خبرگزاری مهر - گروه فرهنگ و ادب – زینب رازدشت: حدود یک ماه از مسئولیت حامد علامتی مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نگذشته بود که خبری مبنی بر واگذاری کتابخانه های کانون به نهاد کتابخانه های عمومی کشور منتشر شد و اولین خبر در این خصوص را از «پایگاه اطلاع رسانی دفتر هیئت دولت» شاهد بودیم.
طی این یک هفته مصاحبه‌ها و مطالب مختلفی از سوی دغدغه مندان شاهد بودیم و حتی علامتی در یکی از مصاحبه‌هایش به خبرگزاری مهر اعلام کرده بود که اجرای این تصمیم منتفی خواهد شد.
در خصوص این موضوع و برنامه‌های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گفت و گویی با حامد علامتی مدیرعامل کانون داشته ایم.
مشروح این‌گفتگو در ادامه می‌آید:
* آقای علامتی طی این مدت خبرهای متعددی در خصوص تصمیم واگذاری کتابخانه های کانون به نهاد کتابخانه های عمومی کشور، منتشر شده است. خبر جدیدی برای ما دارید، بفرمائید؟
طی چند روز گذشته با وزیر آموزش و پرورش و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مجدداً صحبت کردم و آقای اسماعیلی به پیامی که اخیراً منتشر کرده بود اشاره کرد و گفت که هدف از ارسال آن پیام این بود که موضوع حل شود؛ بنابراین ما در حال رایزنی هستیم تا موضوع از همان مسیری که آغاز شده است، از همان مسیر منتفی شود.
ما همچنان به رایزنی‌های مان ادامه می‌دهیم و همچنان بر منتفی شدن موضوع به واسطه ادله‌های متقن و قانونی اصرار داریم.
حوزه کودک و نوجوان، حوزه تخصصی است و ما برای عدم واگذاری کتابخانه های کانون دلایل متقن داریم که یکی از دلایل قانونی ما اساسنامه کانون است که ما چنین اجازه‌ای را نمی‌دهد و حتی براساس مصوبه شورای انقلاب فرهنگی هم نمی‌توانیم کتابخانه های کانون را به نهاد کتابخانه های عمومی کشور واگذار کنیم.
بررسی‌هایی که بر روی مربیان کانون انجام داده ام متوجه شدم نظیر مربیان کانون در هیچ بخشی وجود ندارد. آنها نیروهای خوب و کاربلد هستند و نمونه‌های شأن را در هیچ جایی نمی‌بینیم همچنین در برنامه ششم توسعه موضوع گسترش توسعه کتاب و کتابخوانی در ماده ۶۳ بند ح آمده است. از این بابت کانون بر بستر کتابخانه است و کانون بدون کتابخانه معنایی ندارد؛ چراکه کارهای فکری جز با کتاب خواندن امکان پذیر نیست.
قصه گویی، تئاتر و حتی نقاشی در بستر در کتاب و کتابخوانی است و اینطور نیست که در کتابخانه های کانون تنها مطالعه و امانت گرفتن کتاب انجام می‌شود بلکه کودکان و نوجوانان در کتابخانه های کانون زیست می‌کنند و زیست بومش براساس کتابخانه است؛ بنابراین ما براساس ادله‌های قانونی منطقی، متقن اعلام کرده ایم که بستر تشکیل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، کتابخانه بوده و جزو لاینفک کانون است.
ما این ادله را به لحاظ کتبی اعلام کرده ایم و رایزنی‌های لازم را انجام داده ایم. انشاله طی هفته‌های آتی در آن مسیری که پیشنهاد شده یعنی در کمیسیون مدیریت امور عمومی و سرمایه انسانی دولت تلاش مان را خواهیم کرد تا تصمیم را در همان نقطه منتفی کنیم. تلاش مان این است که منتفی شود و تا آخرین لحظه دفاع خواهیم کرد.
* پیش بینی شما در خصوص نتایج کمیسیون مدیریت امور عمومی و سرمایه انسانی دولت چیست؟
انشالله نتایج به نفع کانون تمام شود و البته نمی‌توان درصدی برای دریافت این نتایج مطرح کرد؛ چراکه نتایج خریدنی نیست. ما تلاش مان به مذاکره و ادله است و تلاش مان را برای منتفی شدن خواهیم کرد.
