به گزارش خبرنگار مهر، نشست هم‌اندیشی تمدن‌پژوهان عصر چهارشنبه هفتم اردیبهشت در خانه اندیشه‌ورزان برگزار شد.
در این جلسه که به دنبال به توصیه رهبر انقلاب در دیدار شماری از تمدن‌پژوهان در سال ۱۳۹۷، مبنی بر لزوم شکل‌گیری ارتباط و هم‌افزایی میان اساتید و محققان ساحت تمدن نوین اسلامی به دعوت مجمع عالی علوم انسانی اسلامی صورت پذیرفته بود، جمع منتخبی از اساتید حوزه تمدن به طرح ایده‌ها و نظرات خود درباره اهم مسائل این حوزه پرداختند.
در بخش اول این جلسه که مدیریت آن را دکتر فرزاد جهان‌بین بر عهده داشت، چند تن از اساتید، گزارش‌هایی از فعالیت‌های انجام‌شده در ارتباط با محافل پژوهشی در حوزه تمدن ارائه دادند.
در ابتدا حجت الاسلام محسن الویری و رسول نوروزی فیروز، رؤسای سابق و فعلی «میز تمدن دفتر تبلیغات اسلامی» در سخنانی کوتاه، اقدامات صورت گرفته در این مرکز را به اطلاع جمع رساندند.
سپس دکتر محمدهادی همایون ضمن اعلام اخذ مجوز فعالیت «انجمن علمی تمدن نوین اسلامی» و ثبت آن از آغاز به کار این انجمن خبر داد.
در ادامه دکتر مهدی نادری، فعالیت فصلنامه علمی-پژوهشی «مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی» را توضیح و از تلاش برای ارتقا این نشریه به سطح جهانی خبر داد و از اساتید حاضر دعوت کرد تا با ارائه مقالات علمی خود به غنای محتوا و افزایش سطح علمی این فصلنامه کمک کنند.
دکتر محمد جبارپور، مسئول «پژوهشکده صدر» ذیل دانشگاه جامع امام حسین (ع) و در تعامل با مجمع تشخیص مصلحت نظام به ارائه خلاصه‌ای از اقدامات ۴ مرکز زیر نظر این پژوهشکده مشتمل بر مرکز مطالعات بنیادین تمدن نوین اسلامی، مرکز نظام‌سازی فرهنگ، مرکز افول تمدن غرب و مرکز نهضت ترجمه پرداخت.
پس از آن دکتر محمدرضا بهمنی از ضرورت و تلاش گروه مطالعات تمدنی «پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی» در ایجاد امتداد بین المللی برای مباحث جمع حاضر و راه‌اندازی جشنواره جهانی تمدن نوین اسلامی به منظور ایجاد حلقه‌های ارتباطی با دانشگاهیان سایر کشورهای جهان گفت.
آخرین ارائه‌دهنده در این بخش، دکتر داوود عامری درباره فعالیت دو سمن مستقل «راهبرد فرهنگ» و «رهپویان فرهنگ ایران» توضیح و از طراحی «نشست دوسالانه فرهنگی تهران» با هدف برندینگ و ایجاد موقعیت پایدار جمهوری اسلامی خبر داد.
اساتید حاضر: مردمی‌سازی و جهانی‌سازی دغدغه تمدن اسلامی ضروری است
در بخش دوم نشست، دکتر جهان‌بین از سایر اساتید حاضر در جلسه خواست تا هر یک در ۳ دقیقه به ارائه اهم اولویت‌ها و ایده‌های خود در رابطه با ضرورت‌های اصلی تمدن‌پژوهی بپردازند. آقایان ابوطالبی، بابایی، محمدی، ثقفی، بیات، باغستانی، قاسمی، متولی، جمالی، خاکی قراملکی، عیوضی و برخی دیگر از حضار به ایراد سخنان خود و تبیین ایده‌ها و ضرورت‌های اصلی مدنظرشان در حوزه تمدن پرداختند.
