به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «پنجهمخملیها؛ همهچیز درباره گربهسانان جهان» نوشته فیونا سان کوئیست و مل سان کوئیست بهتازگی با ترجمه کاوه فیضاللهی توسط نشر نو منتشر و راهی بازار نشر شده است. اینکتاب یکی از عناوین مجموعه «کتابخانه تاریخ طبیعی» است که اینناشر چاپ میکند و نسخه اصلی آن سال ۲۰۱۴ منتشر شده است.
نویسندگان اینکتاب میگویند از نقاشیهای دیواری مصر باستان گرفته تا فضای مجازی امروز، مشاهدات میگویند انسان گربه را تا مقام خدایی برکشیده است. اما گربه خانگیای که عموما میشناسیم، فقط یکی از اعضای خانواده گربهسانان است که نزدیک به چهل گونه دارد. دغدغه دو نویسنده کتاب پیشرو هم این بوده که مخاطب را با تمام اعضای خانواده گربهسانان آشنا کنند؛ این کتاب شما را با تمام اعضای این خانواده آشنا میکند؛ از گربههای کوچک ۲ کیلویی تا غولهای ۲۵۰ کیلوگرمی.
مسئولان نشر نو هم میگویند اینکتاب را برای ترجمه و چاپ انتخاب کردهاند چون به زبان ساده و برای عموم مخاطبان نوشته شده است. یعنی کتابی تخصصی در حوزه جانورشناسی نیست. آخرینکتابهایی که در اینحوزه برای شناخت گربهها نوشته و منتشر شدند، یکی سال ۱۹۷۵ به قلم چارلز گوگیسبرگ دانشمند سوییسی و دیگری کتابی بهقلم دیوید آلدرتون در سال ۱۹۹۳ بود.
ملوین سانکوئیست استاد بازنشسته گروه بومشناسی و حفاظت حیاتوحش دانشگاه فلوریدا و عضو گروه متخصصان گربهسانان در اتحادیه جهانی حفاظت طبیعت (IUCN) است. همسرش فیونا سانکوئیست هم برای عموم مخاطبان مطالبی درباره طبیعت مینویسد. سانکوئیستها برای نوشتن اینکتاب، ببر، پلنگ، گربه طلایی آسیایی، و گربه پلنگی را در آسیا، یوز و گربه طلایی افریقایی را در افریقا و جگوار، شیر کوهی، پلنگچه، وشق سرخ، و گربه شیلی را در امریکا در زیستگاه طبیعیشان بررسی کردهاند. آنها میگویند اینروزها گربههای اهلی در میلیونها خانه آدمها تبدیل به یکی از اعضای خانواده شدهاند. اما سوال مهم این است که تا چهاندازه هنوز نماینده نیاکان وحشی خود هستند؟ گونههایی که جثهشان از ببر غولپیکر تا گربه شنی کوچکاندام متغیر است؟
دو نویسنده کتاب علاوه بر بیان مسائل تاریخی و زیستشناسی درباره گربهسانان، تلاش کردهاند به پرسشهایی که عموما توسط مخاطبان مطرح میشوند، پاسخ دهند؛ سوالاتی مانند چرا شیرهای نر یال دارند؟ آیا ببر سیاه وجود دارد؟ چرا جگوار آدمخوار وجود ندارد؟ سگها چگونه میتوانند به حفاظت از گربهها کمک کنند؟ آیا نگهداری گربه در خانه باعث حساسیت میشود؟ چرا گربهها نمیتوانند گیاهخوار شوند؟ آیا گربهها مزه شیرینی را حس میکنند؟ و ...
کتاب پیش رو ۸ فصل اصلی دارد که به اینترتیباند: «دودمان گربههای بزرگ»، «دودمان گربه کهر»، «دودمان سیاهگوش»، «دودمان پلنگچه»، «دودمان وشق»، «دودمان شیر کوهی»، «دودمان گربه پلنگی» و «دودمان گربه اهلی».
