غار دربند مهدیشهر جاذبه ای گردشگری با قدمتی معادل 120 میلیون سال متعلق به دوره کرتاسه از دوران سوم زمین شناسی سوم،‌ جزء غارهای آهکی با توده ای سفید خاکستری چرکدار و با شکل عمومی بیضوی است.

به گزارش خبرنگار مهر از مهدیشهر، غار دربند مهدیشهر به علت نزدیکی به مهدیشهر و قریه دربند محل سکونت و اختفا بوده و افسانه ها و داستان های بسیاری پیرامون طول غار، کشف آثار قدیمی و نوع تشکیل غار در بین بومیان منطقه رواج دارد. تنها آثار به دست آمده مورد تائید تکه های شکسته ظروف سفالی است که قدیمی ترین آن ها متعلق به هزاره اول و طی گمانه زنی های باستان شناسان در سال 90 درون غار به دست آمده است.

این غار در دامنه جنوبی کوه لهرد در ارتفاع دو هزار و 58 متری از سطح دریا واقع شده است، طول غار 114 متر و عرض آن از 2.20 تا 30.58 متر متفاوت است. ارتفاع سقت تا کف در کمترین نقطه برابر 2.40 و در بلندترین نقطه برابر 25 متر است.

برای دسترسی به این غار زیبا تنها یک راه وجود دارد. بعد از عبور از مهدیشهر و سپری کردن حدود دو کیلومتر به سمت شهمیرزاد در سمت چپ جاده ای به سمت شمال کوهی وجود دارد که در ابتدای آن تابلوی غار تاریخی دربند خودنمایی می کند.

پس از طی کردن جاده خاکی که به سمت شمال در دامنه کوه ایجاد شده است باید از پله ها بالا بروید تا به دهانه ورودی غار برسید. در ابتدا دالان ورودی است که 14 متر طول دارد و سپس به درب ورودی می رسید. فاصله انتهای غار از درب حدود 100 متر و عرض آن هفت تا 30 متر و ارتفاع آن از دو تا 25 متر متغیر است.

چکیده های عظیم در ردیف های منظم پشت سر یکدیگر قرار گرفته اند و ارتفاع هر کدام از آن ها از چهار تا 14 متر متغیر است.  پس از طی حدود 70 متر روبروی شما یکی از بلندترین چکیده های غار با ارتفاعی برابر 14.48 متر قرار دارد. روبروی شما نیز دیواری آهکی قرار دارد که طول آن ده متر، ضخامت آن 75 سانتی متر تا 1.5 متر و ارتفاع از هفت تا 10 متر متغیر است.

این دیورا که به سمت چپ غار تمایل دارد را ادامه دهید از حاشیه حوضچه آب می گذرید تا به قسمت خشک و مسطح انتهای غار می رسید. سطح انتهایی غار کمی لغزنده و کف آن از خاک پوشیده شده است. این غار به علت ستون های آهکی عظیم و همچنین سهولت دسترسی پیمایشی یکی از غارهای دیدنی استان سمنان به شمار می رود.

جنگل رودبارک:

این جنگل در 68 کیلومتری شمال شرق شهمیرزاد و در دامنه رشته کوه های البرز واقع شده و به دلیل وجود جنگل های پهن برگ آب و هوای خنک به ویژه در فصل تابستان مورد توجه طبیعت گردان است. وجود رودهای کوچک و بزرگ منطقه، اختلاف دمای قابل توجه با شهر های مجاور که گاها تا 20 درجه هم می رسد، پوشش گیاهی و جانوری، وجود چشمه های فراوان و توپوگرافی منطقه از جذابیت های آن به شمار می رود.

برای دسترسی به این منطقه دو مسیر وجود دارد که هر دو مسیر از جاده شهمیرزاد فولاد محله منشعب می شود. ابتدا از شهمیرزاد به سمت فولاد محله حرکت کنید و با گذر از گردنه بشم و رسم رودبار بعد از حدود 50 کیلومتر در سمت راست و چپ جاده تابلوی راهنما نشان دهنده مسیر روستای رودبارک است که جاده شوسه ای بوده و به سمت شمال می رود.

می توان با عبور از مسیر روستای رودبارک و بعد از تقریبا سه کیلومتر از جاده دیگر که به سوی رودبارک پایین می رود و آن هم شوسه است استفاده کرد. در هر صورت هر دو جاده طولانی و حدود 18 کیلومتر طول دارد و دارای پیچ و خم های تند و متعدد است که به کف دره می روند. در بیشتر اوقات در هنگام صبح می توان ابر را در میان دره دید که جلو ه ای بدیع در منطقه به وجود آورده است.

جاده را با پیچ و خم هایش که پشت سر بگذارید به روستای رودبارک می رسید. از شمال روستا مسیر پاکوبی در حاشیه رودخانه ادامه می یابد که به سمت استخر پرورش ماهی رفته و بعد از 15 دقیقه به یک دشت می رسید. مسیر را در راه پاکوب ادامه دهید و کم کم در کنار دره قرار بگیرید. منظره جنگل و دره از دیدنی ترین مناظری است که می توان در این منطقه به آن اشاره کرد.

