به گزارش خبرنگار مهر، کارشناسان تغذیه و متخصصان علوم پزشکی، متفق القول بر این عقیده اند که حذف شیر و لبنیات از سبد غذایی، تبعات ناگواری در پی دارد و می‌تواند مقدمه‌ای برای وقوع یک فاجعه انسانی تلقی شود. زیرا، جسم و روح انسان به غذای سالم و مقوی نیاز دارد تا بتواند خوب فکر کند و خوب کار کند.
مواد مغذی که در شیر وجود دارد، به قدری برای انسان مهم است که اگر بخواهد هر کدام از محصولات لبنی را حذف کند؛ می‌تواند با مشکلاتی برای سلامت جسم و روان همراه باشد.
در همایش «مسئولیت اجتماعی: سرانه مصرف شیر» که با حضور مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت و کارشناسان صنعت و دانشگاه برگزار شد، تبعات حذف شیر و لبنیات از سبد غذایی، مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
احمد اسماعیل‌زاده مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، با عنوان این مطلب که سازمان برنامه و بودجه بایستی بودجه لازم برای توزیع شیر رایگان در تمامی مدارس کشور را مصوب و در اختیار وزارت آموزش و پرورش قرار دهد، گفت: پایین‌بودن سرانه مصرف شیر و لبنیات در کشور برخلاف توصیه‌های تغذیه‌ای از سوی وزارت بهداشت است. درحالی‌که سه واحد مصرف لبنیات در روز توصیه شده، اما میزان و میانگین مصرف فعلی کشور، یک واحد در روز است.
وی افزود: در دفتر بهبود تغذیه، هدفگذاری بلندمدتی را مطرح کرده‌ایم که مطابق آن، میزان مصرف لبنیات در سال ۱۴۰۵ نسبت به سال ۱۴۰۲ باید حداقل ۲۵ درصد افزایش یابد که به طور قطع با تعامل با بخش خصوصی امکان پذیر خواهد بود.
اسماعیل زاده، با مطرح کردن سایر استراتژی‌های وزارت بهداشت برای افزایش سرانه مصرف شیر، ادامه داد: استراتژی دوم ما در بحث آموزش و افزایش مصرف شیر و لبنیات، دسترسی به شیر و لبنیات ارزان است و دسترسی مردم به شیر و لبنیات ارزان باید به سادگی فراهم باشد.
وی تأکید کرد: سازمان برنامه و بودجه باید بودجه لازم برای توزیع شیر رایگان در تمامی مدارس کشور را مصوب و در اختیار وزارت آموزش و پرورش قرار دهد. این شرایط به پیگیری‌های مستمر وزارت آموزش و پرورش نیاز دارد.
در ادامه، خاتمی مقدم کارشناس صنایع غذایی گفت: اعداد متفاوتی در مورد سرانه مصرف شیر در کشور مطرح است، اما جملگی آنها با تغییراتی اندک، بر روی میانگین کلی اتفاقِ نظر دارند. در جهان مطابق با آمار سازمان ملل، تا پایان سال ۲۰۲۰، جهان با جمعیت ۸ میلیارد نفری مواجه است و مطابق با آمار فائو ۹۳۰ میلیون تن شیر تولید می‌شود که به معنای سرانه مصرف ۱۱۶ کیلوگرمی شیر در جهان است.
وی ادامه داد: در ایران مطابق با آمار مرکز آمار، جمعیت کشور در سال ۱۴۰۰ حدود ۸۴ میلیون و ۷۱۴ هزار نفر برآورد شده که سرانه مصرف شیر در آن به عدد ۷۸ کیلوگرم رسیده است. بایستی توجه داشت که سرانه تولید به معنای سرانه مصرف نیست، لذا ما از متوسط مصرف جهانی، ۳۵ درصد کمتر مصرف می‌کنیم.
حسین چمنی مشاور انجمن صنایع لبنی ایران گفت: وزارت بهداشت در این سال‌ها سهم خودش را به هیچ وجه در مسئولیت اجتماعی ادا نکرده است. من تصور می‌کنم، نظام سلامت نام بی‌مسمایی است؛ چرا که به جای سلامت و پیشگیری، روی «درمان» مردم سرمایه‌گذاری می‌کند. از این‌رو، نام نظام درمانی نام منطقی‌تری برای آن به نظر می‌رسد.
