به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از مؤسسه استنادی و پایش علم وفناوری جهان اسلام (ISC) دکتر سید احمد فاضل زاده رئیس ISC با اعلام این خبر افزود: رتبه بندی جهانی ISC یا (ISC World University Rankings) یکی از نظام های رتبه بندی است که برای اولین بار در سال ۲۰۱۸ توسط گروه رتبه بندیISC و براساس تجربه ۱۰ ساله در رتبه بندی دانشگاه ها در سطح ملی و با هدف ارزیابی دانشگاه های کشور و نیز کشورهای اسلامی در سطح جهان صورت گرفته است.
وی افزود: در رتبه بندی جهانی ISC ۲۰۲۲ تعداد ۲۴۲۲ دانشگاه از ۱۱۱ کشور و ۶ قاره جهان حضور دارند که سهم جمهوری اسلامی ایران ۶۳ دانشگاه است.
جدول زیر دانشگاه های حاضر در رتبه بندی را به تفکیک قاره در سال های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ نشان می دهد:
| قاره | ۲۰۲۲ | ۲۰۲۱ | ۲۰۲۰ | ۲۰۱۹ | ۲۰۱۸ |
| اروپا | ۷۱۴ | ۷۰۵ | ۶۹۱ | ۶۴۶ | ۴۲۸ |
| آسیا | ۱۰۵۷ | ۹۶۳ | ۸۸۷ | ۷۸۶ | ۴۳۸ |
| آفریقا | ۹۶ | ۸۵ | ۷۹ | ۷۰ | ۲۷ |
| آمریکای شمالی | ۳۸۷ | ۳۸۸ | ۳۷۷ | ۳۶۳ | ۲۴۴ |
| آمریکای جنوبی | ۱۲۱ | ۱۱۲ | ۱۰۱ | ۹۳ | ۴۳ |
| اقیانوسیه | ۴۷ | ۴۷ | ۴۷ | ۴۷ | ۴۰ |
| جمع کل دانشگاه | ۲۴۲۲ | ۲۳۰۰ | ۲۱۸۲ | ۲۰۰۵ | ۱۲۲۰ |
فاضل زاده اظهار داشت: رتبه بندی دانشگاه های جهان توسط ISC بدون خوداظهاری دانشگاه ها انجام می شود و بر این اساس، پایگاه داده معتبری طی ۵ سال رتبه بندی دانشگاه های جهان در این سازمان شکل گرفته است که منبع موثقی جهت سیاستگذاری های پژوهشی و ترسیم نقشه راه جهت هدایت دانشگاه های ایران و سایرکشورهای اسلامی به سمت دانشگاه های تراز جهانی است.
روش شناسی رتبه بندی ISC
رئیس ISC گفت: مؤسسه استنادی و پایش علم وفناوری جهان اسلام (ISC) به منظور رتبهبندی دانشگاه‌های جهان در معیارهای خود، مهم‌ترین مأموریت دانشگاه‌ها که عبارتند از پژوهش (با وزن ۶۰ درصد)، آموزش (با وزن ۱۰ درصد)، فعالیت‌های بین‌المللی (با وزن ۱۵ درصد) و فناوری و نوآوری (با وزن ۱۵ درصد) را در نظر می‌گیرد و بر این اساس دانشگاه‌ها را مورد سنجش و ارزیابی قرار می‌دهد.
وی افزود: همچنین، تعداد مقالات سلب اعتبار شده (Retractions) دانشگاه ها، با نمره منفی محاسبه می شود، که در شاخصی تحت عنوان اعتبار منفی (Negative Reputation) آورده می شود.
در رتبه بندی دانشگاه های جهان ISC، دانشگاه‌هایی مورد بررسی قرار می‌گیرند که حداقل ۸۵۰ مدرک در سال‌های ۲۰۱۸-۲۰۲۰ در پایگاه وب آو ساینس به ثبت رسانیده باشند. اطلاعات این رتبهبندی از پایگاه‌های اطلاعاتی USPTO، WOS، InCite گردآوری شده است.
