به گزارش خبرنگار مهر، این روزها و بواسطه آئین‌های همخوانی سرود سلام فرمانده در وصف امام زمان و یاران آن حضرت، بیش از پیش سخن از ویژگی‌های منتظران واقعی امام عصر به میان آمده است. در عصر غیبت منتظران واقعی ظهور حضرت حجت (عج) خصوصیاتی خاص دارند، علیرضارضازاده در یادداشتی اختصاصی که در اختیار مهر قرار داده است، به تبیین آن پرداخته که در ادامه با هم می‌خوانیم:
منتظران ظهور قطب عالم امکان، امام زمان علیه السلام، سه وظیفه محوری دارند:
الف: احساس حضور
«چگونه غایبش خوانی و دورش؟ / نبینی خویشتن را در حضورش!؟
تویی غایب که دوری در بر وی.؟ نهادی نام خود را بر سر وی»
با توجه به این‌که حضرت ولی‌عصر ارواحناه له الفداء، ظاهر نیستند، اما حاضر هستند، و در واقع ما منتظر ظهوریم نه حضور، یک منتظر واقعی باید در هر زمانی و در هر مکانی احساس کند که در حضور امام زمان علیه السلام است، و امام، حاضر و ناظر اعمال اوست. چنان‌چه خود حضرت در نامه‌ای که به شیخ مفید می‌نویسند، به این مطلب اشاره می‌فرمایند:
«…فَإِنَّا یُحِیطُ عِلْمُنَا بِأَنْبَائِکُمْ وَ لَا یَعْزُبُ عَنَّا شَیْ‌ءٌ مِنْ أَخْبَارِکُمْ…»، [۲]؛ «ما از اوضاع و اخبار شما کاملاً آگاهیم، و چیزی از آن بر ما پوشیده نمی‌ماند.» علم و ایمان به این مطلب عامل بازدارنده‌ای برای اعمال سو انسان خواهد بود.
ب: سنخیت و تطبیق
کبوتر با کبوتر باز با باز / کند هم‌جنس با هم‌جنس پرواز
یک منتظر واقعی کسی است‌که می‌کوشد نوع اعتقاد، باورها، صفات و رفتار خود را به امام زمان علیه السلام نزدیک سازد تا از این طریق شیعه و پیرو واقعی او باشد. دروغ، غیبت، تهمت، با آبروی دیگران بازی کردن، بی توجهی به بیت المال و حق الناس و … تناقض کامل با اعمال آن حضرت دارد، و همین عدم سنخیت، خود یکی از علل غیبت محسوب می‌گردد. چنان‌چه وقتی علی بن مهزیار بعد از بیست سفر حج، توفیق دیدار حضرت نصیبش گشت و به وصال معشوقش رسید، وقتی‌که قاصد آمد علی بن مهزیار را خدمت حضرت ببرد از او پرسید: چه می‌خواهی؟ به قاصدحضرت عرض کرد: «الْإِمَامَ الْمَحْجُوبَ عَنِ الْعَالَمِ»، «من دنبال امامی می‌گردم که محجوب و غایب از دیدگان عالم است.» قاصدگفت: جواب غلطی دادی. «مَا هُوَ مَحْجُوبٌ عَنْکُمْ وَ لَکِنْ حَجَبَهُ سُوءُ أَعْمَالِکُم»، [۳]، «حضرت محجوب از عالم نیست. اعمال بد شما او را محجوب کرده است»
«گفتم که روی خوبت از من چرا نهان است؟ / گفتا تو خود حجابی ورنه رخم عیان است»، [۴]
مرحوم خواجه نصیر الدین طوسی هم به این امر اشاره می‌کند: «وجوده لطف؛ و تصرفه لطف آخر و غیبته منا»، [۵]؛ «وجود امام زمان علیه السلام، لطف، و تصرفش در جهان لطفی دیگر و غیبتش از ماست؛ یعنی در اثر گناهان، تقصیرها و تصورهای ما از نظرها غایب است»
ج: شناخت امام
وظیفه یک منتظر واقعی، شناختن و معرفت پیدا نمودن کسی است‌که انتظارش را می‌کشد. این شناخت آن‌قدر مهم است‌که پیامبر گرامی اسلام صلّی الله علیه و آله و سلّم در بیانی فرمودند: «مَنْ مَاتَ وَ لَمْ یَعْرِفْ إِمَامَ زَمَانِهِ مَاتَ مِیتَةً جَاهِلِیَّةً»، [۶]؛ «هر کس بمیرد و امام زمانش را نشناسد، به مرگ جاهلی مرده است» این معرفت هم شامل نام و نسب می‌شود و هم شامل اوصاف و ویژگی‌ها و هم اهداف و برنامه‌ها می‌باشد. به همین جهت وقتی زراره به امام صادق علیه السلام عرض می‌کند اگر زمان حضرت قائم علیه السلام را درک کنم چه کاری انجام دهم؟ حضرت ایشان را به خواندن این دعا توصیه می‌فرمایند: «اللَّهُمَ عَرِّفْنِی نَفْسَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی نَفْسَکَ لَمْ أَعْرِفْ نَبِیَّکَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی رَسُولَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی رَسُولَکَ لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَکَ اللَّهُمَّ عَرِّفْنِی حُجَّتَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِی حُجَّتَکَ ضَلَلْتُ عَنْ دِینی…»، [۷]؛ «ی خدا تو مرا به خود شناسا کن که در غیر این صورت، رسولت را نخواهم شناخت. ای خدا تو رسولت را به من بشناسان و گرنه حجتت را نخواهم شناخت. خدایا تو حجتت را به من بشناسان و گرنه از دین خود گمراه خواهم شد.»
بنابراین وظیفه اساسی یک منتظر واقعی را می‌توان در این سه محور احساس حضور، سنخیت و معرفت خلاصه نمود.
پی‌نوشت:
[۱]. حسن زاده آملی، حسن، هزار و یک نکته، ص ۴۰۶، نکته ۲۰۶
[۲]. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۵۳، ص ۱۷۵، باب ۳۱، ماخرج من توقیعاته، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ ق.
[۳]. طبری آملی صغیر، محمد بن جریر بن رستم، دلایل الإمامة (ط- الحدیثة)، ص ۵۴۲، بعثت‌چاپ: ایران؛ قم، سال چاپ: ۱۴۱۳ ق
[۴]. فیض کاشانی
[۵]. طوسی، خواجه نصیر الدین، کشف المراد، ص ۱۸۲، ط مؤسسه امام صادق علیه السلام،
[۶]. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج ۳۲، ص ۳۳۱، باب ۸، بیروت، ۱۴۰۴ ق
[۷]. کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، کافی، ج ۱، ص ۳۳۱، ناشر: دار الکتب الإسلامیة، تهران، ۱۴۰۷ ق