به گزارش خبرنگار مهر، امروز ۱۴ آذر، روز جهانی خاک بوده که گردهمایی با حضور جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و مدیران وزارتخانه در محل وزارت جهاد کشاورزی برگزار شد. اهمیت خاک در تأمین امنیت غذایی یکی از دغدغه کشورهای جهان بوده و این موضوع خاک را در اولویت برنامه‌های بخش کشاورزی قرار می‌دهد. کامبیز بازرگان، رئیس مؤسسه تحقیقات آب و خاک کشور در این همایش با اشاره به اهمیت روز جهانی خاک گفت: ایران در بین برگزارکنندگان روز جهانی خاک رتبه دوم را کسب کرده اما در حوزه فرسایش خاک، رتبه نخست را دارد. این زنگ خطری برای تأمین امنیت غذای کشور بوده زیرا ۹۵ درصد غذای مورد نیاز انسان به طور مستقیم و غیرمستقیم از خاک تأمین می‌شود.
وی افزود: رشد جمعیت از سال ۱۵۰۰ تا امروز، میزان غذا بشر را در ۵۰۰ سال گذشته نشان می‌دهد که حجم زیادی بوده است.
او تصریح کرد: سرانه زمین قابل کشت در جهان در حال کاهش است که این موضوع به تغییر رژیم غذایی انسان برمی گردد. نکته مهم در کاهش زمین‌های حاصلخیز تغییر رویکرد غذایی افراد از رژیم غذایی گیاهی به گوشتی است. بنابراین برای تأمین غذا بشر به ۱۰ برابر زمین بیش از آنچه امروز در حوزه کشاورزی فعالیت دارد نیازمند است. این هشداری به عادت غذایی، انسان عصر حاضر است.
بازرگان تصریح کرد: اراضی کشاورزی باید با کمک قانون گسترش یابد و از نفوذ ساخت و ساز در اراضی کشاورزی جلوگیری شود. سرعت گسترش شهرها در زمین‌های کشاورزی هشدار دیگری برای تأمین امنیت غذایی کشور به شمار می‌رود. مسئولان مربوطه باید در مدل شهرسازی بین شمال کشور و استان‌های مرکزی تجدیدنظر کنند.
رئیس مؤسسه تحقیقات آب و خاک کشور در بخشی دیگر از سخنان خود با بیان اینکه ایران رتبه خوبی در کیفیت خاک ندارد، عنوان کرد: نوع بارش‌ها و شرایط اقلیمی کشور سبب شده تا ایران با سیلاب‌های زیادی مواجه باشد و همین امر زمینه فرسایش خاک و محدود شدن خاک کشاورزی را به وجود آورده است.
او تاکید کرد: ما نمی‌توانیم به این راحتی فرصت‌های تأمین غذا را از دست داده و زمین‌های کشاورزی را به مسکن تبدیل کنیم. سیاستگذاری در حوزه اراضی باید مورد بازنگری قرار گیرد.
این محقق در حوزه آب و خاک با اشاره به فقر خاک کشاورزی ایران اظهار کرد: بر اساس آمارها بهره برداری فیزیکی و اقتصادی از زمین‌های کشاورزی کشور پایین بوده به طوری که ۷۰ درصد خاک کشور دچار کمبود فسفر، بیش از ۳۰ درصد دچار کمبود پتاسیم و ۴۰ درصد خاک‌ها از کمبود آهن رنج می‌برند. این امر روی محصولات تأثیر گذاشته و به همان نسبت بر تأمین مواد مغذی افراد تأثیر منفی دارد.
او به نتایج یک مطالعه اشاره کرد و گفت: در مطالعه‌ای روی مردم یک روستا که از کمبود آهن رنج می‌بردند مشخص شد آنها از گندم تولیدی خود استفاده می‌کنند که میزان آهن پایینی دارد.
بازرگان با بیان اینکه در حال حاضر غذا در جهان به عنوان دارو شناخته می‌شود بنابراین آلوده نبودن آن دارای اهمیت است، خاطرنشان کرد: آمار مصرف کود در کشور به ویژه در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ فاجعه آمیز است که یکی از دلایل آن افزایش قیمت آنهاست.
بازرگان در بخشی دیگر از سخنان خود اضافه کرد: در ایران به جای چرخه مداوم خاک به معدنکاوی می‌پردازیم به این معنی که آهن، فسفر و سایر مواد مغذی خاک استخراج شده بدون اینکه با تدبیری دوباره به خاک برگردد. همچنین گفتنی است بر اساس آمار جهانی یک سوم محصولات از بین رفته و تبدیل به زباله می‌شوند که خود منجر به ایجاد گازهای گلخانه‌ای در دنیا شده است. از این رو چاره اندیشی برای برگشت مواد زائد به طبیعت اهمیت زیادی دارد.
او گفت: هنگامی که به حجم تولیدات کشاورزی افتخار می‌کنیم باید به فکر فقر خاک هم باشیم و برای آن برنامه‌هایی تدوین کنیم. همین موضوع بهانه‌ای بود تا برای بهره برداری پایدار از اراضی، کشورها شعار «امنیت غذایی از خاک آغاز می شود» برگزینند.
بازرگان در پایان سخنان خود توصیه کرد: تغییر رژیم غذایی مبتنی بر گیاهخواری ضرورت امروز است و اینکه بدانیم دنیا از کشاورزی پایدار عبور و به سوی کشاورزی احیاکننده حرکت کرده است.