جدول زیر شاخص های مورد استفاده در رتبه بندی جهانی ISC نشان داده شده است:
جایگاه دانشگاه های جهان در رتبه بندی ۲۰۲۲ ISC
فاضل زاده گفت: در رتبه بندی جهانی ISC ۲۰۲۲، تعداد ۲۴۲۲ دانشگاه برتر از ۱۱۱ کشور و ۶ قاره دنیا وجود دارند. در این رتبه بندی، سه دانشگاه هاروارد، انستیتو فناوری ماساچوست (MIT) و دانشگاه استنفورد در رتبه های اول تا سوم قرار دارند که به همراه دانشگاه های کالیفرنیا سانفرانسیسکو، جان هاپکینز، پنسیلوانیا، کالیفرنیا لس آنجلس، میشیگان، واشنگتن سیاتل، کالیفرنیا برکلی و کالیفرنیا سندیگو جزء ۱۰ دانشگاه برتر جهان محسوب می شوند.
وی افزود: کشور چین با ۳۷۳ دانشگاه، آمریکا ۳۱۸ دانشگاه، هند ۱۲۰ دانشگاه، ژاپن ۱۱۹ دانشگاه، انگلستان ۱۰۰ دانشگاه، ترکیه ۹۰ دانشگاه، فرانسه ۷۶ دانشگاه، آلمان ۷۳ دانشگاه، برزیل ۷۰ دانشگاه، کره جنوبی ۶۷ دانشگاه، ایران ۶۳ دانشگاه و ایتالیا ۶۲ دانشگاه در این رتبهبندی حضور داشته اند.
رئیس ISC گفت: بهترین رتبه بین المللی دانشگاه های برتر دنیا در کشورهای آمریکا رتبه یک، انگلستان رتبه ۱۳، چین رتبه ۱۴، کانادا رتبه ۱۸، ژاپن رتبه ۲۴، فرانسه رتبه ۲۵، کره جنوبی رتبه ۲۹، دانمارک رتبه ۳۲، سنگاپور رتبه ۳۴، استرالیا رتبه ۳۹، سوئیس و بلژیک مشترکا رتبه ۴۳، آلمان رتبه ۵۱، هلند رتبه ۵۲، سوئد رتبه ۶۸، اسپانیا رتبه ۷۴، برزیل رتبه ۸۷، تایوان رتبه ۸۸، فنلاند رتبه ۹۷ را کسب کرده اند.
جایگاه جهانی دانشگاه های کشورهای آسیایی
فاضل زاده اظهار داشت: در رتبه بندی سال ۲۰۲۲ ISC کشور چین با دانشگاه تسینگ هوا، کشور ژاپن با دانشگاه توکیو و کشور کره جنوبی با دانشگاه ملی سئول به ترتیب در رتبه های ۱۴، ۲۴ و ۲۹ قرار دارند و بهترین رتبه های دانشگاه های آسیا را از آن خود کرده است. بهترین رتبه دانشگاه کشور سنگاپور رتبه ۳۴ و تایوان رتبه ۸۸ در رده های بعد قرار دارند.
جایگاه جهانی دانشگاه های کشورهای اسلامی
وی گفت: در رتبه بندی سال ۲۰۲۲ ISC تعداد ۳۴۷ دانشگاه از ۲۸ کشور اسلامی در رتبه بندی حضور داشتند که ترکیه با ۹۰ دانشگاه و ایران ۶۳ دانشگاه بیشترین تعداد حضور را داشته اند.
رئیس ISC گفت: در بین سایر کشورهای اسلامی، مالزی و پاکستان ۲۶ دانشگاه، عربستان سعودی ۲۵ دانشگاه، مصر ۲۳ دانشگاه، اندونزی ۲۰ دانشگاه، مراکش ۱۱ دانشگاه، تونس و نیجریه ۸ دانشگاه، الجزایر ۷ دانشگاه، عراق و اردن و امارات متحده عربی هر کدام ۵ دانشگاه، بنگلادش، لبنان و قطر هرکدام ۴ دانشگاه، قزاقستان ۳ دانشگاه، و سایر کشورهای آذربایجان، بنین، برونئی، کامرون، کویت، عمان، فلسطین، سنگال، سودان و اوگاندا هر کدام با یک دانشگاه در این رتبه بندی قرار گرفته اند.
