وحید بلالی- گروه اقتصادی مهر: بعد از رشد سرسام آور و استثنایی رمزارزها در سال‌های اخیر و به اوج رسیدن فناوری بلاک چین، امروز رمزارز جدیدی به بازار آمده که بیشتر فعالان اقتصادی را مبهوت کرده است.
رمزارز نات کوین که تلگرام آن را عرضه کرده به رکودهای قیمتی جدیدی دست یافته و افرادی که توانسته بودند میزان بالایی از این ارز مجازی را استخراج کنند به پول‌های خوبی دست یافتند.
حال بعد از نات کوین، نوبت همستر کامبت است و در همه جای کشور افرادی هستند که در حال استخراج این رمزارز بوده و دائماً در حال کلیک به گوشی خود هستند. بازی همستر کامبت که در پلتفرم تلگرام با مکانیزم تاپ تو ارن (ضربه بزن و کسب کن) فعالیت می‌کند، به یک دستاورد بزرگ دست یافته و تعداد کاربران خود را به صد میلیون نفر رسانده است. تیم توسعه‌دهنده بازی، که بازیکنان را خانواده همستر می‌نامد، از این پیروزی بزرگ قدردانی کرده و هدف جذب یک میلیارد کاربر را در دنیا علنی کرده است.
دلیل بنیادی ارزش نات کوین و همستر کامبت چیست؟
دلیل قطعی بنیادی برای رشد رمزارزهای تلگرامی وجود ندارد و هر فعال اقتصادی تحلیل اقتصادی خود را ارائه می‌کند، دقیقاً همان اتفاقی که برای رمزارزها در ۱۲ سال پیش رخ داد، امروزه برای نات کوین و همستر کامبت در حال رخ دادن است و این نوع رمزارز در ابتدا می‌توانند عده‌ای را پولدار کنند.
اما اقتصاددانان بر این باور هستند که این نوع رمزارزها را می‌توان یک شبه از بین برد و هیچ تضمینی برای موفقیت آنان برای سال‌های بعد وجود ندارد، برخی از فعالان اقتصادی اما این نظر را باور نداشته و می‌گویند فناوری بلاک چین در آینده جایگزین پول‌های کاغذی امروز بوده و نباید این فرصت را از دست داد.
برخی نیز به شدت به این نوع رمزارزها بدبین بوده و می‌گویند؛ این رمزارزها توطئه فدرال رزرو آمریکا برای جمع کردن تورم بالا در دنیا بوده و می‌توان با این روش میلیاردها دلار پول را از دست مردم دنیا خارج کرده و به راحتی پودر کرد.
چرا جامعه ایران به شدت طرفدار نات کوین و همستر است؟
از سال ۱۳۹۶ تاکنون تعادل اقتصادی به شدت برهم خورده است، حقوق‌ها به میزان تورم افزایش نیافته (قدرت خرید مردم به شدت کاهش یافته است) اما قیمت برخی از کالاها از میزان تورم رسمی به شدت بیشتر بوده و حتی رشدی بیشتر از افزایش نرخ دلار را تجربه کرده است. حقوق‌های رسمی به قدری پایین هستند که برخی از واحدهای تولیدی و خدماتی با کمبود نیرو انسانی مواجه هستند. ساعت کار به شدت بالا بوده و انعطاف نیز در ساعت و نوع فعالیت کاری وجود ندارد.
در شرایط فعلی برخی از کالاها با دلار ۱۰۰ هزار تومانی نرخ گذاری شده و حباب قیمتی بالایی دارند از طرفی دیگر حقوق دریافتی اکثر جامعه کمتر از ماهی ۲۰ میلیون تومان بوده و مردم برای راه‌هایی برای ایجاد فضای جدید درآمدی هستند.
نرخ بهره ۳۸ درصدی گلوی تولید را به شدت گرفته است
در هفته‌های پیش نرخ سود گواهی اخزا به ۳۸ درصد رسید اما مشتری برای آن هم وجود نداشت، در شرایطی که نرخ بهره برای واحدهای تولیدی بالای ۳۰ درصد باشد دیگر تولید به صرفه نیست، زیرا با توجه به هزینه‌های بالای تولید و قدرت خرید پایین مردم، تولید دیگر به صرفه نخواهد بود.
متأسفانه در کشور ما تولید به صرفه نبوده و مردم به دنبال راه‌هایی برای درآمدزایی هستند، برای رهایی از این وضعیت باید مشوق‌های تولید افزایش یافته و تولید واقعاً سودده شود تا کشور به سمت افزایش ثروت عمومی حرکت کند. امروز سرمایه گذاری در تولید غالباً سود بالایی ندارد و برخی از فعالان تولید و صنعت نمی‌توانند حتی به میزان افزایش قیمت دلار در سال سود کسب کنند. سیاست‌های انقباضی بانک مرکزی نیز کار را سخت‌تر کرده و فضا را برای تسهیلات خرد و کلان تنگ‌تر کرده است.
بازار سرمایه رها شده است
بورس ایران می‌تواند فضایی برای افرادی باشد که قصد پولدار شدن و کسب درآمد خوب را دارند، اما متأسفانه با سیاست‌های اعم از قیمت گذاری دستوری، نرخ بهره بالا، دستکاری در فرمول نرخ خوراک، دستکاری در سود شرکت‌های دولتی و خصوصی و تصمیم‌های ناصحیح به وضعیت بدی رسیده است.
تأسف بار است که ارزش معاملات خرد در بازار رمزارزها روزانه ۶ هزار میلیارد تومان باشد اما در بازار سرمایه به ۲ هزار میلیارد تومان نیز نرسد، بورس ایران توانایی تأمین مالی برای تولید، درآمدزایی برای اقشار مختلف جامعه از نوسان گیری و سرمایه گذاری را دارد و دولت چهاردهم باید بر این بازار توجه بیشتری کند.
دولت بعدی باید این بازار را برای نوسان گیری و سرمایه گذاری به رسمیت بشناسد و قوانینی را نیز برای دوطرفه کردن بازار سرمایه و ایجاد گزینه‌های هم زمان خرید و فروش تعهدی بردارد.
چاره کار چیست؟
چاره کار حمایت همه جانبه از تولید، کاهش نرخ بهره، افزایش رونق در بازار سرمایه و در یک کلام تعادل بخشیدن به اقتصاد کلان است، تا زمانی که در داخل بازاری برای نوسان گیری و معاملات روزانه وجود نداشته باشد که دولت در آن مداخله علنی نکند و تا زمانی که تولید در کشور سودده نباشد و در یک جمله تا زمانی که اقتصاد تعادل نداشته باشد و دخل و خرج با هم نخواند؛ بازار رمزارزها، نات کوین و همستر کامبت داغ خواهد بود.