* و شاید هم دست‌های پشت پرده برای تصمیم واگذاری کتابخانه های کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان وجود داشته باشد. به هرحال این روزها چنین مطالبی به گوش مان می‌رسد.
این موضوع را باید بررسی کرد اما دست‌های پشت پرده چیست و چه معنایی دارد.
* شاید منظور از دست‌های پشت پرده این باشد که افرادی قدرتمند پای این موضوع باشند تا کانون را تکه تکه کنند.
خیر بعید می دانم. این موضوع را تأیید نمی‌کنم. این تصمیم صرفاً یک پیشنهاد بود.
* این پیشنهاد از سوی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح شد. بنظر شما چرا آقای وزیر چنین پیشنهادی را مطرح کردند؟
بلاخره افرادی در نهاد کتابخانه های عمومی کشور، به دنبال یکپارچه سازی کتابخانه های عمومی کشور هستند و در این تصمیم تنها کتابخانه های کانون مطرح نبود بلکه به شهرداری هم چنین نگاهی داشتند که مدیریت همه کتابخانه ها باید زیر نظر این نهاد باشد. به هرحال درباره درست یا غلط بودن این تصمیم نظر نمی‌دهم، اما این نگاه در حوزه کانون درست نیست؛ چراکه کتابخانه کانون تخصصی است. بنابراین دست‌های پشت پرده را اصلاً قبول ندارم و این مطالب صحت ندارد.
* یکی از دلایل واگذاری کتابخانه های کانون را ضعف آن و تعطیلی برخی از مراکز معرفی می‌کنند. آیا این ضعف به مدیریت ضعیف مدیران استانی کانون مربوط نمی‌شود؟ در این خصوص آیا تصمیم به تغییر برخی از مدیران ندارید؟
ما در راستای ارتقای کیفی و کمی فعالیت‌های کانون تلاش می‌کنیم و تلاش مان برای این است که کانون را به جایگاه اصلی خودش برسانیم. همانطور که از اسمش بر می‌آید، در یک جمله کانون، محلی برای پرورش فکری کودکان و نوجوانان است و در این مسیر به صورت شبانه روزی تلاش خواهیم داشت. نیروی انسانی کارآمد هم جزو بایسته‌های این ارتباط می‌تواند باشد و البته هم اکنون شاهدش هستیم.
همچنین نگاه داشتن مدیرکل خوب ابتدا موضوع ما نیست گرچه داشتن مدیر خوب استانی برای مان مهم است اما زمانی که شما پازلی را می‌چینید برای ارتقای آن ابتدا باید دارای راهبرد باشید و پس از آن باید یک فرآیند مناسب را ترتیب دهید و در ادامه عاملان انسانی هم امری مهم است که یکی از عاملان انسانی، مربیان کانون است که آنها جزو سرمایه‌های ما محسوب می‌شوند.
مربیان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، بایستی توانمندی شأن به روز شود و البته مربیان کانون هم اکنون توانمند هستند ودر این پازل اگر بخواهیم نمره‌ای به آنها ارائه کنیم، باید بگوییم که پیشتاز هستند.
ما باید برای توانمندسازی شدن مربیان مان تلاش می‌کنیم. همزمان این پروسه نیازمند ابزارهای مناسبی همچون فیلم و کتاب است که به واسطه آن بتوان محتوای ارزشمند و فاخر تولید کرد؛ بنابراین همه این موارد هم عرض یکدیگر هستند.
* پس در نظر شما کتابخانه های کانون مربی محور هستند؟
بله همینطور است. کانون مربی محور است و یکی از تفاوت‌های آشکار ما با نهاد کتابخانه های عمومی کشور در همین موضوع است.
نهاد کتابخانه های عمومی کشو یک کتابدار دارند که البته باید گفت کار آنها هم مهم است تا جایی که رشته کتابداری در دانشگاه ایجاد شده است اما محور کانون، مربی گری است و مربی براساس کتاب کارهای فرهنگی را انجام می‌دهد. برای مثال کتابی برای بچه‌ها خوانش می‌شود و مربی دیگری آن داستان را در قالب تئاتر با کودکان به اجرا در می‌آورند.
