به گزارش خبرنگار مهر، حدود ۲ دهه است که وزارت راه و شهرسازی در ادوار مختلف به دنبال راه اندازی راه آهن شلمچه-بصره است و حتی خط آهن خرمشهر به شلمچه و تا نقطه صفر مرزی با عراق نیز در سال‌های اخیر مورد بهره برداری قرار می‌گیرد.
حتی در این چند ساله، قطار ترکیبی کربلا نیز راه اندازی شده و در ایام اربعین که با حجم بالای زائر روبه رو هستیم، بخش اندکی از زائران میلیونی می‌توانند با قطار به خرمشهر سفر کرده و از آنجا با ریل باس های رایگان تا ایستگاه شلمچه و سپس از مرز تا ایستگاه راه آهن بصره با اتوبوس و مجدداً از بصره تا کربلا و نجف با قطار سفر کنند.
حجم بالای صادرات ۹ هزار میلیارد دلاری ایران به عراق در سال ۱۴۰۰
این در حالی است که حجم تبادلات ایران و عراق در سال‌های اخیر همواره رو به رشد بوده و از آنجایی که راه آهن شلمچه-بصره هنوز راه اندازی نشده است، تقریباً همه این تبادلات از مرزهای جاده‌ای صورت می‌گیرد.
بر اساس آمار اعلامی گمرک، در سال گذشته (۱۴۰۰) حجم مبادلات تجاری ایران و عراق که عمدتاً صادرات ایران به این کشور بوده، حدود ۹ (۸.۹۱) هزار میلیارد دلار بوده است که نسبت به سال قبل از آن (۱۳۹۹) افزایش ۲۰ درصدی داشته است.
سنگ اندازی های عراق در ساخت راه آهن شلمچه-بصره تمامی ندارد
این در شرایطی است که عراق علی رغم آنکه در هیئت وزیران خود عضویت در کنوانسیون کارنه تیر را پذیرفته و می‌تواند پذیرای کامیون‌های ایرانی باشد اما در عمل آن را اجرا نمی‌کند و صاحبان کالا مجبورند در پایانه‌های مرزی دو کشور، جابجایی کالای به کامیون‌ها را داشته باشند که هم هزینه‌ها و خسارات جانبی وارده به کالا را در پی دارد و هم زمان زیادی از صادرات کالا به این کشور را به خود اختصاص می‌دهد.
در صورتی که تنها نیمی از این حجم تجارت به روی ریل بیاید، می‌توانیم شاهد کاهش شدید هزینه‌های صادرات کالا به عراق و نیز کاهش مصرف سوخت باشیم.
اگرچه شرکت راه آهن متولی ساخت خط آهن شلمچه-بصره شده و هزینه ساخت پل حدوداً ۹۰۰ متری اروند رود و نیز ساخت خط آهن کل پروژه ۳۲ کیلومتری تا ایستگاه راه آهن بصره را بر عهده گرفته، اما طرف عراقی همچنان از اجرای این طرح در خاک کشورش ممانعت می‌کند.
با این حال راه آهن کرمانشاه-خسروی نیز از سوی شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور در دست ساخت است که اگر مرز خسروی به شبکه ریلی متصل شود، می‌تواند گزینه بهتری برای اتصال شبکه ریلی کشورمان به راه آهن عراق باشیم؛ به خصوص که از مرز خسروی تا نزدیکترین ایستگاه راه آهن در عراق (خانقین) کمتر از ۲۰ کیلومتر راه است.
از سوی دیگر، با توجه به نزدیکتر بودن مرز خسروی به پایتخت‌های دو کشور ایران و عراق نسبت به راه آهن شلمچه-بصره، این مسیر چه از نظر جابجایی بار و چه مسافر می‌تواند در اولویت نسبت به اتصال محورهای ریلی جنوبی کشور باشد و صرفه اقتصادی بیشتری داشته باشد.
مجری راه آهن غرب کشور: ساخت راه آ هن کرمانشاه-خسروی-خانقین از هر لحاظ از راه آهن شلمچه-بصره اقتصادی‌تر است
در همین ارتباط مسعود فرامرزیان مجری طرح راه آهن غرب کشور در شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور در گفتگو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه احداث راه آهن غرب کشور از مصوبات سفر رهبر معظم انقلاب به استان کرمانشاه در سال ۱۳۹۰ است؛ در این طرح قرار است خط آهن از سمنگان در استان مرکزی به ملایر و سپس اسلام آباد غرب و نهایتاً مرز خسروی کشیده شود.
