به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «سیر تطور دیدگاه مفسران درباره آیات مهدویت (عصر حضور معصوم تا عصر غیبت کبری)» اثر مرتضی عبدی چاری است که در پژوهشکده مهدویت و آینده پژوهی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه در ۴۷۲ صفحه منتشر شد.
با اهداف و رویکردهای مختلف می‌توان به دیدگاه مفسران درباره مهدویت نگریست. بررسی سیر تطور و نگرش‌های تفسیری مهدوی و نیز تعیین حجم و کیفیت ورود به این عرصه و بیان شاخصه‌های دوره‌ای که مفسران اسلامی اعم از شیعه و اهل سنت به بحث مهدویت پرداخته اند، رسالت اصلی این تحقیق است و در این زمینه دیدگاه‌ها و نگرش‌های تفسیری مفسران مهدوی با رویکرد بیرونی و درجه دو دنبال خواهد شد.
اساساً این کتاب در پی پاسخ به این سوالات است: دیدگاه معصومان (ع) و مفسران شیعه و اهل سنت در طول دو مقطع تاریخی عصر حضور معصومان (ع) و عصر غیبت صغری چگونه بوده و به چه موضوعاتی از مهدویت در این دو مقطع اشاره شده است؟ آیا در زمان حضور و غیبت ائمه (ع) این تطور جریان داشته است یا خیر؟ آیا وضعیت و فضای زمانه در نوع نگاه مفسر تأثیر داشته است؟
با انجام چنین تحقیقی می‌توان به بخشی از شبهات مطرح درباره عدم وجود مهدویت در قرآن پاسخ داد.
ساختار اثر
این اثر در ۳ بخش و ۱۶ فصل تألیف شده است؛ نویسنده در بخش اول این اثر در ۱۲ فصل به «مهدویت در کلام راسخان فی العلم» پرداخته که در این راستا، تفسیر مهدویت در کلام رسول خدا (ص) و امامان معصوم (ع) بیان شده است.
در دومین بخش از این اثر که با عنوان «نگاه مفسران به آیات مهدویت در عصر حضور معصومان (ع)» نگارش یافته، در دو فصل به مفسران و تفاسیر شیعه و اهل سنت عصر حضور ائمه (ع) پرداخته شده است که در این میان می‌توان به تفسیر ابن عباس، سعید بن جبیر، غریب القرآن، المجاهد، حسن بصیری، السدی الکبیر، مقاتل بن سلیمان، القرآن صنعانی، تفسیر منسوب به امام حسن عسکری (ع)، مرویات ام المؤمنین (عایشه)، عبدالله بن عمر بن خطاب، ضحاک، سفیان ثوری اشاره کرد.
«نگاه مفسران به آیات مهدویت در عصر غیبت کبری» عنوان سومین و آخرین بخش این کتاب است که به مفسران و تفاسیر شیعه و اهل سنت عصر مذکور اشاره کرده که در این بخش، تفاسیری از جمله تفسیر قمی، تفسیر عیاشی، فرات کوفی، غریب القرآن ابن قتیبه، جامع البیان فی تفسیر القرآن و تفسیر القرآن العظیم تأویلات اهل سنه مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
ناگهانی بودن ظهور امام مهدی (عج)
ظهور ناگهانی امام مهدی (ع) یکی از موضوعاتی است که در روایات تفسیری امام حسن مجتبی (ع) بدان اشاره شده است. آن حضرت در ذیل آیه «… لا تأتیکم الا بغته…» فرمودند از جدم رسول خدا (ص) درباره ائمه (ع) بعدشان سوال کردم. در پاسخ فرمودند: امامان بعد از من به عدد نقیبان بنی اسرائیل دوازده نفرند و خداوند علم و فهم مرا به آنها عطا فرمود و تو ای حسن، از آنها هستی. گفتم: ای رسول خدا، پس چه وقت قائم ما اهل بیت (ع) خروج خواهد کرد؟ فرمودند: همانا مَثَل حضرت {مهدی} همانند قیامت است. {این حادثه} بر آسمان‌ها و زمین گران است؛ جز ناگهان به شما نمی رسد».