خبرگزاری مهر -گروه دین و اندیشه-سمانه نوری زاده قصری: خانواده مهمترین سنگ بنای یک جامعه است؛ بنابراین علاوه بر آنکه از تغییرات اجتماعی تأثیر می‌پذیرد، بر روابط و مناسبات اجتماعی نیز اثرگذار است. یکی از مسائلی که در حوزه مسائل خانوادگی و سبک زندگی پر چالش است، زیست جنسی است.
نوجوانان و جوانان سریع تصمیم می‌گیرند و البته گاهی شکست می‌خوردند. می‌توان ریسک پذیری بالا را بخشی از علت این رفتار دانست.مفهوم ریسک ممکن است برای هر فردی معنای خاص خود را داشته باشد و لذا بررسی دلایل ریسک پذیری در رفتارهای وی از جمله در روابط جنسی و مدیریت پیامدهای آن وابسته به بررسی معنایی است که افراد به رفتار خود و به خطرات ناشی از آن می‌دهند.در همین راستا با «سید کمیل حسینی» پژوهشگر تربیت جنسی به گفتگو نشستیم. آنچه در ادامه می‌خوانید حاصل این گفتگو است:
سید کمیل حسینی در گفتگو با مهر با اشاره به اینکه چند عامل در جهان کنونی، نسل جدید را در معرض آسیب بیشتر قرار می‌دهد، گفت: فضای دگرگون شده‌ای در رسانه اتفاق افتاده است یعنی نسل جدید به دلیل تغییراتی که در فضای رسانه جهانی انجام شده است، دسترسی بیشتری به محتواهای نامناسب پیدا کرده‌اند. چیزی که در نسل‌های قبل وجود نداشته است. در نسل قبل، یک نوجوان و جوان حتی اگر دنبال محتوای نامناسب بود به راحتی در دسترسش قرار نمی‌گرفت. فیلم‌های غیراخلاقی و فضای اشتراک گذاری این فیلم‌ها تا این حد وجود نداشت و کسی که به دنبال این فضا بود نیز به راحتی به این محتوا دست نمی‌یافت. علاوه بر آن محتوایی که مستهجن شناخته می‌شد محتوای نرم‌تری بود و این مقدار صریح نبود در واقع رقص و موسیقی بود اما امروز محتواهایی کاملاً جنسی است. پس امروز وضعیت در حدی است که دسترسی تحریکات با نسل‌های قبلی قابل مقایسه نیست.
شبه آگاهی‌های غلط چه کارکردی دارد؟
وی ادامه داد: بخش دیگر بحث آگاهی‌های غلط این رسانه‌ها است که بچه‌ها را در معرض بیشتر این مطالب قرار می‌دهد. می‌توان به محتواهایی که در خصوص همجنس بازی و عادی سازی آنها در فضای نوجوانان نشر پیدا می‌کند اشاره کرد. در انیمیشن‌ها و بازی‌ها و سریال‌های مختلف این محتواها، آگاهی‌های غلطی را به نوجوانان و جوانان می‌دهند یا آگاهی‌هایی که در خصوص تجربه رابطه غیراخلاقی به بچه‌ها داده می‌شود و آنها را به این مسائل تهییج می‌کند. یا محتواهایی که فیلم‌های غیراخلاقی را توصیه می‌کند، همه اینها از جمله شبه آگاهی‌های غلطی هستند که به نوجوانان و جوانان جامعه آسیب می‌زند. علت اینکه چرا این محتواها را برخی تولید می‌کنند بخاطر در آمدی است که وجود دارد. فضای تحریک و فضای شبه آگاهی هر دو در فضای رسانه اتفاق می‌افتد.