وی افزود: ۶۵ درصد کل طرح تمام شده که حدود ۵۳۰ کیلومتر است. این پروژه به ۳ بخش اصلی تقسیم می‌شود که بخش اول شامل سمنگان تا ملایر با بیش از ۹۰ کیلومتر و تکمیل ۱۰۰ درصدی پروژه می‌شود؛ بخش دوم ملایر-کرمانشاه است که ۸۸ درصد پیشرفت دارد ولی شرکت راه آهن در حال بهره برداری از این مسیر است.
ای مقام مسئول در شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور ادامه داد: از کرمانشاه تا اسلام آباد غرب پیشرفت ۸۱ درصدی در زیرسازی داریم ولی از اسلام آباد غرب تا مرز خسروی تنها ۱۲ درصد پیشرفت فیزیکی در پروژه ایجاد شده است.
رئیس جمهور سابق وعده کمک هزار میلیارد تومانی به راه آ هن غرب داد اما هیچ گاه عملی نشد
وی دستیابی به سهم بیشتر در ترانزیت ریلی را از سیاست‌های کلان نظام دانست و گفت: در سفر سال ۱۳۹۰ رهبر معظم انقلاب به استان کرمانشاه، پروژه راه آهن غرب کشور شروع و قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا (ص) پیمانکار پروژه شد. اما در ادامه ساخت آن، به دلیل تورم‌هایی که به خدمات فنی مهندسی و مصالح و نهاده‌ها خورد، اجرای این پروژه با مشکل روبه رو شداز سال ۹۴ تا ۹۷ نیز که شورای عالی نظام فنی تعدیل‌هایی به ارقام اجرای پروژه‌های عمرانی داد، این پروژه نیز پیشرفت‌هایی را داشت؛ در سال ۹۶ رئیس جمهور وقت قول تزریق هزار میلیارد تومان به طرح راه آهن غرب کشور را داد ولی هیچ گاه اجرایی نشد؛ لذا از سال ۹۸ تا ۱۴۰۰ احداث راه آهن غرب کشور متوقف شد اما از زمان آخرین سفر رئیس جمهور به استان کرمانشاه، بار دیگر پروژه راه آهن ای استان فعال شد.
فرامرزیان درباره اهمیت اجرای پروژه راه آهن غرب کشور و کریدور ریلی شرق به غرب بیان کرد: راه آهن کرمانشاه-خسروی تنها پروژه‌ای است که شرق و غرب کشور را به هم متصل و شبکه رایلی را به مبادی ترانزیتی غرب کشور وصل می‌کند که میزان رقابت پذیری موقعیت ترانزیتی ایران را افزایش می‌دهد.
وی تصریح کرد: از مرز خسروی تا ایستگاه راه آهن خانقین در عراق تنها ۲۰ تا ۲۵ کیلومتر راه است که شبکه ریلی نداریم و اگر این مسیر به طور کامل زیر پوشش ریل برود، پایتخت‌های ایران و عراق با خط آهن مستقیماً به هم متصل خواهند شد و نزدیکترین مسیر ریلی به بغداد خواهد بود.
کرمانشاه-لاذقیه تنها ۹۰۰ کیلومتر
مجری طرح راه آهن غرب کشور گفت: پروژه راه آهن کرمانشاه-خسروی نه تنها ملی بلکه فرامرزی است و درآمدهای ترانزیتی به همراه دارد؛ ضمن اینکه نزدیکترین مسیر ریلی اتصال ایران به بندر لاذقیه سوریه است که بنادر حاشیه خلیج فارس را به بندر لاذقیه در حاشیه مدیترانه متصل می‌کند. دسترسی به دریای مدیترانه می‌تواند به معنای کسب بارهای ترانزیت کالا میان جنوب اروپا، شمال آفریقا و غرب آسیا با روسیه و آسیای میانه خواهد بود.