وی گفت: در میان دانشگاه های برتر کشورهای اسلامی، عربستان سعودی با بهترین رتبه ۱۶۰، مصر در بازه ۴۰۰-۳۵۱، ایران در بازه ۴۵۰-۴۰۱ و پاکستان در بازه ۵۰۰-۴۵۱ بهترین رتبه جهانی را کسب کرده اند.
فاضل زاده گفت: در مجموع، تنها ۸ دانشگاه از میان کشورهای اسلامی دارای رتبه زیر ۵۰۰ بوده اند. این در حالی است که طبق برنامه ۱۰ ساله علم، نوآوری و فنآوری کشورهای اسلامی عضو (OIC مصوب ۲۰۱۷ در قزاقستان) لازم است تا سال ۲۰۲۶، تعداد ۵۰ دانشگاه از کشورهای اسلامی در میان ۵۰۰ دانشگاه برتر دنیا قرار گیرند. به همین دلیل باید تلاش های جدی همراه با تهیه برنامه راهبری و نقشه راه مناسب توسط دانشگاه های این کشورها صورت گیرد تا علاوه بر افزایش تعداد دانشگاه ها رتبه و جایگاه مناسب را در سطح بین المللی کسب کنند.
حضور دانشگاه های ایران در رتبه بندی جهانی ISC ۲۰۲۲
رئیس ISC گفت: از جمهوری اسلامی ایران ۶۳ دانشگاه در رتبه بندی جهانی ۲۰۲۲ ISC حضور دارند که نسبت به سال های گذشته رشد چشمگیری داشته است.
نمودار زیر حضور دانشگاه های ایران را در طی ۵ سال رتبه بندی جهانی ISC نشان می دهد:
وی افزود: براساس مأموریت های دانشگاه ها، تعداد ۳۲ دانشگاه جامع کشور در این رتبه بندی حضور دارند. دانشگاه های جامع حاضر در این رتبه بندی عبارت از: تهران، تربیت مدرس، شهید بهشتی، شیراز، تبریز، فردوسی مشهد، شهید باهنر کرمان، گیلان، اصفهان، یزد، بوعلی سینا، رازی، سمنان، شهید چمران اهواز، کاشان، کردستان، زنجان، ارومیه، یاسوج، شهید مدنی آذربایجان، بین المللی امام خمینی، خوارزمی، شهرکرد، مازندران، محقق اردبیلی، الزهرا، اراک، لرستان، شاهد، تربیت معلم شهید رجایی، بیرجند، سیستان و بلوچستان هستند.
در رتبه بندی ۲۰۲۱ تعداد ۲۵ دانشگاه جامع حضور داشته اند.
رئیس ISC گفت: از دانشگاه های علوم پزشکی نیز ۲۰ دانشگاه حضور داشتند که شامل: دانشگاه های علوم پزشکی تهران، علوم پزشکی ایران، علوم پزشکی شهید بهشتی، علوم پزشکی مشهد، علوم پزشکی شیراز، علوم پزشکی تبریز، علوم پزشکی اصفهان، علوم پزشکی کرمانشاه، علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، علوم پزشکی بقیه الله، علوم پزشکی گلستان، علوم پزشکی مازندران، علوم پزشکی بابل، علوم پزشکی کرمان، علوم پزشکی کردستان، علوم پزشکی لرستان، علوم پزشکی ارومیه، علوم پزشکی زاهدان، علوم پزشکی سمنان و علوم پزشکی شهرکرد قرار دارند.
در رتبه بندی ۲۰۲۱ تعداد ۱۷ دانشگاه پزشکی حضور داشته اند.
وی گفت: از دانشگاه های صنعتی نیز ۱۱ دانشگاه شامل: دانشگاه های صنعتی شریف، صنعتی امیرکبیر، صنعتی اصفهان، علم و صنعت ایران، صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، صنعتی نوشیروانی بابل، صنعتی شاهرود، صنعتی سهند، تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته کرمان، صنعتی مالک اشتر و صنعتی شیراز در این نظام رتبه بندی قرار دارند.
حضور دانشگاه های صنعتی در رتبه بندی ۲۰۲۱ تعداد ۹ دانشگاه بوده است.
تعداد و رتبه دانشگاه های ایران در نظام رتبه بندی جهانی ISC در سال ۲۰۲۲