خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب _ زینب رازدشت: نوشت‌افزار به‌عنوان یکی از کالاهای استراتژیک فرهنگی با مخاطب کودک و نوجوان، با استفاده بیش از دوازده سال در سن شکل‌گیری شخصیت فرزندانمان و چهار سال در دوران دانشجویی و همچنین بیشترین کاربرد در طول روز در این دوره، نقش جدی در تعیین جهان‌بینی و سبک زندگی و هویت افراد دارد. بدیهی است که به دلیل اثرگذاری فراوان این محصول، باید بر محتوای آن نظارت و تأکید جدی داشت اما متأسفانه در سال‌های گذشته با غفلت عناصر فرهنگی از این موضوع بازار این حوزه به‌طور کامل در اختیار سودجویانی داخلی و خارجی قرار داشت.
مجمع ایران نوشت برای دوری از تبدیل شدن به یک مجموعه بزرگ و غیرمنعطف باید بتواند یک شبکه از فعالان ایجاد کند که هر کدام این فعالان به عنوان یک عنصر مستقل و خودکفا اما در ارتباط با سایر عناصر به ایفای نقش خود بپردازند و همزمان که نیازهای خود را برطرف می‌کنند نیازهای سایر فعالان در شبکه را هم برطرف کند.
از سال ۱۳۹۱ تا به امروز جمعی از فعالان فرهنگی این مرزوبوم توانستند با تلاش‌های شبانه‌روزی با تولید میلیون‌ها محصول نوشت‌افزار ایرانی اسلامی بخشی از این بازار را از آن خود کنند. این افراد جهت ساماندهی مراکز تولید و توزیع، تلاش جهت رفع موانع قانونی، توسعه فعالیت‌های این حوزه، شناسایی نقاط قوت و ضعف مراکز، تلاش در تقویت قوت‌ها و اصلاح ضعف‌ها، تلاش برای افزایش فعالان و همچنین افزایش کمی و کیفی تولیدات در قالب «مجمع نوشت‌افزار ایرانی اسلامی» گرد هم آمده‌اند تا بتوانند با برنامه‌ای منسجم و با مدیریتی متمرکز تحت عنوان ایران نوشت در این عرصه به فعالیت بپردازند.
به همین جهت گفت و گویی را با محمد یقینی دبیر مجمع ایران نوشت و دبیر هشتمین نمایشگاه ایران نوشت انجام دادیم.
مشروح این‌گفتگو در ادامه می‌آید؛
* آقای یقینی اول صحبت در خصوص مجمع ایران نوشت توضیحی برای مان بفرمائید؟
هم زمان با افزایش آگاهی فعالان صنعت نوشت افزار نسبت به پتانسیل نوشت افزار با محتوای بومی، ملی و اسلامی، دریچه‌های جدیدی برای فعالان و دغدغه مندان این صنعت ایجاد شد. نقطه عطف این حرکت آگاهی بخشی را می‌توان در سال ۹۲ دانست. در این سال جمعی از فعالان صنعت نوشت افزار، با نگاهی بومی، ملی و اسلامی به نوشت افزار و محتوای آن اقدام به ایجاد فضای گفتمانی در این صنعت کردند و به مرور با استقبال دیگر کنشگران و مردم روبرو شدند.
این حرکت منجر به ایجاد نهادهای مردمی با عنوان مجمع نوشت افزار ایرانی اسلامی ایران نوشت شد. برای این مجموعه که متشکل از فعالان حوزه نوشت افزار است، بعد از چند سال فعالیت می‌توان هویتی زیست بومی قائل شد و ابعاد این مدل از تشکیلات را بررسی کرد.
در محیط اقتصادی پویای امروز، دوران الگوهای سنتی کسب و کار به سر آمده و شرکت‌های بزرگ، عامل رشد اقتصادی به شمار نمی آیند. امروزه اقتصاد کشورهای توسعه یافته بر محور بنگاه‌های کوچک و متوسط استوار است. عامل اساسی توسعه شرکت‌های نوپا، نوآوری و توان فناورانه این شرکت‌ها است. درحالی که عامل موفقیت شرکت‌های بزرگ، مبتنی بر سرمایه‌های فیزیکی و صرفه جویی های مقیاس است که امروزه کمتر به عنوان مزیت رقابتی مورد توجه قرار می‌گیرد.