فصل «دودمان گربههای بزرگ» شامل عناوین شیر، جگوار، ببر، پلنگ برفی، پلنگ و پلنگ ابری است. در فصل «دودمان گربه گهر» هم درباره سه گونه گربه کهر، گربه مرمری و گربه طلایی آسیایی مطالبی درج شده است. سه گونه دیگر هم در فصل «دودمان سیاه گوش» معرفی شدهاند که از اینقرارند: سروال، سیاهگوش، گربه طلایی افریقایی.
پلنگچه (آسلات)، گربه درختی (مارگی)، گربه ژفروآ، گربه شیلی (کُدکُد)، گربه آند، ببرک (آنسیلا) و گربه پامپا هم گونههایی هستند که در فصل «دودمان پلنگچه» معرفی شدهاند. در فصل «دودمان وشق» هم به چهارگونه وشق اوراسیایی، وشق خرگوشان (ایبری)، وشق کانادایی و وشق سرخ (بابکت) پرداخته شده است. یوز، شیر کوهی (پوما) و جگواروندی هم سهنوع گربهای هستند که در «دودمان شیر کوهی» قرار دارند. «دودمان گربه پلنگی» هم شامل اینگونههاست: گربه پالاس، گربه ماهیگیر، گربه پلنگی، گربه سرتخت و گربه خال زنگاری.
گربه اهلی، گربه پاسیاه، گربههای وحشی، گربه شنی و گربه جنگلی هم ۵ گونهای هستند که در آخرین فصل کتاب یعنی «دودمان گربه اهلی» به آنها پرداخته شده است.
در قسمتی از اینکتاب میخوانیم:
شیر کوهی ماده جوان در صورت امکان ترجیح میدهد در همسایگی مادرش بماند، و در مناطقی که شیرهای کوهی را شکار نمیکنند، خوشههایی از مادههای خویشاوند شکل میگیرد که در آن جولانگاه مادران، دختران، و خواهران با یکدیگر همپوشانی دارد یا با هم مماس است. در درون این دستههای مادههای خویشاوند، یا آنطور که معمولا نامیده میشوند، «مادرتبار»ها، احتمال زندهماندن تولهها بیشتر است.
شیرهای کوهی نر جوان هدف همیشگی تهاجم نرهای بالغاند، زیرا آنها را به چشم رقیب بالقوه در فرصتهای جفتگیری میبینند. نرهای جوان، برای پرهیز از این رویاروییها، معمولا ناحیهای که در آن به دنیا آمدهاند را ترک میکنند و در جستوجوی جایی که نر مقیم نداشته باشد در فاصلههای زیاد سفر میکنند. آنها میتوانند فاصلههای طولانی را با سرعتی شگفتانگیز طی کنند؛ یک نر ظرف دو روز نزدیک به ۴۸ کیلومتر سفر کرده بود. یافتن منطقهای که بتوانند مدعی مالکیتش شوند فرایندی طولانی است؛ گاه ماهها طول میکشد و بیش از صدها کیلومتر سفر میبرد. چندین نر در فاصله بیش از ۱۶۰ کیلومتر از زادگاهشان پیدا شدهاند، و این جابهجاییها در فواصل طولانی بیتردید جزء مهمی از فرایند انتشار شیر کوهی و بازگشت به مناطقی است که سالها پیش در آنها منقرض شده بود. اینواقعیت که شیرهای کوهی بیسروصدا سرگرم کاوش در چشماندازهایی هستند که اکنون پر از انسان و بزرگراه است، یادآور بازگشت تاریخی آنها به امریکای شمالی در ۱۰۰۰۰ سال پیش و گواه سازشپذیری مثالزدنی آنهاست.
اینکتاب با ۳۶۹ صفحه مصور، شمارگان هزار و ۱۰۰ نسخه و قیمت ۳۰۰ هزار تومان منتشر شده است.