بنده دهه شصتی هستم و روزگاری عضو کانون بودم.خوانش کتاب توسط مربی انجام می‌شد و همان را با مربی دیگری تئاترش را بازی می‌کردیم.
بنظر می‌رسد این یک زنجیره فکری و تربیتی است و در بحث مدیریت هم اینها هر کدام یک پازل دارد. در نیروی انسانی هم مدیر استان امری مهم است منتها همه باهم مهم هستند و باید به تک تک این فرآیندها توجه کرد و نمی‌توان گفت که این مهم است و آن مهم نیست؛ بنابراین ما در راستای ارتقای کیفی و کمی برنامه‌های مان تلاش خواهیم کرد و از همه ظرفیت‌هایی که باعث شود تا نیروی انسانی کارآمد در سیستم مان قرار بگیرد، استفاده می‌کنیم.
* شنیده‌ها حاکی از آن است که قرار است با مدیران قبلی کانون هم جلساتی داشته باشید.
مشورت یکی از اقدامات انجام شده ام است. از نیروهای جوان کارآمد متعهد و متخصص در حوزه کودک مشورت می‌گیرم. هر کسی هم این شاخصه‌ها را به ما معرفی کند، دستش را می بوسم، منتها اگر به شاخص‌های کانون مربوط نشود، معذوریم.
احساس می‌کنم کارهای بزرگی می‌توان برای کانون انجام داد؛ چراکه دولت و مجلس بر امر کودک نوجوان اهتمام ویژه ای دارند و تا کنون پالس منفی در این خصوص نشنیدم. بنظر می‌رسد می‌توان با یک هم افزایی خوب کارها را به بهترین وجه ممکن پیش برد.
* پس یکی از برنامه‌های استانی شما ارتقا و تقویت مربیان است.
حتماً همینطور است. بنظر می‌رسد حتماً باید مربی مان حالش خوب باشد و مربی ما از اینکه در کانون فعالیت می‌کند حس خوبی به او دست بدهد.
* بنظر شما الان این حس در میان مربیان کانون وجود دارد؟
بله ذاتاً این حس در میان مربیان ما وجود دارد، زیرا آنها با حضور همه مشکلات، پایه کار برای کودکان و نوجوانان هستند.
در کانون شاهد هستم مربی در کانون زندگی می‌کند و به کارش علاقه دارد و با عشق فعالیت‌هایش را انجام می‌دهد که اگر غیر از این باشد، نمی‌تواند دوام بیاورد. بنده به عنوان متولی کانون باید برای انگیزه بخشی و منزلت شغلی مربیان تلاش کنم.
* البته روز تودیع و معارفه شما این قول به مربیان داده شد که همچون معلمان آموزش و پرورش رتبه بندی شود.
البته من چنین قولی را ندادم و این قول را آقای علیرضا منادی رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی دادند. اما هرچیزی که باعث شود، منزلت شغلی مربیان بالا یابد من کم نمی‌گذارم و نخواهم گذاشت.
برای مثال زمانی که مشاهده می‌کنیم افزایش حقوق مربیان و تشویق شدن شأن سبب ارتقای فعالیت‌های شأن شوند، چرا باید از آن دریغ کنیم. قطعاً تلاش مان را خواهیم کرد چراکه در صف عملیات، مربیان درجه یک هستند، بنابراین باید تمام تلاش مان را برای تقویت حوزه مربیان داشته باشیم.
* چه برنامه‌هایی برای ارتقای مراکز فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دارید؟
ضلع اصلی برنامه‌های راهبردی مان، مربیان هستند. به هرحال ما برای این برنامه‌های راهبردی چند ضلع درنظر گرفته ایم که می‌توان به کودک، والدگری، محتوا و مربیان اشاره کرده که مهم‌ترین ضلع این برنامه‌ها مربیان ما هستند.
* به صورت جزئی‌تر از برنامه‌های راهبردی تان برای مان می‌فرمایید؟
عجله نکنید، چراکه این برنامه‌ها در حال تدوین است. ما برای برنامه راهبردی ابتدا بایستی آسیب شناسی می‌کردیم تا نقاط ضعف و قوت آن را پیدا کنیم.
