافت را نزدیک تر کرده و به عنوان خط ویژه ترانزیت و جابجایی کالا مطرح خواهد شد و دوره رفت و برگشت واگن‌ها سرعت می‌یابد و سرمایه کمتری برای جابه‌جایی کالا درگیر خواهد شد.
واگن‌های مجهز داشته باشیم
یک فعال اقتصادی هم در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: هزینه حمل و نقل در قیمت تمام شده کالا، نقش اساسی دارد و ارزان‌ترین حمل و نقل مربوط به حمل و نقل دریایی بوده و بعد از آن ریلی و بعد ترانزیت زمینی با تریلی و کامیون را شامل می‌شود.
امیر یوسفی افزود: خط ریلی اینچه برون و گمرک می‌تواند در صادرات کالا مؤثر باشد و هزینه‌ها را کاهش دهد اما لازمه آن این است که واگن‌های مجهز و استاندارد داشته که شرایط نگهداری کالا را تا رسیدن به مقصد فراهم کنند.
وی ادامه داد: راه افتادن خط ریلی به تنهایی برای افزایش صادرات کافی نیست و باید انبار، سوله، محوطه‌های تخلیه و بارگیری و ماشین‌آلات مکانیزه برای تسریع در روند بارگیری ایجاد شود.
روس‌ها در راه آهن کشور سرمایه گذاری می‌کنند
نماینده مردم گرگان و آق قلا در مجلس شورای اسلامی هم به خبرنگار مهر گفت: ظرفیت‌های حمل و نقل ریلی در گلستان و کشور بالا بوده ولی شرایط و امکانات و زیرساخت‌های لازم را ندارد.
رمضانعلی سنگدوینی افزود: هم اکنون رابطه ما با ترکمنستان بهتر شده و می‌توان از این مسأله برای تقویت روابط تجاری و اقتصادی استفاده کرد در نتیجه باید شرایط زیرساختی را فراهم کنیم.
وی با اشاره به مسیر ریلی موجود از شمال به جنوب، گفت: برای ارتباط و ایجاد کریدور شمال- جنوب و اتصال به آب‌های آزاد و اروپا، باید مسیر ریلی از سمت شاهرود و سمنان ایجاد شود که در سفر رئیس‌جمهور به روسیه، مقرر شد تا روس‌ها در راه آهن ایران سرمایه گذاری کنند.
سنگدوینی با اشاره به تصویب منطقه آزاد اینچه برون، گفت: باید در روند مطالعات و ساخت این منطقه سرعت داد و زیرساخت‌ها را فراهم کرد تا برای صادرات و واردات کالا مؤثر باشد.
افزایش صادرات با ایجاد مسیر جدید ریلی
مدیرکل راه‌آهن شمال شرق ۲ هم به خبرنگار مهر گفت: در سال جاری تاکنون ۶۰۰ هزار تن حمل و نقل کالا اعم از صادرات، واردات، حمل و نقل داخلی و ترانزیت داشتیم که نسبت به سال قبل ۶۸ درصد افزایش داشته است.
محسن اعتماد افزود: روند رشد از سال ۹۴ آغاز شده و نشان دهنده این است که ظرفیت بالایی در حمل و نقل ریلی داریم و باید هرچه سریع‌تر زیرساخت‌های منطقه اینچه برون را کامل کرده و به فکر این باشیم که ۳۵ میلیون تن بار که در اطراف کشور بوده و قابلیت جذب ۲۵ درصد آن را داریم، به کشور وارد کرده و آن را از به آب‌های آزاد و اروپا برسانیم.
اعتماد اضافه کرد: لذا باید مسیر ریلی گرگان به سمت شاهرود و طبس ایجاد شده و کالاها به بندرعباس منتقل شود.
مدیرکل راه‌آهن شمال شرق ۲ گفت: ظرفیت مسیر فعلی، یعنی حمل و نقل کالا از اینچه برون به سمت شمال و گرمسار، تکمیل بوده و نهایت می‌توانیم یک میلیون تن بار جابجا کنیم و مدت زمان حمل آن هم طولانی است.
وی ادامه داد: اگر می‌خواهیم ترانزیت کشور فعال شود و از آسیای میانه به آب‌های آزاد متصل شویم، باید بتوانیم در مدت کوتاهی حمل‌ونقل بار را انجام دهیم و مسیر جدید که مطرح شده اگرچه هزینه‌بر و سخت است ولی کار بلندمدتی بوده و ظرف چهار روز می‌توانیم بار را از آسیای میانه به خلیج فارس برسانیم.
اعتماد گفت: این امر مستلزم حمایت دولت است که امیدواریم در سفر هیئت دولت به استان این مسیر مصوب شده و سرمایه گذاران هم پایه کار هستند و اگر این اتفاق بیفتد حداقل هزار و ۵۰۰ نفر در اینچه برون مشغول به کار می‌شوند.
مدیرکل راه‌آهن شمال شرق ۲ بیان کرد: طبق چشم‌انداز اگر این مسیر ایجاد شود در عرض هفت سال هزینه کل پروژه جبران شده و مابقی هم سود است.
وی گفت: اگر می‌خواهیم بلندمدت فکر کنیم باید این مسیر ایجاد شود و می‌توانیم در ظرف ۱۰ سال به هفت میلیون تن ترانزیت ریلی برسیم در شرایطی که امروز در کل کشور ترانزیت ریلی تنها دو میلیون تن است.
بهره گیری از پتانسیل ریلی گلستان نیازمند حل برخی از مشکلات دیرینه این صنعت و اعمال برخی اصلاحات در مسیرها و توسعه زیرساخت‌های ریلی و نوآوری است و توسعه سرمایه گذاری در این زمینه به افزایش صادرات و درآمد می‌انجامد.