حسینی افزود: دسته بعدی محتواهایی هستند که در حوزه نقشی که رسانه‌ها در ایجاد ارتباطات ایفا می‌کند، در دسترس قرار می‌گیرد. یعنی فرد در بخش‌های قبلی تحریک شده و شبه آگاهی‌هایی هم برای او رخ می‌دهد و در مرحله سوم نیز ارتباط را برقرار می‌کند. در گذشته زمانی که کسی به هر طریقی محتوای غیراخلاقی می‌دید و با آن مواجهه پیدا می‌کرد این اتفاق برایش تبدیل به یک ارتباط نمی‌شد اما در عصر گسترش شبکه‌های اجتماعی علاوه بر محتوا، ارتباط هم شکل می‌گیرد.
این فعال حوزه تربیت جنسی ادامه داد: هم اکنون نه تنها دسترسی به جنس مخالف بیشتر شده است در گذشته وقتی کسی می‌خواست با جنس مخالف خودش آشنا شود باید شماره می‌داد اما الان خیلی متفاوت شده است. در هر سه فضا، گسترش رسانه‌ها زمینه آسیبهای جنسی و در معرض بودن تحریکات را افزایش می‌دهد. از طریق تحریکات، محتواها شبه آگاهی‌ها و از طریق ارتباطات. در دوره‌ای از بلوغ تا ازدواج که ما از آن به عنوان فشار جنسی یاد می‌کنیم افراد در معرض چنین محتواهایی قرار می‌گیرند. این محتواها پیامی برای مخاطب می‌دهد. وقتی فیلمی را نگاه می‌کنیم پیامی خودآگاه دارد و برخی پیام‌های ناخودآگاه می‌دهد.دختر خانمی در برنامه‌ای تبلیغ شکلات می‌کند که پیام ناخودآگاهش این است که دختر زیبا و آنچنانی در فضای رسانه‌ای چنین کاری می‌کند. درباره پیام آشکار که خوشمزگی و بدمزگی است فکر کرده و تصمیم می‌گیریم اما در خصوص پیام پنهان فکر نمی‌کنیم و متوجهش نیستیم و ذهن ما را می‌سازد.
حسینی افزود: در این فضا فرزند ما در معرض تصاویر غیراخلاقی یا تصاویر محرک بی شمار قرار گرفته و پیامدهای ناخودآگاه همه این محرک‌ها این است که این رفتارها لذت دارد. نوجوان و جوان رفتارهای تابو و فانتزی‌های غیر اخلاقی را می‌بیند و پیامی را که دریافت می‌کند این است که لذت دارد و سپس برای اینکه این لذت‌ها را خودش بچشد به سمت تجربه کردن آنچه که دیده است می‌رود. میل به تجربه در او به وجود می‌آید و به صورت ناخودآگاه برای او تعریف شده که چنین چیزی لذت بخش است و ممکن است این واقعیت نداشته باشد و بعد از تجربه نخستین بار فرد زده شود و نتواند تحمل کند ولی چون میل تجربه در او ایجاد شده به فرد آسیب خواهد زد.
تصویری که رسانه ایجاد می‌کند میل را در افراد پرورش می‌دهد و تهدیدات غیراخلاقی را بیشتر می‌کند
فعال حوزه تربیت جنسی ادامه داد: خانواده نیز نقش مهمی دارد اما قسمتی که کار را از دست خارج کرده است حوزه رسانه است. خانواده‌ها فضای الان را نیز نتوانسته اند مدیریت کنند یعنی زمانی که فضای را حوزه رسانه تغییر داده است. خانواده‌ها در گذشته هم کمابیش خلأ و مشکل و کمبود برای تربیت فرزندان داشتند اما نقش رسانه در گسترش این ناکامی و چالش‌ها بسیار حائز اهمیت است. در گذشته رسانه‌ای با قدرت امروز در دسترس نبود و گسترش این دسترسی‌ها، آدم‌های مریض را در جامعه زیادتر کرده است. چون که میل و خواست جدید را ایجاد کرده است. دو سوم از مجرمان جنسی در ایالات متحده آمریکا کسانی بودند که تحت تأثیر فیلم‌های غیراخلاقی رفتارهای مخرب انجام داده‌اند. این تصویری که رسانه ایجاد می‌کند میل را نیز در افراد پرورش می‌دهد و تهدیدات را بیشتر می‌کند. علی‌الخصوص وقتی خانواده در حوزه مراقبت کردن و تربیت جنسی خلأ دارد این نمایان‌تر می‌شود و تبدیل به آفت‌هایی که بیان کردیم می‌شود.