درون این جنگل که به آن "لعلوم" نیز می گویند غاری وجود دارد که آن را به میترائیسم و در قرن اخیر به محل سکونت مشدی پروری نسبت می هند (برای آشنایی با مشدی پرورید می توانید به کتاب عقاب کوهستان مراجعه کنید) و برای ورود به جنگل و رسیدن به غار هیچ راه پاکوبی وجود ندارد و می بایست از راهنماهای محلی در این خصوص استفاده کرد.

ورود به جنگل های انبوه رودبارک نیاز به راهنمای محلی دارد، اگر از روستای رودبارک به سمت شمال غرب حر کت کنید در مسیر دره ای که رودخانه کوچکی در آن جاری است پس از طی دو ساعت به آبشاری زیبا می رسید.

سیاه دره (کر کوه):

منطقه سیاه دره یا کرکوه در شمال غرب مهدیشهر قرار دارد. این دره با جهت جنوب شرق به شمال غرب حدود دو کیلومتر طول دارد و دیواره های عظیم در دو طرف آن که عموما کنگلومرا هستند زیبایی خاصی به دره بخشیده اند.

برای دسترسی و بازدید از این دره، ابتدا در مهدیشهر از میدان ورزش در بلوار کارگر مسیر را شروع کرده تا پس از چهار کیلومتر بلوار و جاده آسفالته به پایان برسد. مسیر را در جاده خاکی به سمت مسیر غرب ادامه دهید تا پس از حدود چهار کیلومتر به چهار راهی برسید که در ابتدای آن تابلوی کارخانه سیمان مهدیشهر (سنگسر) نصب شده در این جاده به سمت شمال مسیر را ادامه دهید تا بعد ا زحدود دو کیلومتر به کارخانه برسید.

توجه داشته باشید که این دره فاقد آب است مسیر را پی بگیرید تا به دره برسید. پیاده روی از این نقطه آغاز می شود. در شمال شما دره ای قرار دارد مسیر را در دره ادامه دهید، دره بعد از چند پیچ و خم در میانه ها به سنگ های عظیمی می رسد که راه اصلی کف دره را مسدود کرده اند. برای عبور از این سنگ ها نیاز به کمی سنگ نوردی و آشنایی به اصول آن است.

اگر سنگ نوردی را ادامه دهید به دیواره ای 350 متری می رسید، این دیواره "برج" نام دارد که کوه نوردان ایرانی و اروپایی بر روی آن مسیرهای سنگ نوردی باز کرده اند. از اینجا باز مسیر به یک راهپیمایی بدل می شود و بعد از چند پیچ دیگر به یک محوطه دشت مانند میرسید. دقت کنید در زمان بارندگی به هیچ عنوان وارد دره نشوید زیرا سیلاب های عظیم در این دره برای شما حادثه ساز خواهد بود.

جنگل فینسک:

این جنگل در 56 کیلومتری شمال شرقی شهمیرزاد و در دامنه های جنوبی رشته کوه های البرز واقع شده است. اقلیم منطقه تحت تاثیر آب و هوای مدیترانه ای با باران بهاره همراه بوده و این جنگل از لحاظ زیبایی به دلیل اوج گرفتن بر فراز کوه و حرکت در مسیر کناره دره دارای چشم اندازهای بدیع و زیباست.

بیشترین بازدید از این جنگل در اواسط بهار و اوایل پاییز صورت می گیرد. برای دسترسی به این منطقه ابتدا از شهمیرزاد به سمت فولاد محله حرکت می کنید. پس از طی 40 کیلومتر و قبل از روستای رسم رودبار در سمت چپ جاده، جاده آسفالته مشخصی وجود دارد که در ابتدای آن تابلوی بزرگی نصب شده که فاصله روستاها را از ابتدای جاده نمایش می دهد. به سمت پایین جاده پیچیده و به سمت فینسک حرکت کنید.

فاصله فینسک از ابتدای جاده حدود 14 کیلومتر است که پس از گذر از روستاهای پرور، کولیم،‌پس از کاورد و دو کیلومتری روستای فینسک در محلی موسوم به پل شهدا که بر فراز تپه ای در شمال شرق آن آثار ساخت و ساز یک ساختمان به چشم می خورد، از کنار سنگ شکن ها در شمال جاده مسیر پاکوب شکل گرفته و با زیگزاگ های متوالی بر فراز تپه می رسد.

صعود به این مسیر حدود 15 دقیقه به طول می انجامد. مسیر از کنار آغل گوسفندان به سمت شرق امتداد می یابد. مسیر پاکوب مشخصی که دامنه کوه را به سمت شرق تراورس می کند. سپس با عبور از میان درختچه های ازگیل و زرشک وحشی کم کم تغییر چهره داده و به انبوهی پوشش گیاهی آن افزوده می شود.

در طول مسیر به منطقه ای که چشمه های فراوان در آن جاریست می رسید اینجا تنها منبع تامین آب شرب منطقه بوده و فاصله چشمه ها از آغل ابتدای مسیر حدود یک ساعت و نیم است.