محیط اقتصادی و اجتماعی جدید مدیریت جدیدی می‌طلبد؛ به طوری که این مدیریت باید چالاک، منعطف، دارای ارتباط و حتی دارای شبکه ای از روابط استراتژیک باشد؛ مجمع ایران نوشت با توجه به اثربخشی در صنعت نوشت افزار و در راستای تحقق مأموریت خود از این قاعده مستثنا نیست. مأموریت چندگانه مجمع که توأمان ترکیبی از وظایف اقتصادی و فرهنگی است نیازمند بازیگران و همکارانی است که مستقیم یا غیرمستقیم در تحقق آن همکاری و همیاری کنند.
* مجمع ایران نوشت برای دوری از تبدیل شدن به یک مجموعه غیرمنعطف چه اقداماتی را باید انجام دهد؟
مجمع ایران نوشت برای دوری از تبدیل شدن به یک مجموعه بزرگ و غیرمنعطف باید بتواند یک شبکه از فعالان ایجاد کند که هر کدام این فعالان به عنوان یک عنصر مستقل و خودکفا اما در ارتباط با سایر عناصر به ایفای نقش خود بپردازند و همزمان که نیازهای خود را برطرف می‌کنند نیازهای سایر فعالان در شبکه را هم برطرف نمایند. این همان چیزی است که زیست بوم نامیده می‌شود. حال سوال اینجاست؛ برای مدیریت این زیست بوم چه باید کرد که به هرج و مرج کشیده نشود؟ راهبرد اصلی در طراحی ساختار مجمع، عدم ورود به حوزه‌های عملیاتی، تصدی گری و بنگاه داری است.
مجمع ایران نوشت به عنوان نهاد اصلی این زیست بوم و پرچم دار بومی سازی این صنعت در کشور برای تحقق اهداف، مأموریت‌ها و برنامه‌های خود نیاز به طراحی ساختار متناسب دارد. با همین نگاه، سیاست مجمع بر این بوده که فعالیت‌های عملیاتی توسط کسب و کارهای تولیدی، توزیعی و خدماتی انجام گیرد و مجمع در قالب یک نهاد قرارگاهی و ستادی که نقش رهبری صنعت را برعهده دارد، عمل کند.
* هم اکنون مجمع به عنوان هویت جمعی زیست بوم مطرح است؛ در این خصوص توضیحاتی ارائه می‌کنید؟
حرکت ده ساله و نیازها و اقتضائات پیچیده روزانه باعث شد مجمع به عنوان هویت جمعی زیست بوم و مغز متفکر این جمع، به این نتیجه برسد که به تنهایی از پس مدیریت زیست بوم بر نمی‌آید یا باید به چاق کردن ستاد فکر کند و واحدهای مختلف به ساختار خود اضافه کند یا مجموعه‌های بیرونی ایجاد کند تا نیازهای زیست بوم را به صورت متمرکزتر، تخصصی‌تر و چابک تر پیگیری کند. البته که راه حل دوم بهتر است اما مدیریت همین مجموعه‌ها نیاز به طراحی پیچیده‌ای دارد که اصطلاحاً در علم مدیریت به آن نهادسازی می‌گویند.
سیاست‌های نهادسازی باید بتواند باعث ایجاد نهادهایی مستقل شود که تحقق مأموریت هر کدام، زمینه تحقق مأموریت مجمع را ایجاد خواهد کرد و سبب تکمیل زنجیره ارزش می‌شود.
ستاد مجمع ایران نوشت به صورت مستقیم در امور مدیریتی هیچکدام از فعالان زیست بوم دخالتی ندارد اما ممکن است از طریق یکی از نهادهای چهارگانه در توانمندسازی یا هدایت آنها نقش ایفا کند. در زیست بوم ایران نوشت، این نهادها لزوماً توسط مجمع ایجاد نمی‌شوند؛ ممکن است مجمع در ایجاد آنها مشارکت داشته باشد یا ممکن است یک مجموعه فعال را به کارگیری کند اما طبیعتاً برای هدایت هر یک از ایشان در راستای اهداف خود، باید برنامه و سیاست‌های مناسبی را جهت مدیریت و تقویت تک تک شأن اتخاذ کند. در ذیل و کنار ستاد مجمع با توجه به راهبرد «عدم تصدی گری» برنامه‌ها و نیازهای کلان که در ادامه به هرکدام بیشتر پرداخته خواهد شد چهار نهاد مستقل طراحی شده است تا در چهارچوب سیاست‌های مجمع، هر کدام به عنوان بازوهای تخصصی بخشی از وظایف حکمرانی مجمع را دنبال کنند.
