محمد خراسانی‌زاده مدیرکل هنرهای تجسمی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر درباره آغاز به کار غرفه ایران در شصتمین بینال هنر ونیز و شکل حضور هنرمندانی که در این دوره بینال اثر دارند، توضیح داد: در این‌گونه رویدادهای بین‌المللی که هنرمندان اثر دارند، معمول است که به سبب احترام، برای حضور از آنها دعوت می‌شود و احتمالاً تعدادی از این هنرمندان می‌توانند حضور داشته باشند که ما هم میزبانی می‌کنیم. حضور هنرمندان زمانی قطعی می‌شود که کار صدور ویزای آنها به نتیجه برسد. به همین دلیل ما از همه هنرمندان دعوت به حضور کردیم و انتخاب حضور، با خودشان است.
آغاز به کار رسمی پاویون ایران در بینال ونیز با حضور سفیر ایران
وی در مورد آغاز به کار غرفه ایران در بینال ونیز بیان کرد: غرفه ایران در شصتمین بینال هنر ونیز آغاز به کار کرده است و ظهر روز گذشته ۸ اردیبهشت به وقت محلی و بعدازظهر به وقت ایران، محمدرضا صبوری سفیر ایران در ایتالیا از غرفه ایران بازدید کرد و این حضور به غرفه ایران رسمیت داد، چراکه ما بنا نداشتیم برنامه‌ای برای افتتاح غرفه داشته باشیم.
خراسانی‌زاده تصریح کرد: استقرار دوستان در ونیز برای حضور در غرفه ایران در ونیز، کمی با تأخیر همراه شد و زمان پروازها تغییر کرد؛ یعنی بنا داشتیم دوم اردیبهشت ماه کار غرفه ایران در ونیز شروع شود که یک هفته به تعویق افتاد.
وی درباره مضمون غرفه ایران که به کودکان غزه می‌پردازد، اشاره کرد و گفت: مضمون غرفه ایران، حمایت هنرمندانه از مردم مظلوم فلسطین است که ماجرای داغ این روزهای دنیاست. در سلسله اعتراضاتی که در جای جای جهان نسبت به رژیم صهیونیستی رقم می‌خورد و به ویژه در دانشگاه‌های آمریکا شاهد هستیم، این جریان در حال همه گیر شدن است و به همین دلیل ما در ونیز کلی خواهان داریم. در شهر ونیز به دلیل اینکه ساکنان چندانی حضور ندارند و غالب افراد حاضر از گردشگران، هنرمندان و کیوریتورها هستند و همین افراد اعتراضات خودشان را به رژیم صهیونیستی به نمایش گذاشته‌اند، لذا مضمون غرفه ما، بسیار برای آنها جالب و جذاب است.
مضمون غرفه ایران در ونیز کلی خواهان دارد
رئیس پاویون ایران در شصتمین بینال هنر ونیز در پاسخ به این پرسش که در دفاع از مضمون «کودکان غزه» چه می‌گوید، توضیح داد: این یک جریان کیوریتال است که مبنای اصلی آن، ۵ اثر از هنرمندان نقاش تراز اول ایرانی است که همگی درباره کودکان غزه کار شده است و در کنار هر اثر قطعه شعری از محمود درویش شاعر بین‌المللی فلسطینی انتخاب شده که متناسب با مضمون اثر است و به چند زبان ترجمه شده است. در کنار این آثار یک ارزش افزوده‌ای هم داریم؛ برای مثال از آینه کاری ایرانی برای بازنمایی بیشتر یکی از آثار استفاده کردیم به صورتی که بازتابش آینه‌ها روی هفت قطعه آینه‌کاری طراحی شده هنرمندان بوشهری را داریم که در فضایی تاریک، اتفاقی کهکشانی را رقم می‌زند.
وی ادامه داد: همچنین، برای ۵ اثر، واقعیت مجازی ساخته شده که مخاطبان از طریق عینک‌های وی آر یا واقعیت مجازی، می‌تواند به لایه‌های درونی اثر مراجعه کنند و در فضای اثر هنری حرکت کنند. در مورد اثر دیگری، موشن گرافی داریم که لایه به لایه، اثر بازنمایی و بازسازی می‌شود یا آثار دیگری که به کمک هنر چیدمان، نمایش‌هایی از این دست چیده شده تا آثار تکمیل شوند و در نهایت یک روایت یکپارچه از این اتفاق را شکل داده است. امیدواریم در بازه زمانی هفت ماهه این آثار مورد توجه قرار بگیرد تا هم از حیث هنری و هم از حیث مضمونی بتواند ظرفیت‌های هنری ایرانی را به دنیا معرفی کند.