هم اکنون روزهای آخرش این آسیب شناسی هستیم و در مدت حدود یک ماه که مستقر شدیم، با کمک تیمی که هم اکنون هستند، جلسات مختلفی با همه مدیران و معاونان برگزار کردیم و الان در مرحله استفاده از صاحب نظران عرصه کودک و نوجوان هستیم. جلساتی با آقایان مصطفی رحماندوست شاعر، فاضل نظری مدیر اسبق کانون داشتیم و قرار است جلسه‌ای با آقایان چینی فروشان و حاجیان زاده برگزار کنیم تا از نقطه نظرات شأن بهره مند شویم. در حوزه سینما با آقای حامد جعفری کارگردان فیلشاه جلسه‌ای خواهیم داشت.
همچنین بالاخره در حوزه کودک و نوجوان با وزیر آموزش و پرورش بطور مفصل و در خارج از چارچوب اداری صحبت‌هایی انجام داده ام و با مشاوران و رئیس سازمان تعلیم و تربیت کودک هم به صورت اداری و غیر اداری نشست‌هایی داشته ام.
کانون بر بستر کتابخانه است و کانون بدون کتابخانه معنایی ندارد؛ چراکه کارهای فکری جز با کتاب خواندن امکان پذیر نیست همه موارد مطرح شده توسط یک تیم تخصصی کانون جمع آوری می‌کند تا در نهایت به نقاط قوت و ضعف کانون برسیم و قوت‌ها را ارتقا دهیم و چالش‌ها را حل کنیم.
پس از این موارد به یک سری راه کار باید برسیم. شاید مجبور شویم در این فرآیند افرادی را تربیت کنیم یا حتی تغییر ریل دهیم.
همه این موارد در آن آسیب شناسی اتفاق می‌افتد و پس از این بخش، به برنامه راهبردی بلند مدت می رسیم. پیش بینی مان این است که برنامه راهبری را از سال ۱۴۰۲ آغاز و عملیاتی کنیم.
* لطفاً تعدادی از این آسیب‌ها را برای مان بفرمائید.
حتماً برخی از فرآیندها باید اصلاح شود و پس از اصلاح شاهد تسهیل شدن خدمات خواهیم بود. برای مثال تولید و محتوای کتابی در یک اداره کل انجام می‌شود و چاپ آن در اداره‌ای دیگر. همین امر یک پروسه یک‌ساله را طی می‌کند. در این‌زمینه مهم اصل موضوع است که تولید و چاپ یک کتاب، تحت مدیریت یک نفر نیست. بنابراین شاهد یک فرآیند اشتباهی هستیم. حالا در این میان بگویم فلان آقا و فلان خانم کارآمد نیستند. اشتباه است؛ چراکه این این موضوعات هیچ ربطی به یکدیگر ندارند، بلکه باید فرآیند کار درست شود.
امروز یکی از ویژگی‌های کانون مربی‌هایش است. بررسی‌هایی که بر روی مربیان کانون انجام داده ام متوجه شدم نظیر مربیان کانون در هیچ بخشی وجود ندارد. آنها نیروهای خوب و کاربلد هستند و نمونه‌هایشان را در هیچ جایی نمی‌بینیم. ما به لحاظ اداری شاید شرمنده شأن شده باشیم، اما این مربیان کم نگذاشتند و پای کار هستند ما حتماً باید از تصدی‌گری عبور کنیم و به سمت تولی گری برویم. کانون بایستی خودش آثار فاخر را تولید کند امانه به تعداد انبوه بلکه در هر حوزه‌ای یک نمونه آثار فاخر را به تولید برساند و سپس به سمت شاخص گذاری و نظارت برود تا در این میان گروه‌های میانی و حلقه‌های میانی وارد شود و کانون از آنها حمایت کند.
لازم است کانون در بخش‌هایی پول بدهد، گاهی ممن است امکانات را در اختیارشان قرار دهد. به هرحال باید از این چالش‌ها گره گشایی کنیم.
* احیای مراکز فرهنگی کانون در استان‌ها براساس چنین فرآیندی اصلاح می‌شود؟ برخی از کارشناسان ادعا می‌کنند که چند مرکز کانون در استان‌ها تعطیل شده است.