منطقه حفاظت شده پرور:

این منطقه از سال 1355 به عنوان منطقه حفاظت شده تصویب شده و با وسعت 64 هزار و 844 هکتار در شمال شهرستان مهدیشهر قرار دارد. این منطقه در البرز شرقی از شمال به شهرستان ساری و سوادکوه از جنوبی به مهدیشهر از شرق به دامغان و از غرب به شهرستان فیروزکوه محدود شده است.

منطقه حفاظت شده پرور تحت تاثیر آب و هوای شمال البرز و شرایط جوی فلات مرکزی ایران است. نرخ بارش آن از شمال به جنوب و از شرق به  غرب کاهش پیدا می کند. این منطقه دارای رودخانه دائمی است که در خارج از منطقه از قله نیزوا سرچشمه گرفته و از حرکت از سمت غرب و شمال از آن خارج می شود و یکی از شاخه های رودخانه تجن را تشکیل می دهد.

روستاهای پرور شامل، کاورد، تمام، تلاجیم، فینسک و ملاده می شوند. چشم انداز های طبیعی انواع گونه های جانوری شامل خرس، گربه وحشی، ییلاق های متعدد، انواع گیاهان دارویی و بناهای تاریخی گوناگون و کاخ ابراهیم خان در ملاده از جاذبه های گردشگری منطقه است.

تنگه و چشمه روزیه:

این چشمه و تنگه در روستای چاشم واقع شده اندو تنگه از دامنه شمالی کوه ارم آغاز شده و پس از طی هشت کیلومتر پایان می یابد. پیمایش این دره که از شمال غرب آغاز و به سمت جنوب شرق پایان می پذیرد نیازمند ابزار و دانش سنگنوردی است، اما بازدید از دهانه شمال غربی آن برای همگان امکان پذیر است.

برای دسترسی به این منطقه ابتدا از شهمیرزاد به سمت روستای چاشم حرکت کرده و یک کیلومتری قبل از روستای چاشم در سمت غرب جاده ای خاکی وجود دارد که سوله ای آبی رنگ بر فراز آن ساخته شده، این جاده را پی گرفته تا پس از حدود 10 کیلومتر به ابتدای تنگه می رسید. برای پیمایش تنگه از داخل رودخانه و در خلاف جریان آب مسیر را به سمت جنوب ادامه داده تا به اولین آبشار که ارتفاعی برابر سه متر دارد برسید.

از سمت راست این آبشار مسیری برای صعود و بالا رفتن ایجاد شده، این مسیر را بالا رفته و به آبشاری دیگر به ارتفاع 2.5 متر می رسید. در سمت راست آن تونلی وجود دارد که مسیری برای بالا رفتن ایجاد کرده اند از آن بالا رفته و مسیر را ادامه دهید. در این جا مسیر تقریبا مسطح است.

از سمت چپ رودخانه حرکت را ادامه داده تا به یک محیط تقریبا باز  می رسید که یکی از سرچشمه های آب رودخانه در آن قرار دارد. در مسیر دست چپ رودخانه حرکت را ادامه داده و در امتداد رودخانه پیش بروید، این مسیر تا 700 متر ادامه دارد تا به آبشاری به ارتفاع پنج متر می رسد. از اینجا به بعد مسیر نیازمند پیمایش فنی از دهانه دیگر رودخانه است.

ملا ده (سرخ ده):

روستای ملاده در 60 کیلومتری شمال شرق شهمیرزاد واقع شده و از توابع دهستان پشتکوه شهرستان مهدیشهر است. برای دسترسی به این روستا از شهمیرزاد به سمت فولاد محله و ساری حرکت کنید. پس از طی حدود 40 کیلومتر و قبل از روستای رسم رودبار، جاده آسفالته مشخصی که در ابتدای آن تابلوی بزرگی نصب شده به سمت شمال از جاده اصلی منشعب می شود. مسیر را ادامه داده و پس از عبور از روستاهای پرور، گولیم، تلاجیم، تمام، فینسک و شلی به روستای ملاده می رسید.

این روستا دارای آب وهوای معتدل در بهار و تابستان و سرد در زمستان است و به شکل خطی در حاشیه رودخانه تشکیل شده و دارای بافت معماری سنتی است. می توان در کوچه های سنگفرش آن قدم زد و از زیبایی باغات و معماری مسکونی آن لذت برد.

ملا ده دارای بافتی زیباست و علاوه بر زیبایی روستا، در حدود 9 کیلومتری شمال آن منطقه سرخ ده قرار دارد که دارای بافت درختچه ای انبوه است و منظره ای بدیع را به وجود آورده است.

برای رسیدن به ملا ده (سرخ ده) می بایست از جاده خاکی شمال روستا که در دل کوه پیچ می خورد و به بالالی آن می رود استفاده کرد. در نقطه ای که دو کلبه در سمت راست وجود دارد راه خاکی مشخص است که به سمت دشت وسیعی می رود، اینجا ییلاق سرخ ده است که با روستای سرخ ده چهار کیلومتر فاصله دارد و در فصل بهار با انبوه گل های بهاری رنگارنگ می توان جلوه بسیار زیبایی از منطقه را دید.

..................................

گزارش از الهام صادقی