به گزارش خبرنگار مهر، این روزها جوانان و نوجوانانی در اطرافمان به چشم می‌خورند که دستگاه‌های کوچک و مستطیل شکلی به گردن انداخته و با بعد از یک پک زدن به آن با دود غلیظی فضا را پر می‌کنند. مصرف‌کنندگانی که باورشان این است که سیگارهای الکترونیکی و انواع ویپ‌ها جایگزین خوبی برای سیگارهای قدیمی و حتی ترک تدریجی و دائمی آنها هستند. این در حالی است که مطالعات دانشگاهی و تحقیقات حاکی از آن است که دو ماده اولیه موجود در سیگارهای الکترونیکی، پروپیلن گلیکول و گلیسیرین گیاهی برای سلول‌ها سمی هستند و هر چه مواد موجود در یک مایع الکترونیکی بیشتر باشد، سمی‌تر و مهلک‌تر است.
چندی پیش نیز رسانه هلث دی نیوز، به نقل از «امیلی استوکینگز»، یکی از محققان دانشگاه سیدنی، نوشت «در کوتاه مدت، نیکوتین ممکن است احساس اضطراب و استرس را کاهش دهد و جوانان ممکن است به سراغ سیگارهای الکترونیکی به عنوان مکانیزم مقابله بروند. صرف نظر از اینکه آیا بیماری روانی بر سیگار تأثیر می‌گذارد یا برعکس، واضح است که اگر می‌خواهیم از شروع استفاده از سیگارهای الکترونیکی جلوگیری کنیم، باید به سلامت روان نیز توجه کنیم.»
ارتباط مصرف دخانیات و افسردگی
این مطالعه نشان داده در مقایسه با کودکانی که سطح استرس پایینی دارند، افرادی که سطح استرس متوسطی دارند، ۷۴ درصد بیشتر احتمال دارد که به سیگار الکترونیکی روی بیاورند و آنهایی که سطح استرس بالایی دارند، ۶۴ درصد بیشتر احتمال دارد که این سیگار را بکشند. و استفاده از سیگار الکترونیکی در میان نوجوانانی که سلامت روان شأن را پایین ارزیابی می‌کردند در مقایسه با افرادی که آن را بالا ارزیابی می‌کردند، ۱۰۵ درصد بیشتر بود.
اسانس‌هایی آغشته به مواد اعتیادآور
فرهاد حبیب‌زاده، معاون اجرایی مبارزه با دخانیات ایران در پاسخ به این پرسش که آیا، سیگار الکترونیکی و ویپ می‌تواند جایگزین سیگارهای سنتی و روشی برای ترک تدریجی نیکوتین از بدن باشد، می‌گوید: به طور کلی سیگار یک وسیله انتقال نیکوتین محسوب می‌شود. به همین خاطر است که ما به سیگار وابسته نمی‌شویم، ما به نیکوتین وابسته می‌شویم. در واقع برای ترک سیگار نمی‌توان به دنبال جایگزین بود. چرا که هر ابزاری که برای ترک سیگار به کار بگیریم، نیاز به مواد حاوی نیکوتین داریم.
حبیب‌زاده در رابطه با اسانس‌هایی که داخل سیگارهای الکترونیکی می‌گوید که این اسانس‌ها که آغشته به مواد اعتیاد آورند گاهاً وابستگی‌های بیش از نیکوتین را دارد. افرادی که سمت این‌گونه اسانس می‌روند در سیگارهای الکترونیکی وابستگی بیشتری را تجربه می‌کنند و ترک کردن به مراتب دشوارتر می‌شود.
سیگارهای الکترونیک قاچاق هستند
هرچند در نگاه عموم مردم وزارت بهداشت به عنوان متولی سلامت جامعه شناخته می‌شود اما بهزاد ولی زاده رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت درباره شیوع مصرف این سیگارها بین افراد جامعه توضیح می‌دهد که سیگارهای الکترونیک جز موارد قاچاق به حساب می‌آیند و به همین دلیل می‌توان از ظرفیت قانونی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز استفاده کرد. موضوع مبارزه با سیگارهای الکترونیک در دستور کار دو وزارتخانه «بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» و «صنعت، معدن و تجارت» قرار گرفته است.
وی درباره برخی از تقاضاها برای رسمیت بخشیدن عرضه سیگارهای الکترونیک به صورت قانونی می‌گوید که اگرچه تلاش‌ها و اقداماتی برای مبارزه با سیگارهای الکترونیک صورت گرفته اما تقاضاهایی برای اجازه فعالیت در زمینه تولید، عرضه و رسمیت بخشیدن این سیگارها انجام می‌شود. وزارت بهداشت زیر بار صدور مجوز برای تولید، فروش و عرضه سیگارهای الکترونیک نمی‌رود؛ چرا که مضرات این سیگارها شناخته شده است.
ولی‌زاد توضیح می‌دهد که وزارت بهداشت نسبت سمی بودن و سرطانزا بودن مواد سیگارهای الکترونیک گزارش داده است؛ همچنین مواردی در ارتباط با انفجار در صورت مصرف‌کننده‌ها گزارش شده است. افرادی که با وجود تمام اطلاع‌رسانی‌ها صورت گرفته و هشدارهای داده شده، نسبت به مصرف این سیگارها اقدام می‌کنند، با اراده خود از مواجهه با خطرات این محصولات آسیب‌رسان استقبال می‌کنند.
این اظهارات درحالیست که بر اساس اعلام محمدرضا مسجدی دبیرکل جهانی مبارزه با دخانیات مصرف سیگار در ایران به طور متوسط ۶۰ میلیارد نخ در سال است، بیش از ۶۰ هزار میلیارد تومان نیز سالانه صرف درمان بیماری‌های مرتبط بابخش سلامت می‌شود و حدود ۶۰ هزار مرگ در کشور در سال ناشی از مصرف و مواجهه با ورود دخانیات برآورد شده است. وضعیت شیوع مصرف دخانیات در سال ۱۴۰۰ در مردان کشور ۲۵.۸۸ و در زنان ۴.۴۴ بود که به طور کلی در پنج سال اخیر در گروه سنی بالای ۱۸ سال روند افزایشی داشته است.
بررسی‌های میدانی خبرنگار مهر نشان می‌دهد که در اوایل ورود سیگارهای الکترونیکی به کشور این محصول دخانی به ندرت و فقط در برخی فروشگاه‌های شمال تهران به چشم می‌خورد اما اخیراً این اقلام به وفور در دکه‌های فروش روزنامه به فروش می‌رسد همچنین برخی از سایت‌ها نیز به راحتی درحال فروش این محصولات هستند، از سوی دیگر با توجه به استفاده فراگیر شبکه‌های مجازی نظیر اینستاگرام فروش این محصولات به دخترها و نوجوانان با سنین پایین نیز انجام می‌شود که لازم است مسؤولان وزارت بهداشت و سازمان‌های مربوطه گامی اساسی برای ساماندهی این بازار انجام دهند تا در آینده نزدیک شاهد سونامی مصرف سیگارهای الکترونیکی در بین دختران و نوجوانان نباشیم.