خیر تعطیل نشده است. این ادعاها را قبول ندارم چراکه اشتباه است. عادت به دروغ گفتن ندارم هر آنچه که خوب باشد را می گویم خوب است و هر آنچه که بد باشد، می گویم بد است. این خاصیت مدیریتی من است.
امروز یکی از ویژگی‌های کانون مربی‌هایش است. بررسی‌هایی که بر روی مربیان کانون انجام داده ام متوجه شدم نظیر مربیان کانون در هیچ بخشی وجود ندارد. آنها نیروهای خوب و کاربلد هستند و نمونه‌هایشان را در هیچ جایی نمی‌بینیم. ما به لحاظ اداری شاید شرمنده شأن شده باشیم، اما این مربیان کم نگذاشتند و پای کار هستند. قیمت این مربیان واقعاً چند است؟ بنابراین کانون داشته‌های خوبی دارد و اینطور نیست که مراکز کانون تعطیل باشد. اتفاقاً مراکز کانون فعال هستند. باید این موضوع را بررسی کرد برای مربیان کانون در سراسر کشور چه امکاناتی در اختیارشان گذاشته شده است.
ما باید فرآیند رادرست کنیم و به مربی مان رسیدگی کنیم و رسیدن به مربی تنها محتوا نیست بلکه معیشت شأن است و حتی می‌توان گفت که این رسیدگی تنها معیشت شأن نیست بلکه محتوا و به روز رسانی آنهاست. من اینجا نه شعار تحول می‌دهم نه شعار تغییر. هیچ کدام را شعار نمی‌دهم بلکه می گویم کانون را به جایگاه اصلی بر می‌گردانیم.
* منظور از این جمله که کانون را به جایگاه اصلی می‌رسانید چه چیز است؟
کانون باید مرکزی برای پرورش فکری و ذوقی کودکان و نوجوانان باشد. این امر نیازمند ملزوماتی دارد. ما زمانی می‌توانیم بگوییم مرکز الان چنین جایگاهی دارد که کیفیتش هم گسترش یابد.
یکی از کارهای کانون بحث عدالت تربیتی و آموزشی است. باید نقاط مختلف کشور همچون مناطق محروم و کم برخوردارزیر چتر کانون باشد. ما در این زمان می‌توانیم ادعا کنیم که کانون به جایگاه اصلی خود برگشته است. این موضوع هم با تلاش و همت همین مربیان محقق می‌شود.
امروز نظام جمهوری اسلامی دولت این دغدغه را دارد. همچنین کانون باید از همه حلقه‌های میانی و گروه‌های مردمی، مادران و زنانی که در حوزه کودک فعالیت می‌کنند، حمایت کند و اینها زیر چتر کانون باشند.
* امروز ویژگی‌های کودکان و نوجوانان امروز با دهه ۵۰ و ۶۰ فرق می‌کند. چه برنامه‌هایی برای آنها دارید؟
حتماً برنامه‌های ما متناسب با ذائقه فکری دانش آموزان خواهد بود و کانون جزو معدود جاهایی است که متناسب با سن شأن برنامه ریزی شود.
برای مثال کتاب‌ها براساس سن تولید شده است و حتی اسب بازی‌ها براساس سن کودکان و نوجوانان در اختیارشان قرار می‌گیرد.همچنین در بخش‌هایی به دلیل تفاوت در ذائقه دختران و پسران، کتاب‌ها و اسباب بازی‌های شأن با یکدیگر متفاوت می‌شود.
ما به مرور سعی داریم به سمتی حرکت کنیم که محصولات براساس محیطی که کودکان و نوجوانان در آنجا زیست می‌کنند، دراختیارشان قرار بگیرد. برنامه ریزی های کانون هم به این شکل است که متناسب با سن، محل سکونت کودکان و نوجوانان انجام شود. نسخه واحد دیگر جواب نمی‌دهد. چراکه روحیه کودکان و نوجوانان یک شهر با شهر دیگر، یک منطقه با منطقه دیگر و یک محل با یک محل دیگر متفاوت از یکدیگر است. بچه‌های استان‌ها حتی در استان شهر به شهر بچه‌ها باهم متفاوت هستند. به هرحال کار سختی است و ما باید از سختی‌ها استقبال کنیم.