به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «شبه جنبش‌های معنوی (درآمدی بر پیشگیری و رهاسازی)» اثر حمیدرضا مظاهری سیف است که در پژوهشکده اخلاق و معنویت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تهیه و به همت نشر این پژوهشگاه در ۳۰۰ صفحه به چاپ رسید.
شبه جنبش‌های معنوی که با نام «جنبش های دینی جدید» شناخته می‌شوند، دارای آسیب‌های متعددی هستند، امروزه برای ادیان بزرگ اسلام و مسیحیت و برخی جامعه شناسان و روان شناسان به صورت یک مسئله اجتماعی فراگیر درآمده اند.
هر جا ردی از شبه جنبش‌های معنوی دیده می‌شود، مسئله شیوه مواجهه با افرادی که در معرض این جریان‌ها هستند نیز به میان می‌آید.
مواجهه مؤثر با بازدارنده روشی حساب شده از مداخلات منظم و هدف دار است که از گرایش افراد به شبه جنبش‌های معنوی پیشگیری کند. مسئله مواجهه با افراد در معرض معنویت‌های نوظهور، بیش از آنکه از جنس تعارض و مقابله باشد، از جنس هدایت و هم کوشی است.
این تحقیق شروعی است برای یافتن شیوه‌های سازنده و مؤثر مواجهه با افراد در معرض معنویت‌های نوظهور.
مؤلف در این اثر کوشیده تا تجربیان خود را در قالب یک مدل کاربردی سر و سامان دهد و به اشتراک گذارد. این که یافته‌های این تحقیق در عمل چقدر کارآمد و گره گشاست و نقاط قوت و ضعف آن چیست، با کارآزمایی های بعدی مشخص خواهد شد.
ساختار اثر
این کتاب در هفت فصل تألیف شده است؛ در فصل اول به تعاریف و مفاهیم پایه‌ای و برخی پیش فرض‌ها در باب معنویت و شبه جنبش‌های معنوی پرداخته شده و در فصل دوم روش تحقیق به تفصیل شرح داده شده است.
فصل سوم گرایش به شبه جنبش‌های معنوی را تحلیل کرده و انواع و سطوح و علل گرایش به شبه جنبش‌های معنوی را به توصیف در آورده است.
در فصل چهارم مثلث نیاز، جاذبه، گرایش تحلیل شده و نظریه تبیینی تحقیق در این فصل ارائه شده است.
فصل پنجم به روش‌های تشخیص مثلث نیاز، جاذبه و گرایش و کشف شالوده گرایش به شبه جنبش‌های معنوی در افراد اختصاص دارد.
فصل ششم اصول کلی مداخلات پیشگیرانه را توضیح می‌دهد و در نهایت در فصل هفتم با بیان شیوه‌های مواجهه با افراد در معرض بر اساس سطوح پیشگیری کتاب را به پایان می‌رساند.
برشی از اثر
روش پیشگیری از گرایش به شبه جنبش‌های معنوی باید با توجه به جزئیاتی طراحی شود که درباره سطوح و انواع گرایش به شبه جنبش‌های معنوی و ابعاد فردی و اجتماعی آن مطرح شد. تأخیر معنوی به ادراک نیاز معنوی باز می‌گردد؛ از این رو روش‌های پیشگیری از گرایش به شبه جنبش‌های معنوی ماهیتی شناختی دارند؛ اما بر خلاف شناخت درمانی در روان شناسی که بر باورهای فرد و افکار خودآیند او متمرکز است، درمان اختلالات معنوی بر واقعیت‌های معنوی و تطابق شناخت‌های فرد با واقعیت‌های معنوی بر انگیزد و تحریف‌های دربرگیرنده تجربه‌های معنوی را بزداید.
شالوده اصلی برنامه‌های مداخله و پیشگیری از گرایش به شبه جنبش‌های معنوی به مثلث ن. ج. گ (نیاز، جاذبه، گرایش) مربوط می‌شود. برنامه‌ها و شیوه‌های مختلف پیشگیری تدابیری هستند که به منظور فروپاشی مثلث ن. ج. گ طراحی و اجرا می‌شوند و صد البته این فروپاشی زمانی بازگشت پذیر و ناپایدار خواهد بود که مثلث ن. ج. گ بر اساس واقع گرایی معنوی نوسازی باشد و ابعاد شناختی و هیجانی را در بر گیرد.