حسین بکایی، نویسنده کودک و نوجوان در گفتگو با خبرنگار مهر، کتاب را یک کالای فرهنگی دانست و افزود: وقتی با این دید به کتاب نگاه و به این فکر کنیم که خواننده ما به جای آنکه پنج هزار تومان بابت خرید کتاب بپردازد میتوانست به گزینههای دیگر فکر کند؛ مثلا ساندویچ بخورد یا به جای اتوبوس، سوار تاکسی شود؛ پس حالا که کتاب را انتخاب کرده من باید بتوانم رضایت او را جلب کنم.
به گفته نویسنده «مسابقه دات کام» اگر کتاب، یک کالای فرهنگی به شمار آید، دیگر کسی کتاب را یک ابزار برای آموزش یا جلوگیری از فساد نمیداند و فکر نمیکند وظیفه کتاب، شبیه به کاری است که پلیس یا گشت ارشاد انجام میدهد. البته بخشی از کتابها، آنهم کتابهای درسی به آموزش مستقیم میپردازند اما باقی حتی اگر بخواهند مثلا مسواک زدن را آموزش دهند باید از روش غیرمستقیم بهره برده و کاری کنند تا خواننده هم نکتهای یاد بگیرد هم لذت ببرد.
قرار نیست کتاب مارا به بهشت بفرستد
بکایی، آموزش را شمشیر دولبهای دانست و افزود: گاهی کتاب، وظیفه پاسخ دادن به پرسش مخاطبان را برعهده دارد. به هر حال، منِ خواننده توقع دارم کتاب به بعضی پرسشهای ذهنی من پاسخ دهد اما این بدان مهنی نیست که کتاب ما را به بهشت بفرستد.
نویسنده «دائرهالمعارف بزرگ ایران من» با اشاره به اینکه کتابآرایی و استفاده از رنگ را ایرانیان از چینیها آموختند گفت: در دوره تیموری بود که ایرانیان شروع به مصور کردن کتابهای خود کردند. حالا تصویر بیشتر در آثار مربوط به کودکان به کار برده میشود.
بکایی به اهمیت گرافیک، تصویرگری و تیتر عنوان اشاره و بیان کرد: کتابسازی، تصویرگری، طراحی جلد در جذب مخاطب، اهمیت بسیار دارد از سوی دیگر عنوان کتاب بسیار مهم است و دسته کمی از نویسندگان میتوانند نام خوبی برای کارهای خود انتخاب کنند.
لزوم توجه به صادرات کتاب
این نویسنده کودک و نوجوان با اشاره به نوعی دوگانگی که در ارتباط با ادبیات کودک وجود دارد گفت: در حوزه کتاب کودک، مخاطب کودکاناند و پول در جیب پدر و مادرهاست؛ نویسنده گرچه برای بچهها مینویسد اما نمیتواند خواست خانوادهها را هم نادیده بگیرد و البته این مساله، مشکلی حل ناشدنی هم نیست. برای مثال پدر و مادرها دلشان میخواهد بچههاشان راحت بخوابند و خواب آرامی داشته باشند پس اگر نویسنده یا شاعری داستان یا لالایی بگوید هم خواست بچه، هم پدر و مادر و هم خود را در نظر گرفته و تامین کرده است.
به گفته بکایی، کتاب کالایی است که میتواند صادر شود و صدور کتاب یک بحث کاملا جدی و تخصصی است اما ما خیلی کم به این مساله توجه کردهایم.