صغری خوشکام در گفتگو با مهر با بیان اینکه نهال شالوده اصلی احداث باغات است، اظهارداشت: خصوصیات ژنتیکی هر نهالی که کاشته می‌شود، به‌همراه شرایط اقلیمی و مدیریت کاشت، در افزایش بهره‌وری و اقتصادی شدن باغات موثر هستند.
سرپرست گروه نهال و بهبود ارقام معاونت باغبانی وزارت جهادکشاورزی با اشاره به زمان ایجاد دفتر نهال در معاونت باغبانی در سال ۸۶، گفت: وزارت جهادکشاورزی به منظور هویت‌دارکردن نهال، برای تمام ارقام و پایه‌های تجاری آن یک استاندارد مشخص تعریف کرده که در این زمینه سلامت و اصالت نهال از اهمیت زیادی برخوردار است.
خوشکام افزود: در ابتدای کار ما با هدف ساماندهی نهال و نهالستانها، از سال ۸۶ طرح شناسه دار کردن نهال را در معاونت باغبانی با نظارت موسسه تحقیقات ثبت و گواهی در سراسر کشور اجرا کردیم تا امکان جابه جایی نهال غیراستاندارد در کشور کاهش یابد.
وی با بیان اینکه سازمان حفظ نباتات و موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال بر سلامت و اصالت نهال نظارت می‌کنند، گفت: در استان‌ها نیز کمیته‌های فنی بر فرایند شناسه دار کردن و استانداردسازی نهال‌هایی که تولید و توزیع می‌شوند، نظارت دارند.
خوشکام با اشاره به اینکه نمایندگان سازمان حفظ نباتات، نهالستانها را رصد و سپس مجوز سلامت یا عدم سلامت برای آنها صادر می‌کنند، ادامه داد: بر این اساس، سازمان حفظ نباتات ضمن نظارت بر تولید نهال سالم در صورت مشاهده آلودگی یا وجود هر گونه بیماری در نهالستان دستور امحای آن را صادر می‌کند.
وی با اشاره به اینکه دستورالعمل‌های موسسه ثبت و گواهی بذر ونهال و سایر دستگاه‌های مرتبط به سراسر استان‌های کشور ابلاغ شده است، افزود: تولید و توزیع نهال نیز براساس این دستورالعمل‌ها انجام می‌شود.
بروز رسانی استانداردهای لازم برای نهالستانها
خوشکام با بیان اینکه زمان زیادی از تدوین استانداردهای مذکور گذشته و آنها نیازمند بازنگری و بهینه شدن هستند، اظهارداشت: قدم بعدی ما بروز رسانی استانداردهای لازم برای نهالستانها است.
وی با اشاره به اینکه رویکرد معاونت باغبانی حرکت به سوی تولید نهال گواهی شده است، افزود: در این راستا با همکاری دستگاه‌های مربوطه، تولید نهال خود اظهاری به تولید نوع گواهی شده آن در سطح کلان تغییر می‌کند.
خوشکام با تاکید براینکه نظارت بر نهالستان‌های بزرگ و اقتصادی به تعداد محدود، آسان‌تر از تعداد بی‌شمار نهالستان‌های کوچک و غیراقتصادی است، ادامه داد: هدف ما در اجرای این برنامه، ایجاد چند نهالستان بزرگ، مکانیزه و مشابه استانداردهای بین الملی است.
وی اضافه کرد: ما با همکاری مدیران باغبانی استان‌ها و کمیته‌های فنی نهال به برنامه ریزی و اولویت سنجی در انتخاب ارقام و گونه‌های تجاری سازگار با شرایط اقلیمی و منابع آبی هر استان اقدام می‌کنیم.
به گفته این مقام مسئول، در مرحله نیاز سنجی، نهال مورد نیاز هر استان مشخص و برنامه ریزی جهت تولید انجام می گیرد.
وی درباره تعداد نهالستان‌های ساماندهی شده از سال ۸۶ تاکنون، گفت: در حال حاضر حدود ۴۷۰ نهالستان مجوزدار در کشور وجود دارد اما نهال‌های موجود در اغلب آنها، از ارقام تجاری و بروز دنیا نیستند.
خوشکام با بیان اینکه با توجه به تغییر اقلیم در کشور باید برنامه‌های تولید و توزیع نهال بازنگری شود، ادامه داد: به عنوان مثال، ممکن است قبلا در یک استان امکان کشت خرما وجود نداشته است اما درحال حاضر تغییر اقلیم و شرایط کمبود آب این امکان را بوجود آورده باشد.
