به گزارش خبرگزاری مهر، هم‌اندیشی مطالعات تطبیقی هنر در «طاق بستان» ، به همت گروه پژوهشی هنر تطبیقی و با مشارکت پژوهشکده هنر فرهنگستان و دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه، در سالن آمفی تئاتر این دانشگاه ، برگزار شد. در این هم‌اندیشی، استادان، صاحب‌نظران، محققان و دانشجویان شرکت داشتند.
در این مراسم ابتدا کیوان قدرتی، رئیس دانشگاه آزاد، با ارائه سخنانی، از اقدام فرهنگستان هنر در برپایی این هم‌اندیشی قدردانی کرد و ابراز امیدواری کرد که این همکاری‌ها در آینده ادامه یابد.
در ادامه بهمن نامور مطلق، دبیر فرهنگستان هنر و رئیس گروه پژوهشی هنر تطبیقی، به سخنرانی پرداخت و گفت: کرمانشاه شهر هنرٰ، تمدن و اسطوره‌هاست و جای تأسف است که این استان حتی یک دانشکده هنر هم ندارد. امیدوارم این هم‌اندیشی انگیزه لازم برای شناخت هنر و توجه به آن را در این استان به‌وجود آورده و زمینه را برای تأسیس دانشکده هنر در این شهر فراهم آورد.
وی سپس با اشاره به اهمیت هنر تطبیقی، بر لزوم تاسیس این رشته در دانشگاه‌ها تأکید کرده و ادامه داد: سرفصل دروس هنر تطبیقی، توسط گروه هنر تطبیقی فرهنگستان هنر تهیه و به وزارت علوم، پیشنهاد شده است.
در ادامه، سخنرانی‌های علمی در دو پانل با هشت سخنرانی برگزار شد.
در نخستین پانل مقاله‌ای با عنوان «خسرو شبدیز در طاق بستان» توسط دکتر غلامعلی حاتم، استاد دانشگاه هنر، ارائه شد. وی در ابتدا ضمن بیان خلاصه‌ای از موقعیت تاریخی و جغرافیایی طاق بستان گفت: طاق بستان یادگار خسرو دوم، معروف به پرویز، پادشاه ساسانی است. می‌گویند که او هر سال با مرکب شاهانه در فصل بهار سوار بر شبدیز، اسب افسانه‌ای خود از تیسفون، پایتخت ساسانیان به کرمانشاه می‌آمده است. تصویر سنگی او با نیزه‌ای بر دوش و سوار بر شبدیز در سینة کوه در پناه طاقی سنگی نقش بسته است. بزرگ‌ترین حجاری طاق بستان همین تصویر است که بر اسب عظیم الجثه‌ای روی صخره طبیعی کوه، به طرز برجسته‌ای کاملاً برآمده حجاری شده است. مجسمه سوار با جوشنی در بر و سپری که در دست دارد، یادآور پهلوانان غرق در فولاد و آهن قرون وسطایی نیز است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: بنا بر افسانه، شبدیز به معنی شبرنگ از اسبی سنگی و مادیانی سنگی زاده شده است. گویند که از همه اسب‌های جهان بلندتر بوده و نعل را با ده میخ به پایش می‌کوفتند. اعراب این پیکره را یکی از عجایب هفتگانه جهان می‌دانستند. با دیدن این تصاویر، به ویژه سواره نظام و اسب شبدیز به اهمیت این حجاری‌ها پی‌می‌بریم و یقیناً بیننده، این آثار را از شگفتی‌های عالم می‌بیند و احتمالاً شاد است از اینکه به طاق بستان آمده است.
غلامعلی حاتم در خاتمه به تحلیل نقش خسرو و شبدیز، و مقایسة آن با دیگر نقوش اسب و سوار در ایران پرداخت.
دیگر سخنران این بخش حسن بلخاری، رئیس پژوهشکده هنر فرهنگستان هنر، به ارائه مقاله‌ای با عنوان «نیلوفر ایرانی، نیلوفر بودایی. بررسی موردی نقش تاج‌گذاری شاپور دوم در طاق بستان» پرداخت .
حسن بلخاری گفت: تنها اثر ایرانی که قدیس یا ایزدی را ایستاده بر نیلوفر نشان می‌دهد، نقش‌نگارة تاج‌گذاری شاپور دوم در طاق بستان است، که مهر (آناهیتا) را در حالی که ایستاده بر نیلوفر است و به دست بَرسمی دارد، نشان می‌دهد که در جای دیگر ایران، نقشی چنین ایستاده یا بنشسته بر نیلوفر وجود ندارد.
وی ادامه داد: از آن سو در بودیزم، هندوئیزم و جینیزم، نیلوفر که به تعبیر نیلوفرینِ اپانیشادها، گل ظهور و تجلی است، زیر پای کسانی قرار می‌گیرد که منشأیی الوهی و قدسی دارند. کارکرد نیلوفر بازتاب چنین جایگاه رفیعی است. نخستین بار در متون هندیان از جایگاه فراز نیلوفر سخن به میان آمد و متون ایرانی چون بندهش که هر ایزدی را به گلی منسوب نمودند و آناهیتا را به نیلوفر، مؤخر بر روایت‌های حکمی هندوان از نیلوفرند.
رئیس پژوهشکده هنر با طرح این سؤال که تک مورد نیلوفری در طاق بستان، متأثر از رویکرد حکمی و کارکرد هنری نیلوفر در هند است یا متأثر از روایات بندهش، به تحلیل آن پرداخت و در پایان گفت: این مقاله سعی دارد تا در یک بررسی تطبیقی با رویکرد حکمی، ضمن تحلیل نقش نگاره طاق بستان ، نسبت آن را نیز با آثار هنری هندی نشان دهد.
بهناز عبداللهیان عضو گروه پژوهشی هنر تطبیقی و دبیر علمی این نشست ، به ارائه مقاله‌ای با عنوان «نقد اسطوره‌ای نقش حلق ستانی اردشیر دوم از اهورا مزدا» پرداخت.
وی ضمن بیان نقد اسطوره‌ای نقش حلقه ستانی اردشیر دوم از اهورا مزدا ، به رد پای کهن الگوهای موجود در آن و در دیگر تمدن‌های کهن پرداخت و گفت: «در اساطیر، آیین‌ها، افسانه‌ها و هنر تمام ملل کهن، کهن الگویی با عنوان کهن‌الگوی تشرف یا ورود می‌توان یافت.
نظر شما