وی به مزایایی چون کاهش مصرف سوخت، حفظ محیط زیست، کاهش تلفات جاده‌ای و… اشاره و اظهار کرد: زیارت ریلی عتبات عالیات در حال حاضر یکی از پُرتقاضاترین مسیرهاست که اگر این محور ریلی به بهره برداری برسد، زائران ایرانی عتبات و زائران عراقی مشهد می‌توانند به راحتی میان دو کشور با قطار تردد کند. ضمن اینکه در توسعه گردشگری منطقه‌ای نیز مؤثر خواهد بود.
فرامرزیان یادآور شد: از دیگر مزایای این طرح، با توجه به نزدیکی آن به اقلیم کردستان عراق، امکان دستیابی به بارهای شمال عراق، موصل و کرکوک به عنوان استان‌های نفتی شمال عراق و نیز تسهیل تردد بار به مرزهای پرویزخان و قصرشیرین است.
۲ هزار میلیارد تومان بدهند، کرمانشاه-اسلام آباد غرب زیر پوشش ریل می‌رود
به گفته این مقام مسئول در شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور، ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیارد تومان نیاز است تا زیرسازی مسیر ریلی کرمانشاه به اسلام آباد غرب که مهمترین بخش پروژه است تکمیل شود اگر زیرسازی به اتمام برسد، ۶ ماهه می‌توانیم روسازی را تمام کنیم که برای انجام آن، ۱.۵ هزار میلیارد تومان دیگر اعتبار می‌خواهد و مجموعاً با ۲ هزار میلیارد تومان می‌توانیم فاز دوم این پروژه را تکمیل کنیم.
وی ادامه داد: برای تکمیل محور ریلی اسلام آباد غرب تا مرز خسروی هم بین ۶ تا ۷ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است که در مقایسه با ابرپروژه های دیگر، رقم چندان بالایی نیست. اگر ۱۰ هزار میلیارد تومان به این پروژه تزریق شود، می‌توانیم تا خانقین را هم ریل بکشیم؛ بخشی از مسیر خانقین تا بغداد هم نیاز به تعمیر دارد؛ در این صورت تنها با طی ۹۰۰ کیلومتر، می‌توانیم به بندر لاذقیه در سوریه برسیم. ما در عراق و سوریه فقط بهسازی خط داریم و نیازی به احداث خط جدید نیست که درنتیجه هزینه‌هایمان در این دو کشور کاهش می‌یابد.
مجری طرح راه آهن غرب کشور در شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور گفت: در حال حاضر کلی تقاضای صادرات بار به عراق داریم؛ بخش عمده صادرات ما جاده‌ای است که در ۴ ماهه امسال صرفاً در مرزهای خسروی و پرویزخان به ۵۹۱ هزار تن رسیده است؛ اگر تنها نیمی از این بار به ریلی بیاید، هم بخش مهمی از کشته‌های جاده‌ای استان‌های غرب کشور کاهش می‌یابد و هم مصرف سوخت؛ ضمن اینکه خط آهن کرمانشاه-خسروی، ارزآوری برای کشور در پی دارد.
راه آهن خسروی-بغداد فقط ۱۹۰ کیلومتر / شلمچه-بصره-بغداد ۶۰۰ کیلومتر
وی با مقایسه راه آهن‌های شلمچه-بصره و کرمانشاه-خسروی-خانقین گفت: از هر لحاظ که محاسبه کنید، می‌بینید که راه آهن کرمانشاه-خسروی به سمت عراق به صرفه تر از ساخت راه آهن شلمچه-بصره است؛ در بارهای ترانزیتی، اصل اولیه کوتاه‌تر بودن مسیرهای رقیب است که در مقایسه این دو خط می‌بینیم که از مرز خسروی تا بغداد تنها ۱۸۹ کیلومتر راه داریم و از شلمچه به بصره و سپس تا بغداد، ۶۰۰ کیلومتر طول مسیر ریلی است. همچنین از مرز خسروی تا کربلا و نجف نیز کمتر از ۳۰۰ کیلومتر است.
به گفته این مقام مسئول در شرکت ساخت و توسعه، با تکمیل راه آهن کرمانشاه-خسروی-خانقین، مسیر دسترسی عراق به عنوان اصلی ترین مشتری کالاهای اساسی قزاقستان و روسیه (دومین و سومین صادرکننده‌های بزرگ گندم دنیا) به آسیای میانه از قلمروی ایران، تسهیل و هموار خواهد شد.