به گزارش خبرگزاری مهر، نشست هم اندیشی بخش بین الملل دومین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی شب گذشته 26 آبان ماه با حضور مهمانان داخلی و خارجی در مرکز همایش های بین المللی سازمان صدا و سیما با حضور جمعی از اندیشمندان و صاحب نظران از کشورهای آلمان، کانادا، عمان، اندونزی و پاکستان برگزار شد.
در ابتدای نشست حجت الاسلام والمسلمین رضا غلامی، رئیس شورای سیاستگذاری دومین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی با بیان این نکته که مهمترین هدف ما در علوم انسانی، کمک به بشر برای شناخت صحیح هستی و انسان و پاسخگویی به سئوالاتی است که فلسفه های مدرن از پاسخگویی به این سئوالات درمانده اند، تصریح کرد: ما معتقدیم علوم انسانیِ سکولار قادر به درک عمیق هستی و انسان و روابط میان آنها نیست. شاید علت اصلی این که می توان از آن به جهالت مدرن تعبیر کرد، حذف خالق از هستی و بی هدف دانستن هستی است؛ موضوعی که تفاوت بنیادی علوم انسانی غربی و علوم انسانیِ اسلامی را باید در آن پیدا کرد.
وی ادامه داد: امروز، بشر به دلیل سطحی نگری نسبت به عالم، خود را از دست یابی به کمالات انسانی محروم کرده است و باید پرسید که واقعاً چه تفاوتی میان انسان و حیوان است؟ آیا انسان به این دنیا آمده تا از خود چهره تازه ای از حیوانیت را نشان دهد؟ آیا آنچه امروز از جهان متبلور است نسبتی با گوهر حقیقی انسان دارد؟ واقعیت این است که میان انسان و حیوان تفاوت هایی فراتر از تفاوت های روانشناختی و هوشی وجود دارد.
غلامی افزود: انسان اشرف مخلوقات است و آمده تا در میدان اختیار، خود را به عالی ترین سطح از کمال برساند و این وظیفه علوم انسانی است تا مسیر دست یابی به این کمالات را برجسته کند وظیفه ای که علوم انسانی غربی از انجام آن عاجر است.
رئیس شورای سیاستگذاری دومین کنگره علوم انسانی اسلامی با بیان اینکه برای بعضی از دانشوران هنوز مفهوم علوم انسانی اسلامی با ابهام روبرو است، اظهار کرد: از نظر ما، علوم انسانی اسلامی در ساده ترین تعریف عبارت است از علومی که زیر چتر جهان بینی اسلامی قرار دارند. با این ملاحظه، روش های تجربی در علوم انسانی نیز آنگاه که مبتنی بر جهان بینی اسلامی باشند می توانند به جزئی مهم از علوم انسانیِ اسلامی تبدیل شوند. در علوم انسانیِ اسلامی، جایگاه منابع گوناگون معرفتی بر حسب کارایی آنها تعیین می شود.
وی بیان داشت: از نظر ما، علوم انسانیِ اسلامی ثمره آزاداندیشی است. آزاداندیشی که در ذات اسلام قرار دارد و ضمن مقابله با انحصارگرایی موجود در روشنفکری سکولار، زمینه ای را فراهم می کند تا همه منابع معرفت شناختی قادر باشند مورد بهره برداری قرار گیرند. از این منظر، معتبر شناختن یک منبع به دلیلی واهی و طرد کردن سایر منابع از ساحت شناخت، چیزی جز دگماتیسم نیست که سالهاست روشنفکری سکولار گرفتار آن است.
حجت الاسلام غلامی افزود: ما در کنگره علوم انسانی اسلامی به دنبال ایجاد یک زمینه علمی مساعد اولاً برای نقد علوم انسانی سکولار و ثانیاً نظریه پردازی در عرصه علوم انسانی اسلامی هستیم.
در ادامه نشست حجت الاسلام دکتر علی مصباح با طرح سؤالاتی بنیادین در زمینه اسلامی سازی علوم انسانی اسلامی از علوم انسانی به عنوان نرم افزارهای مدیریت جامعه یاد کرد.
در میان مهمانان خارجی نشست، دکتر چودری، استاد اقتصاد دانشکده علوم سیاسی و اقتصادی دانشگاه سلطان قابوس عمان، به جهان شمولی و یگانگی علوم برخاسته از وحی اشاره داشت و تقابل میان دو مکتب فکری اسلامی و غربی را در تقابل بین روش شناسی دانست.
پس از آن دکتر مظفر اقبال، رئیس مرکز مطالعات اسلامی کانادا به بیان عمق تاریخی علوم انسانی اسلامی و علومی که اساسا توسط مسلمین ایجاد شده اند پرداخت و تمام علومی که مبتنی بر فطرت انسانی هستند را علومی دانست که حقایق اسلامی را انعکاس می دهند.
در ادامه دکتر رولاند پیچ، استاد فلسفه و علوم اسلامی از آلمان ضرورت بازگشتی متافیزیکی (و نه صرفا تاریخی) به قرون ابتدایی اسلام را مطرح نمود و افزود: در مواجهه با علوم انسانی غیراسلامی(غربی) هیچ محدودیتی نمیتواند مانع رشد علوم انسانی اسلامی شود.
سپس، دکتر حسین هری یانتو، محقق ارشد مؤسسه بین المللی صدرا، با تبیین وجوه مختلف فلسفه اسلامی ابراز داشت: اسلامی کردن علوم علاوه بر تخصص و مهارت، نیازمند خلاقیت اندیشمندان این حوزه است.
در انتها دکتر اسد زمان، استاد اقتصاد دانشگاه بین المللی اسلام آباد پاکستان به این نکته اشاره کرد که دغدغه اصلی علوم انسانی اسلامی، مواجهه و مباحثه با غرب نیست بلکه نیازی موقتی برای این حوزه است و بهتر است عده ای متخصص برای رفع این نیاز اقدام کنند.
سایر صاحبنظران و اساتید حوزه و دانشگاه حاضر در این نشست، به بیان نقطه نظرات خود در رابطه با هدف علوم انسانی اسلامی، جایگاه آن در بنیانهای نظری هستی شناختی، معرفت شناختی و جامعه شناختی، رویکردهای بیرونی و درونی در این علوم، جهانی یا بومی بودن این علوم، بازبینی تاریخی تمدن اسلامی، منابع علوم انسانی اسلامی، جنبه های شناختی علوم انسانی و ابزارهای شناختی بشر برای این علوم، تجربه گرایی غرب و نظام لیبرال دموکراسی در مقابل دموکراسی اسلامی، و لزوم جهانی سازی علوم انسانی منطبق بر اسلام ـ و نه لزوما اسلامی سازی علوم انسانی ـ با ارجاع به بسیاری از آیات قران کریم و خطبه های نهج ابلاغه، پرداختند.
در پایان نشست دکتر علی مصباح اظهار داشت: کنگره علوم انسانی اسلامی به دنبال ایجاد یک زمینه علمی مساعد اولاً برای نقد علوم انسانی سکولار و ثانیاً نظریه پردازی در عرصه علوم انسانی اسلامی است.