حسینی افزود: این دوره سنی، دوره ریسک پذیری بچه‌ها است. اگر به من بگویید ماده مخدر استعمال کن، در درون من این تمنا وجود ندارد. اما اگر به یک نوجوان این پیشنهاد بشود ممکن است او به دلیل تحریکات سنی تمایلی برای تجربه ماده مخدر داشته باشد. بدترین دوره برای شروع مواد مخدر دوره نوجوانی است چرا که ریسک پذیری و خطر پذیری بالاست. هیجان طلبی در نسل جدید بسیار بالاست در نوجوانان این آسیب‌ها بیشتر نمایان است. اینگونه روابط هم هیجان دارد و هم ریسک بالایی دارد. در این عصر حتی اگر فردی در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ای هم نباشد، وضعیتی که در کف خیابان در سطح پوشش وجود دارد، حال روحی جوانان را بسیار بد کرده است. راهکار این است که از سمتی به این فرزندانمان باید خویشتن داری را یاد بدهیم و از سمت دیگری باید تحریکات در جامعه را پایین بیاوریم.
سید کمیل حسینی با اشاره به اینکه ۱۷ ملیون جوان در سن ازدواج داریم که ازدواج نکرده‌اند، بیان داشت: در جامعه‌ای که تحریکات آنقدر بالاست معلوم است که جوان به سمت ریسک پذیری کشیده می‌شود. معلوم است که جوان به سمت روابط غلط کشیده شده و آسیب‌ها بیشتر می‌شود. بعضی‌ها در همین زمینه غرب را مثال می‌آورند اما باید بگویم اوضاع آنها از ما بدتر است. آمارها خشونت جنسی، تجاوز جنسی، آمار اپیدمی شدن بیماری‌های جنسی و افزایش بیماری‌های روحی و روانی مصرف مواد مخدر و قرص‌های آرامبخش حاکی از آسیب بیشتر این دست موارد به جامعه است. نباید فکر کنیم که در غرب چون آزادی است همه امور به صورت خوبی پیش می‌رود. آمارها را افراد می‌توانند با یک جستجوی کوچک بدست بیاورند و این آمارهایی است که توسط خود آنها ارائه شده است. این فضا فضایی است که جوانان ما در بحرانی که فاصله بلوغ تا ازدواج زیاد شده و آنها با این رسانه‌های پر خطر و تحریکات بی شمار قرار گرفتند.
مدل‌های کارآمد تربیتی را به کار ببندیم
وی با ارائه راه حل‌هایی در این زمینه گفت: مسیر تربیتی درستی را پیش ببریم و مدل‌ها را در راستای تغییر در رفتارشان تغییر دهیم. نظارت بر رفتار و تربیتشان را تغییر دهیم. ما باید فرصت حرف زدن به نوجوانان و جوانان بدهیم تا مستمرا نیازهایشان و خطراتی از این قبیل را بازگو کنند. از سمت دیگر امکان تأمین نیازهای طبیعی را نزدیک و ساده کنیم. در کشور ما مشکلات اقتصادی است اما چاره‌ای غیر از این نیست. ایمن ترین فضای تأمین نیازهای انسان فضای خانواده است از طرفی فرزندانمان را باید برای ازدواج آماده کنیم. منظورم من سن حدود ۲۲ سالگی است در حالی که امروز میانگین سن ازدواج پسران ۲۸ سال است. فرد این فاصله را چگونه باید تحمل کند؟ معلوم است دچار خطا می‌شود. از نظر اقتصادی مهارت‌هایی را به او آموزش دهیم که جوان را به بلوغ شناختی اقتصادی و روانی برسانیم و از سمت دیگر ازدواج را تسهیل کنیم. جوانی که می‌داند تا چند سال دیگر امکان ازدواجش مهیاست توان خویشتن داری بالایی خواهد داشت.