* فعالیت‌های این چهار نهاد مستقل به چه صورت است؟
ستاد مجمع، رکن اصلی اجرایی فعالیت‌های مجمع است. ذیل هیأت مدیره و مدیرعامل مجمع با ساختار منسجم و البته کوچک و منعطف اقدام به طراحی، برنامه ریزی و اجرای کلیه فعالیت‌های مجمع می‌کند.
نهاد توسعه گر یکی از این نهادها به شمار می‌رود که با استفاده از فراهم کردن ظرفیت سرمایه گذاران و نهادهای حاکمیتی در راستای ایجاد و توسعه کسب‌های کلیدی و دارای اولویت زیست بوم شکل می‌گیرد. درواقع نهاد توسعه گر با تأکید بر حلقه میانی بودن مجمع، با توجه به مأموریت هر یک از نهادهای حاکمیتی، زمین بازی مشترک با آن را پیشنهاد می‌کند تا ظرفیت‌های آن مجموعه را به کار گیرد. از جمله مجموعه‌های ایجاد شده، خانه خلاق و نوآوری «تم» در همکاری با معاونت علمی ریاست جمهوری و شتاب دهنده کارآفرینی اجتماعی در مشارکت با بنیاد برکت ستاد اجرایی فرمان (ره) است.
نهاد اقدام مشترک و جمعی (تعاونی) از دیگر نهادهای مطرح شده است که در راستای طراحی «عملیات های اقتصادی و غیرستادی» که نیاز به مشارکت جمعی کلیه فعالان زیست بوم به صورت مشترک دارد، فعالیت می‌کند. این نهاد در قالب تعاونی اعضای ایران نوشت شکل می‌گیرد. تأمین موارد اولیه، تولید به صورت مشترک و سرمایه گذاری مشترک در ایجاد زیرساخت‌های تولیدی، توزیعی و خدماتی از جمله مأموریت‌های این نهاد است که هیأت مدیره آن مستقیم توسط مجمع عمومی انتخاب می‌شوند.
نهاد فرهنگی اجتماعی (هیأت)، سومین نهاد مستقل است که به صورت جمعی فعالیت می‌کند و در قالب هیأت شکل می‌گیرد. از اصول و مبانی ایجاد زیست بوم پویا، فعال و سرزنده، ایجاد رابطه مستحکم و ایدئولوژیک» در میان عناصر آن زیست بوم است. با توجه به اینکه نوع رابطه افراد در سازمان‌ها متفاوت است. شکل گیری هویت جمعی، قلبی و دلی از هر چیز مهم‌تر و استراتژیک تر است. هیأت یکی از بهترین ابزارها جهت تقویت هویت جمعی بین افراد است که با مأموریت کمک به رشد فردی، خانوادگی، فرهنگی و معنوی فعالان زیست بوم به صورت جمعی و تشکیلاتی فعالیت می‌کند.
و در نهایت نهاد داوری، آخرین نهاد مستقل به شمار می‌رود که با توجه به روابط گسترده فعالان زیست بوم با یکدیگر و نهادهای مرتبط و همسو، در این میان احتمال ایجاد اختلافات وجود دارد لذا این نهاد جهت داوری با نگاه تخصصی و صلاح دید فعالان و اقتضائات زیست بوم شکل می‌گیرد تا بتواند در فضایی دینی، بومی و بر مبنای رابطه اخوت با فهم دقیق و فنی مسائل حقوقی را حل کند.
* در پایان بگویید ستاد مجمع ایران نوشت آیا به صورت مستقیم بر فعالیت‌های این چهار نهاد مطرح شده ورود می‌کند؟
ستاد به صورت مستقیم در امور مدیریتی هیچکدام از فعالان زیست بوم دخالتی ندارد اما ممکن است از طریق یکی از نهادهای چهارگانه در توانمندسازی یا هدایت آنها نقش ایفا کند. درواقع هدایت بازیگران با استفاده از قدرت نرم، ایجاد گفتمان و روابط استراتژیک مشترک صورت می‌گیرد. این بازیگران براساس نوع محیط و اقتضای کسب و کارشان توسعه پیدا می‌کنند. ممکن است به صورت پلتفرم (که اقتضای یگانگی جهت ایجاد شبکه بزرگ را دارد) شتابدهی شوند یا در محیط رقابتی به صورت کمی و کیفی توسعه یابند.