نظارت بر نگارخانه‌ها با پرونده الکترونیکی
وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو درباره بحث نظارت بر نگارخانه‌ها و صحبت‌هایی مبنی بر تغییر سیاست‌های قبلی به خبرنگار مهر گفت: در مورد نگارخانه‌ها از سال گذشته یک روند جدی آغاز شد که با کمک صاحبان نگارخانه‌ها، مجوزهایی که قبلاً صادر شده بود، دارای پرونده الکترونیکی شدند. بر این اساس، نگارخانه‌داران به سامانه‌ای که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی معرفی کرده بود، مراجعه و مجوز خود را تبدیل به مجوز الکترونیک کردند. در ادامه فعالیتی که پرونده الکترونیک نگارخانه‌ها دارد، باید برنامه‌ها و محتوای نمایشگاه‌هایی را که دارند، روی سامانه بارگذاری کنند. در دستورالعمل فعلی نگارخانه‌ها (که البته نسخه جدید آن کاملاً بازنگری و جامع‌تر شده است که به وقت خودش ابلاغ خواهد شد)، اشاره شده که نگارخانه‌ها باید محتوای نمایشگاه‌ها را در بازه زمانی نزدیک به برگزاری آن، به مرکز هنرهای تجسمی در سطح تهران و در سطح استانی به ادارات کل ارشاد اعلام کنند که اگر این اتفاق نیفتد، خودش یک تخلف محسوب می‌شود.
انواع تخلفاتی که از گالری‌ها سر می‌زند
خراسانی‌زاده درباره موارد تخلف آمیزی که از برخی نگارخانه‌ها سر می‌زند، تصریح کرد: وقتی محتوایی خارج از ضوابط نمایشگاهی به نمایش در می‌آید، ۲ تخلف اتفاق می‌افتد؛ اول اینکه این نوع آثار به مرکز هنرهای تجسمی ارائه نشده‌اند و دوم اینکه در حال حاضر مسوؤلیت ارائه آثار برعهده نگارخانه‌داران است، چراکه خودشان با شناخت قوانین جامعه باید در چارچوب قوانین عمل کنند.
وی تاکید کرد: نکته حائز اهمیت این است که اکثر نگارخانه‌داران تلاش دارند ضوابط را رعایت کنند و وقتی تعدادی تخلف دیده می‌شود باید مراعات کنیم به نام همه نگارخانه‌داران تمام نشود و این ذهنیت نادرست که خارج از ضابطه عمل می‌کنند، تغییر کند. اما برخی موارد تخلف درست است و می‌پذیرم که باید تذکرات از جمله به صورت شفاهی و یا با ثبت در پرونده نگارخانه‌ها باشد و با این‌گونه تخلفات مقابله شود.
برنامه موزه هنرهای معاصر تهران تا ۱۴۰۴ بسته شد
مدیرکل هنرهای تجسمی در پاسخ به پرسش دیگری درباره بازگشت نظم به برنامه‌های موزه هنرهای معاصر تهران گفت: جدول برنامه‌های موزه هنرهای معاصر تهران تا ابتدای سال ۱۴۰۴ بسته شده است که اتفاقاً در بسیاری از زمان‌ها نیز تک نمایشگاه نیست، یعنی همزمان دو الی سه نمایشگاه برگزار خواهد شد. البته اطلاع‌رسانی این نمایشگاه‌ها چون باید با نظارت کیوریتور باشد، در زمان مقتضی اعلام می‌شود اما نمایشگاه‌ها برای ما مشخص است و حتی اگر خودمان نیز بخواهیم برنامه جدیدی داشته باشیم، باید از سال ۱۴۰۴ در نظر گرفته شود.
خراسانی‌زاده در پایان درباره برگزاری بینال‌ها و جشنواره‌ها به ویژه جشنواره «تجسمی فجر» در موزه هنرهای معاصر تهران بیان کرد: اگر منظور برگزاری نمایشگاه آثار شرکت‌کنندگان است که خیر؛ موزه هنرهای معاصر تهران شأنی فراتر از شرکت‌کنندگان دارد. در عین حال باید بپذیریم موزه هنرهای معاصر، نگارخانه نیست و باید جایگاه موزه‌ای آن مدنظر قرار گیرد و آثار در سطح خاصی می‌توانند وارد فضای آن شوند. بنابراین امسال هم همچون سال گذشته که همزمان با «تجسمی فجر شانزدهم» در موزه نیز رویداد (آثار مفاخر هنرهای تجسمی از گنجینه موزه و پوسترهای انقلاب) را داشتیم، متناسب با شأن موزه عمل خواهیم کرد.