در این بخش اصلی‌ترین و پرتکرارترین مسائل مطروحه توسط اساتید حاضر به شرح ذیل بودند:
موقعیت‌شناسی مرحله گذار از تمدن پیشین به تمدن نوین، ضرورت راه‌اندازی ژورنالیسم اندیشه‌ای جریان‌ساز، حرکت از اهداف به سمت فرایندها، ضرورت تقسیم کار در میان پژوهشگران، استخراج مانیفست از بیانات رهبر معظم انقلاب، تاکید بر عدم نیاز به نهادسازی برای تمدن‌پژوهی، ضرورت ترویج و اجتماعی‌سازی دستاوردهای فکری تمدن‌پژوهان، اهمیت نزدیک کردن نظریه‌پردازی به واقعیت‌های جاری زندگی روز مردم و اجتناب از درافتادن به وادی نظریه‌پردازی انتزاعی، ضرورت مرکززدایی از تمدن‌پژوهی و توسعه‌بخشی و درگیر کردن اساتید از سراسر شهرهای کشور، نیاز به تحقق ادبیات همگن و مشترک میان تمدن‌پژوهان و آسیب‌شناسی شاخص‌های تعریف تمدن، اهمیت حراست از واژگان گفتمان چون «تمدن اسلامی» و اجتناب از لوث کردن کلیدواژه‌های رهبری، اهمیت استفاده از اساتید و محققان سایر علوم دانشگاهی نظیر علوم تجربی و پایه با رویکرد تمدنی در حوزه‌های مدنظر، ضرورت درگیر کردن اساتید و محققان سایر مذاهب و ادیان همچون اهل سنت و ارامنه در مسئله تمدن‌پژوهی، تاکید بر اهمیت ارائه الگوی تمدنی بر اساس نیازهای بومی و منطقه‌ای، فقدان الگوی مناسب تقنینی و قضائی، ضرورت مدیریت اختلافات نظری میان پژوهشگران برای ایجاد هم‌افزایی در عین آزادی فکری، ضرورت تبیین و تصویرسازی از آرمان‌شهر در سطح عامه مردم با استفاده از هنر و ادبیات، اهمیت شروع از ایده‌های خرد و اجتناب از سنگ بزرگ برداشتن و ایده‌های انتزاعی دادن، تبیین نظریه رهبری درباره سیر ایجاد تمدن اسلامی پس از جامعه اسلامی و دولت اسلامی، تبدیل تمدن‌کاوی به تمدن‌خواهی، شناسایی حوزه‌های پرتراکم و کم‌تراکم در پژوهش درباره تمدن، اهمیت ارائه توصیه‌های سیاست‌گذارانه به دولت، عبور از قالب‌ها و روش پژوهش آکادمیک و ارائه الگو در قالب مقالات دانشگاهی به سبک ادبیات عامه‌تری چون اتوپیانویسی و عبور از قالب تجویزی به قالب تصویری و شهودی
غلامی: باید با رقبای تمدنی دیالوگ برقرار کنیم
در بخش آخر نشست، حجت الاسلام رضا غلامی به جمع‌بندی مباحث جلسه پرداخت. او، استانداردسازی علمی را از ضرورت‌های لازم برای ارتباط گرفتن مباحث نشست با جامعه دانشگاهی برشمرد و در عین حال اجتناب از استانداردزدگی را یادآور شد.
رئیس مرکز پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی سپس ضمن انتقاد از افرادی که مباحث نظری را زائد می‌دانند تاکید کرد: ما تازه در ابتدای راه هستیم اما ضروری است که رویکرد کاربردی در کنار کار نظری مد نظر نشست تمدن نوین اسلامی باشد.
او، وارد کردن کارشناسان سایر حوزه‌های فکری و علمی در فرایند پژوهش تمدنی را نیاز مهم این نشست دانست و افزود: علاوه بر اهمیت بازشناسی تاریخ تمدن اسلامی، هرچند مهم‌ترین رقیب ما تمدن غرب است اما باید برای سایر رقبای تمدنی در حوزه اسلامی هم طرحی داشته باشیم و حتی المقدور به برقراری دیالوگ با آنان بپردازیم.
غلامی آینده‌پژوهی در حوزه‌های مختلف علم و فناوری، مناسبات سیاسی، محیط زیست، حکمرانی و سایر حوزه‌های مهم بشری را از ضرورت‌های تمدن‌پژوهی عنوان و تاکید کرد: یکی از حوزه‌های مهم امروز، فضای مجازی است که طبق فرموده رهبری، دارد تمدن جدیدی را در دنیای امروز خلق می‌کند. مخصوصاً «متاورس» که دولت‌های غربی بودجه‌های کلانی را به کار بر روی آن اختصاص داده‌اند، نسبت جدید و مهمی را میان تمدن آینده با فناوری برقرار خواهد کرد و چشم‌انداز نوینی را پیش روی بشر خواهد گذاشت که لازم است تمدن‌پژوهی ایرانی بر روی آن فکر و کار کند.
دبیر علمی این نشست در پایان و پیش از اذان مغرب و مراسم افطاری، بر ضرورت درگیر کردن ذهن همه نخبگان کشور در مسئله تمدن و تعامل و هم‌افزایی با اندیشمندان جهان اسلام از طریق توسعه تعاملات تشکلی تاکید و از فعالیت‌های و اقدامات انجام‌شده تشکر کرد.
فرزاد جهان‌بین، مدیر نشست در انتهای جلسه ابراز امیدواری کرد که جلسات بعدی این هم‌اندیشی به صورت ماهانه یا دوماهانه به میزبانی انجمن علمی تمدن نوین اسلامی برگزار گردد.