خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب _ زینب رازدشت: روز و هفته ملی کودک از مهمترین مناسبت‌هایی است که همه ساله در کشورهای مختلف برگزار می‌شود. هفته ملی کودک به عنوان فرصت و نقطه عطفی برای توجه به نیازها و خواسته‌های کودکان و با هدف بهبود شرایط آنان برگزار می‌شود. در این هفته اقداماتی از سوی دولت، سازمان‌ها و نهادهای مرتبط انجام می‌شود تا مسائل مربوط به کودکان مورد توجه قرار گیرد. برنامه‌هایی نظیر نشست‌ها، کنفرانس‌ها، نمایشگاه‌ها و فعالیت‌های آموزشی برگزار می‌شود تا آگاهی افزایی درباره حقوق کودکان به وجود آید و توجه بیشتری به مسائل آنان معطوف و راهکارهایی برای حفاظت از حقوق آنان ارائه شود. بنابراین هفته ملی کودک فرصتی است تا جامعه به وجود و نیازهای کودکان توجه بیشتری داشته باشد و برنامه‌هایی برای مراقبت و حمایت از آنان انجام دهد.
روز کودک از کجا آمد؟
از سال ۱۹۲۵ نمایندگان کشورهای مختلف در ژنو (سوئیس) برای تشکیل اولین کنفرانس جهانی برای رفاه کودکان گردهم آمدند. پس از این کنفرانس برخی از دولت‌ها در سراسر جهان روزی را به عنوان روز کودک برای برجسته کردن مسائل کودکان تعیین کردند. هر کشوری انتخاب تاریخ این روز را براساس فرهنگ خودش انجام داده است و ما در طول هر سال شاهد روزهای ملی کودک در کشورهای مختلف هستیم.
از سال ۷۲ روز ملی کودک در جلسه‌ای با نمایندگان وزارت آموزش و پرورش، بهزیستی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و سایر نهادها، ۱۶ مهر به عنوان روز ملی کودک انتخاب شد. بعداً با تصویب شورای فرهنگ عمومی این روز در تقویم رسمی کشور افزوده شد. از سال ۹۳ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان مسئولیت دبیرخانه هفته ملی کودک را برعهده گرفته است.
در برخی استان‌ها جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های مربوط به سرگرمی و اسباب بازی برگزار می‌شود که به عنوان مثال می‌توان به خراسان شمالی اشاره کرد. همچنین نشست‌های کتابخوانی در سطح مراکز کانون پرورش فکری در هفته ملی کودک فعال است به منظور ایجاد وحدت رویه در پیش بینی و اجرای برنامه‌ها، شورای سیاست گذاری هفته ملی کودک شعار کودکی بهتر، زندگی بهتر را برای گرامیداشت این هفته در نظر گرفته شده است. مخاطبان هفته ملی کودک، کودکان و نوجوانان سراسر کشور، مربیان و اولیای تربیتی، خانواده و فعالان حوزه کودک و نوجوان است.
هفته ملی کودک امسال با اهدافی همچون جلب توجه افکار عمومی نسبت به اهمیت دوران کودکی، ویژگی‌ها، نیازها و خواسته‌های کودکان امروز برگزار می‌شود و اهداف جزئی آن همگرایی و هم افزایی فعالیت‌های دستگاه‌ها و نهادهای متولی کودک در حیطه وظایف و تکالیف سازمان سراسر کشور، ارتقای سطح دانش و آگاهی فعالان حوزه کودک به ویژه کارشناسان و مربیان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، معطوف نمودن توجه مسئولان و جامعه به مسائل و نیازهای قشر کودک به ویژه کودکان با معرفی کانون و ظرفیت‌های آن به جامعه به ویژه خانواده‌ها و اولیای تربیتی، آگاهی رسانی در خصوص تکالیف و حقوق کودک، فرهنگ سازی در زمینه ایجاد امکان مشارکت کودکان، ایجاد زمینه امکان دسترسی برابر کودکان به خدمات و امکانات رفاهی، تفریحی و آموزشی و معرفی نهادهای مرتبط با حوزه کودکان و آشنایی با ظرفیت‌های آنها است.
هفته ملی کودک امسال از ۱۵ مهر تا ۲۱ مهر برگزار می‌شود و روزشمار هفته ملی کودک به این صورت که شنبه ۱۵ مهر به نام کودک، صلح، امنیت، محیط زیست، یکشنبه ۱۶ مهر به نام کودک، زندگی، سلامت، رشد، دوشنبه ۱۷ مهر به نام کودک، مشارکت، آگاهی، شکوفایی، سه شنبه ۱۸ مهر به نام کودک، خانواده، هویت، عدم تبعیض، چهارشنبه ۱۹ مهر به نام کودک، اخلاق، تربیت، مصلحت، پنجشنبه ۲۰ مهر به نام کودک، گذشته، حال، آینده و جمعه ۲۱ مهر به نام کودک، رفاه، بهزیستی، دسترسی برابر نامگذاری شده است.
محورهای اصلی اجرای برنامه‌های هفته ملی کودک چه برنامه‌هایی است؟
محورهای اصلی اجرای برنامه درباره کودکان برنامه‌هایی هستند که با موضوع کودک و نوجوان برای مخاطبان بزرگسال و با هدف آگاهی بخشی، اطلاع رسانی، هم افزایی یا… انجام می‌شود که می‌توان به برگزاری نشست‌های فعالان حوزه کودک و نوجوان با همکاری کانون دورهمی های ایران، برگزاری نمایشگاه توانمندی‌های فعالان کودک و نوجوان، برگزاری اجتماعات کودک و نوجوان، سخنرانی فعالان حوزه کودک و نوجوان به عنوان سخنران‌های پیش از خطبه‌های نماز جمعه، ارسال نوبت دوم محموله سه میلیون جلد کتاب به مراکز کانون پرورش فکری در سراسر کشور، تقدیر از فعالان عرصه فرهنگ که آثاری با موضوعات کودک و یا برای کودک تولید کرده‌اند، اشاره کرد.