گیتی کریم استاد دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران با تأکید بر لزوم توجه به بُعد اقتصادی در آسیب‌شناسی کاهش سرانه مصرف شیر، گفت: مسئله سرانه مصرف شیر بیش از هرچیزی بعد اقتصادی دارد، لذا نیازمند کنش و پژوهش بیشتر اقتصاددانان است.
وی با طرح این سوال که آیا برنامه ششم توسعه را خوانده‌اید، افزود: کدام‌یک از بندهای آن به سرانجام رسیده که ما اکنون داریم از برنامه هفتم صحبت می‌کنیم.
روشنک روستایی متخصص تغذیه، در سخنانی با محوریت «سرانه مصرف لبنیات در ایران، چالش‌ها و موانع»، به کاهش مصرف لبنیات در جامعه طی یک دهه گذشته اشاره کرد و گفت: درباره مصرف شیر و لبنیات در ایران آمارهای متعددی وجود دارد که بر مبنای آن می‌توان نتیجه گیری کرد مصرف لبنیات در کشور به میزان قابل توجهی کمتر از مقادیر توصیه شده است. این مقدار وقتی شایسته توجه بیشتری می‌شود که نسبت به دهه پیشین به طور معناداری با کاهش مواجه بوده و به دهه هفتاد عقبگرد داشته است.
کاندید دکتری سیاست غذا و تغذیه دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی افزود: در کشورهای با درآمد پایین و متوسط که عموماً دسترسی محدودی به منابع غذایی با منبع حیوانی دارند، نقش شیر و لبنیات در رژیم غذایی بسیار پررنگ‌تر است. در حقیقت لبنیات مجموعه‌ای از مواد مغذی کلیدی را تأمین می‌کنند که تأمین آن از طریق رژیم‌های غذایی فاقد محصولات لبنی یا محدود از آن دشوار است.
وی با اشاره به قطع شیر مدارس، ادامه داد: مقوله شیر مدرسه که از سال ۱۳۷۹ آغاز و تا تحت پوشش قرار گرفتن تمام دانش‌آموزان در سراسر کشور ادامه پیدا کرد، به دلیل عدم تخصیص بودجه کافی در سال ۱۳۹۶ متوقف شد و از سال ۱۳۹۸ در برخی استان‌ها و مقاطع به طور محدود در حال اجرا است. بنابراین به نظر می‌رسد علاوه بر لزوم تجدیدنظر در سیاست‌های کلان اقتصادی، اتخاذ سیاست‌های حمایتی تأثیرگذار برای حمایت همزمان از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان لبنیات به ویژه در گروه‌های آسیب‌پذیر مانند کودکان یا دهک‌های درآمدی پایین جامعه ضروری است.
روستایی در پایان گفت: وضعِ ما خوب نیست و از حیث سرانه مصرف به دهه هفتاد بازگشته‌ایم و نیاز داریم که ساختارها، بازنگری شود.
محمود نجفی‌عرب، رئیس اتاق تهران، با انتقاد از قطع یارانه شیر برای دهک پایین و مسئله شیر مدارس دچار اشتباه بزرگی شد، گفت: من به وزیر بهداشت هشدار می‌دهم، چرا که ایشان متوجه نیست که قطعِ شیر برای قشر ضعیف جامعه، چه آسیب‌هایی را به این طبقه وارد خواهد کرد و در رشد مغزی و فیزیولوژیکی اقشار مختلف چه تأثیر منفیِ بزرگی خواهد گذاشت.
وی افزود: حجم بالایی از پوکی استخوانی که این‌سال‌ها شاهدِ آن هستیم، حاصل همین بی‌توجهی‌ها و سیاست‌گذاری‌های نادرست است. چطور است که به روغن و شکر که ضدِ سلامت هستند یارانه می‌دهیم، اما برای لبنیات که این همه در سلامت و پویایی تن و روانِ یکایک افراد جامعه نقش مهمی ایفا می‌کند، یارانه که هیچ، همان شیر مدارس را هم قطع می‌کنیم.
نجفی‌عرب با انتقاد از سیاست دستوری دولت، گفت: به صورت کاملاً علمی و مستند، بررسی‌های بسیاری انجام شده و امروز به این نتیجه رسیده‌ایم که سیستم رانتی-یارانه‌ای دولت در قبال کارخانجات و صنایع لبنی، نتیجه عکس می‌دهد. لذا بهترین شیوه، باز گذاشتنِ بازار برای رقابت و دوری از انحصار است.