روز گذشته چهارصدوهفتاد و ششمین سالروز درگذشت مارتین لوتر بود که انتشارات علمی و فرهنگی کتابی تازه در شرح و بررسی آرای او به‌عنوان بنیانگذار پروتستانتیسم از مجموعه راهنمای سرگشتگان منتشر کرد.

به گزارش خبرگزاری مهر، کتاب «لوتر» از سلسله مجموعه راهنمای سرگشتگان نوشته دیوید ویتفورد و ترجمه محمد صفار با شمارگان هزار نسخه، ۲۴۸ صفحه و بهای ۴۵ هزار تومان توسط انتشارات علمی و فرهنگی منتشر شد. چاپ نخست این کتاب در زبان مبدا به سال ۲۰۱۱ منتشر شده بود.

مارتین لوتر الهی‌دان، بنیانگذار مسیحیتِ پروتستان و پرچم‌دار بزرگ جریان اصلاح مسیحی در دهم نوامبر ۱۴۸۳ در شهر ویتنبرگ، شهر کوچکی در آلمان مرکزی، متولد شد. او را به حق از تأثیرگذارترین و مهم‌ترین شخصیت‌های هزاره دوم میلادی دانسته‌اند. لوتر در اواخر دهه ۱۵۲۰ به بیماری آنژانیا (بسته‌شدن شریان‌های قلب) مبتلا شده بود و همین بیماری موجب شد که در ۱۸ فوریه ۱۵۴۶ دچار حمله قلبی شود و مرگش سر برسد. در زمانه او کلیسا در آستانه قرن شانزدهم نهادی پیچیده و مملو از تعارض‌ها بود. از یک‌طرف نظام کلیسایی رومی نهادی فاسد و اقتدارجو شده بود. از طرفی دیگر بیشترینه مردم مؤمن واقعی بودند و پارسایی بسیار فراگیر بود. در این میان لوتر، استاد دانشگاه ویتنبرگ و روحانی‌ای موعظه‌گر، نهاد کلیسا و نظام الاهیاتی مسیحی رسمی را در موضوعاتی مثل «توبه‌نامه‌فروشی» و لزوم واسطه‌گری کشیشان در ارتباط با خدا و… درخور اصلاحی گسترده می‌دید. اختراع ماشین چاپ به دست گوتنبرگ و وضعیت سیاسی دوران به او مدد رساند که علاوه بر نگارش رساله‌های الاهیاتی و فرهنگی بسیار، در دسامبر ۱۵۲۱ با نخستین ترجمه عهد جدید از زبان یونانی به آلمانی آغازگر جریان اصلاح تازه‌ای در مسیحیت شود. ترجمه آلمانی او کتاب مقدس را از انحصار کلیسا خارج کرد، به دست عموم مردم رساند و آنان را مستقیم با مضامین آن آشنا کرد.

درباره مارتین لوتر کتاب‌های بسیار نوشته شده است، اما شخصیت او هنوز رازآلود و دیرفهم مانده است. اثر دیوید ویتفورد از مجموعه راهنمای سرگشتگان می‌کوشد که پرده از برخی از این ابهام‌ها کنار بزند و دانشجویان و نو ورودان به این دست موضوعات را با زبانی عامه‌فهم و در عین حال تحقیقی، در شرح زندگی لوتر، بسترهای تاریخی و سیاسی و دینی، لحظات تعیین‌کننده و موضع‌گیری‌های الهیاتی او یاری رساند.

این کتاب پیش‌درآمد مفیدی بر برخی از پیچیده‌ترین جنبه‌های الهیاتی ماتین لوتر است. بحث با بررسی مختصر زندگی‌نامه لوتر و اروپای دوران لوتر در بخش اول آغاز می‌شود. در بخش دوم با عنوان «الاهیات لوتر برای پرسشگران»، در فصل سوم موضوعاتی مثل توبه‌نامه‌های کلیسا، نودوپنج رساله و نجات از طریق ایمان مطرح می‌شود. فصل پنجم همین بخش بر دو بن‌مایه اصلی اندیشه لوتر یعنی تمییز بین شریعت و انجیل و الاهیات صلیب متمرکز می‌شود. در فصل بعدی برخی از مهم‌ترین اندیشه‌های دینی اصلاحی لوتر نظیر آزاد بودن اراده انسان در سلسله بحث‌هایی با دزایدریوس اراسموس بحث می‌شود. فصل ششم به شناخت دجال و نقش دجال در اندیشه مارتین لوتر اختصاص دارد که تجسمش برای او نهاد پاپ و کلیسای رسمی است. فصل هفتم خشونت سیاسی و مقاومت یک مسیحی در برابر حاکم ظالم و غیرقانونی محلّ توجه است. فصل هشتم یکی از دو نوشته بحث‌برانگیز مارتین لوتر در انتقاد تلخ و گزنده از جنگ دهقانان بررسی می‌شود. فصل نهم یکی دیگر از رساله‌های بحث‌انگیز لوتر با عنوان درباره یهودیان و چگونگی نوشته شدنش از سوی لوتر واکاوی می‌شود؛ مقاله‌ای تکان‌دهنده علیه یهودیان که در خلال جنگ جهانی دوم رایش سوم از آن بهره گرفت.