برگزاری انواع نشست‌های علمی - ترویجی با موضوعات مربوط به کودک و خانواده با هدف آگاهی بخشی به مخاطبان بزرگسال و اولیای تربیتی از دیگر برنامه‌های هفته ملی کودک به شمار می‌رود. در این بخش کودکان با نیازهای ویژه به صورت خاص در نظر گرفته شده‌اند و در این راستا نشست‌هایی با محوریت حقوق کودکان در جامعه در شهرهای مختلف تدارک دیده شده است.
همچنین در برخی از شهرها که اخبار آن رسیده است، برخی از شوراهای شهر در حال برنامه ریزی برای شکل دهی پارلمان‌های شهری کودک و نوجوان هستند. همچنین بحث خانواده به فعالیت‌ها و مخاطبان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اضافه شده است و در این هفته در مراکز کانون بحث مشاوره برای والدین و کارگاه‌های آموزشی فعال است.
برخی از شوراهای شهر در حال برنامه ریزی برای شکل دهی پارلمان‌های شهری کودک و نوجوان هستند. همچنین بحث خانواده به فعالیت‌ها و مخاطبان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان اضافه شده است و در این هفته در مراکز کانون بحث مشاوره برای والدین و کارگاه‌های آموزشی فعال است برگزاری کارگاه‌های هنری طراحی چهره شهدای کودک در مراکز منتخب کانون پرورش فکری، اجرای کارناوال‌های عروسکی بچه زرنگ همزمان با اکران در سینما، فعال شدن سینمای دانش آموزی در شش سالن سراسر کشور، برگزاری مهرواره مادر، کودک، خلاقیت توسط استان چهارمحال و بختیاری، دیدار شوراهای مشورتی اعضای کودک و نوجوان کانون پرورش فکری در استان‌ها با استاندارها و مسئولان استانی، برگزاری کارگاه‌های جذاب فرهنگی، هنری، ادبی به صورت رایگان در طول هفته، اجرای برنامه با بهره گیری از ظرفیت‌های مراکز سیار شهری و روستایی برای کودکان حاشیه نشین و روستایی، اعزام کاروان پیک امید به مناطق محروم، کم برخوردار و حاشیه شهر، بازدید دانش آموزان مدارس از مراکز کانون پرورش فکری در قالب طرح کانون مدرسه، اکران دانش آموزی انیمیشن بچه زرنگ در سینماهای سراسر کشور با همکاری وزارت آموزش و پرورش و مدارس سراسر کشور، برگزاری کارگاه‌های آموزشی پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی، سلامت روان و معرفی اورژانس اجتماعی ۱۲۳ به مخاطبان از دیگر برنامه‌های هفته ملی کودک به شمار می‌رود.
از دیگر برنامه‌های هفته ملی کودک می‌توان به کاشت نهال توسط کودکان به نام بزرگان فرهنگی، هنری، ادبی، دینی و علمی کشور، اجرای برنامه برای کودکان بستری در بیمارستان‌ها، مراکز حمایتی، فضاهای باز و عمومی شهری در صورت امکان، برگزاری جلسات دیدار و هم اندیشی (مجازی یا حضوری) کودکان با اعضای قدیمی و موفق کانون پرورش فکری هنرمندان، نویسندگان و مسئولان اجتماعی، فرهنگی و سیاسی استان، حضور تماشاخانه سیار در مناطق مختلف و اجرای برنامه‌های شاد و مفرح و جذاب برای کودکان و نوجوانان، برگزاری نمایشگاه‌های فروش کتاب و محصولات فرهنگی و بازی‌های فکری کانون پرورش فکری اشاره کرد.
در برخی استان‌ها جشنواره‌ها و نمایشگاه‌های مربوط به سرگرمی و اسباب بازی برگزار می‌شود که به عنوان مثال می‌توان به خراسان شمالی اشاره کرد. همچنین نشست‌های کتابخوانی در سطح مراکز کانون پرورش فکری در هفته ملی کودک فعال است. برخی از مراکز کانون پرورش فکری طرح تریبون کودک را فعال کرده‌اند و بچه‌ها به ایراد صحبت می‌پردازند.
دستگاه‌های اجرایی مرتبط
هم گرایی و هم افزایی فعالیت‌های دستگاه‌ها و نهادهای متولی کودک در سراسر کشور از جمله اهداف مهم در برگزاری هفته ملی کودک است. دستگاه‌های اجرایی مرتبط شامل وزارت کشور، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت آموزش و پرورش، وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، فرمانده کل نیروی انتظامی (فراجا)، وزارت ورزش و جوانان، سازمان صداوسیما، معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهور، سازمان حفاظت محیط زیست، پژوهشکده شورای نگهبان، دبیرخانه مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک، سازمان بهزیستی کشور، معاون پرورشی وزارت آموزش و پرورش، بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای، شورای کتاب کودک، نماینده و رئیس دفتر یونیسف در جمهوری اسلامی ایران، حوزه هنری کودک و نوجوان، امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران، دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور، رئیس سازمان ملی جوانان هلال احمر، شبکه تلویزیونی امید، شبکه تلویزیونی پویا، گروه کودک و نوجوان شبکه دو سیما، کمیته امداد امام خمینی (ره)، معاونت آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش، سازمان فرهنگی، هنری شهرداری تهران، سازمان زیباسازی شهر تهران، معاونت اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه، اداره کل دفتر خدمات عمومی وزارت صمت، مدیرعامل بنیاد کودک است.