این مقام مسئول تاکید کرد: باغاتی که عمر زیادی دارند، باید نوسازی شوند تا عملکردشان اقتصادی شود و برای تحقق این هدف هم باید در باغات ارقام نهال تجارتی و بروز شده مورد استفاده قرار بگیرد.
خوشکام تصریح کرد: ما برای مناطقی که به دلیل خشکسالی و بحران آب دچار مشکل شده‌اند، برنامه ریزی می‌کنیم تا ارقام متحمل و مناسب را از کشورهای توسعه یافته وارد و یا در داخل تولید کنیم.
طرح تجمیع نهالستانها اجرا می‌شود
وی با بیان اینکه در حال حاضر معاونت باغبانی بحث تجمیع نهالستانها را دنبال می‌کند، گفت: ما به دنبال این هستیم که به عنوان مثال اگر استانی ۲۵ نهالستان دارد، همه این نهالستانها تحت عنوان یک تشکل تولید کننده نهال ساماندهی شوند و در این زمینه اگر افرادی از بخش خصوصی متقاضی باشند با آنان همکاری‌های لازم را انجام خواهیم داد.
این مقام مسئول در معاونت باغبانی وزارت جهاد کشاورزی ادامه داد: براساس بخشنامه معاونت باغبانی و دفتر نهال، نهالستان‌های بدون مجوز در کشور باید جمع آوری شود؛ ضمن اینکه برای ایجاد نهالستان‌های سنتی و غیراقتصادی مجوز صادر نمی‌شود.
وی، تدوین استانداردهای جدید را نیز مورد اشاره قرار داد و افزود: این استانداردها در جهت ایجاد نهالستان‌های بزرگ و مرجع است که به زودی ابلاغ خواهد شد.
خوشکام با بیان اینکه ایجاد ۱۰ نهالستان بزرگ و دارای ارقام تجارتی و بروز دنیا، در بسیاری از جنبه‌های تولید کشور موثر است، افزود: اگر این نهالستان‌های دارای عملکرد اقتصادی بالا و هماهنگ با شرایط اقلیمی کشور ایجاد شوند، باعث افزایش بهره وری، تولید محصولات و بهبود صادرات خواهند شد.
این مقام مسئول با بیان اینکه هنوز در کشور نهالستان مرجع با استانداردهای جهانی که مدنظر ماست، وجود ندارد، گفت: بخش خصوصی از دوسال قبل در این زمینه پیش قدم شده و در معاونت باغبانی نیز این سیاست به طور بسیار جدی دنبال می شود تا علاوه بر مدیریت نهالستان‌های موجود، ایجاد نهالستان‌های مرجع نیز عملیاتی شود.
وی با اشاره به اینکه هم اکنون در استان‌های اصفهان وقزوین یک واحد و در استان خراسان رضوی ۲ واحد نهالستان مرجع ایجاد شده است، اظهارداشت: به تمامی استان‌ها اعلام شده، بخش‌های خصوصی متقاضی برای اجرای طرح تولید نهال سالم و اصیل، به ما معرفی شوند.
خوشکام تاکید کرد: افراد متقاضی باید دارای عرصه مناسب برای ایجاد زیرساخت‌های صنعتی تولید تجاری که مورد نیاز این طرح است، باشند.
به گفته وی، در مناطقی که با بحران منابع آبی مواجه هستند توصیه می‌شود تولید در فضای بسته در دستور کار قرار بگیرد.
تولید سالانه بیش از ۵۰ میلیون اصله نهال در کشور
سرپرست گروه نهال و بهبود ارقام معاونت باغبانی وزارت جهاد کشاورزی گفت: براساس آمار غیررسمی سالانه بیش از ۵۰ میلیون اصله نهال در کشور تولید می‌شود.
این مقام مسئول با بیان اینکه بخشی از نهال‌های شناسه دار تولیدی در نهالستان‌های مجوزدار، تحت پوشش حمایت‌های یارانهای قرار گرفته‌اند، افزود: در سال ۹۳ نیز حدود ۵/۵ میلیون اصله نهال شناسه دار تحت پوشش حمایت‌های یارانهای قرار گرفته‌اند.
خوشکام تاکید کرد: تمامی نهالستان‌های کشور اعم از آنهایی که یارانه دریافت می‌کنند و آنهایی که دریافت نمی‌کنند، ملزم به گرفتن شناسه هستند و بدون شناسه اجازه فروش نهال خود را ندارند.