دکتر بهرام امیراحمدیان در گفتگو با خبرنگار مهر در پاسخ به این سؤال که برای داشتن آینده‌ای درخور تاچه اندازه نیاز به فهم تاریخ فرهنگ خودمان و فرهنگهای دیگر داریم؟ گفت: گفته می‌شود ملتی که ازتاریخ درس عبرت نگیرد ناگزیر به تکرار تاریخ است و خیلی مهم است که ما ازگذشته خودمان آگاهی داشته باشیم و ببینیم که چه گذشته‌ای داشتیم و درچه وضعیتی بودیم. همچنین باید وضع موجود را برای رسیدن به آینده مطلوب با تاریخ گذشته‌مان مقایسه کنیم. بخش مهمی ازهویت هرملتی را تاریخش تشکیل می‌دهد ازاین رو برای اینکه ما در محیط بین‌الملل نقش بهتری را ایفا کنیم باید تاریخ و گذشته خودمان را خوب بدانیم.
وی افزود: ازنکات مثبت آن پند بگیریم و ازنکات منفی آن اجتناب کنیم. دانستن تاریخ برای یک ملت بسیار واجب است و هر حکومتی به شهروندان خودش گذشته‌اش را می‌آموزاند و از این رو تاریخ خیلی مهم است.
این استاد علوم سیاسی دانشگاه در پاسخ به این سؤال که آیا این جمله را قبول دارید که می‌گویند ما ایرانیان حافظه تاریخی نداریم؟ گفت: تاحدودی به این جمله باور دارم. اگر ما از تاریخ مشروطیت پند می‌گرفتیم و اگر ما تاریخ را خوب می‌خواندیم و گذشته خودمان را خوب می‌دانستیم درچه موقعیتی بودیم و در کدام نقطه، ضعف داشتیم. آن وقت می‌توانستیم به آن بپردازیم یعنی از نقاطی که درگذشته شکست خورده بودیم از آن شکست نمی‌خوردیم. باید به این نکته توجه کنیم که چرا ما پند نمی‌گیریم برای اینکه تاریخ را خوب درس نمی‌دهیم.
این محقق و پژوهشگر تصریح کرد: تاریخ را نباید بگوییم سرگذشت شاهان است پس نباید باشد. طبیعی است که درگذشته شاهان بوده‌اند و جمهوری نبوده که ما از جمهوری بگوییم و اینکه بزرگانی مثل شاه اسماعیل شاه عباس و نادرشاه را داشته‌ایم. اینها افراد بزرگی بوده‌اند و ما باید اینها را ارج نهیم و به جوانانمان تاریخ را خوب درس بدهیم. اینکه اخیراً گفته می‌شود تاریخ شاهان را حذف کنیم این کاملاً نادرست است. برای اینکه حافظه تاریخی ملتمان را افزایش دهیم باید تاریخ را خوب درس بدهیم و به قضاوت بنشینیم و به صورت انتقادی به آن نگاه کنیم. هند از دموکراتیک‌ترین کشورهای جهان است اما تاریخ گورکانی و استعمار انگلیس در کشورش را در کتابهای درسی دارد.
امیر احمدیان در پاسخ به این سؤال که تاریخی دیدن امور چه کمکی به ما برای فهم تعارض سنت و تجدد می کند؟ گفت: دو دیدگاه درنگرش تاریخی موجود است. یکی دیدگاه خطی که برای غربی هاست و می‌گویند هرپدیده‌ای در جهان در دوره تاریخی یکبار اتفاق می‌افتد و ما روی خط داریم جلو می‌رویم. ولی درشرق تاریخ را یک دایره می‌بینند و می‌گویند هر پدیده‌ای ممکن است تکرار بشود و علت آن این است که ما شرقی‌ها بالاخص ما ایرانی‌ها به تاریخ گذشته‌مان خیلی افتخار می‌کنیم. طبیعی است که افتخار به گذشته خیلی خوب است ولی موقعیت کنونی را باید درک کنیم. آن دیگر برنمی‌گردد ولی ما می‌توانیم از تاریخ درس بگیریم.
این نویسنده و پژوهشگر اظهار داشت: این دیدگاه بسیاردرستی است که ما بیاییم و ببینیم درگذشته تاریخی چه اتفاقی افتاده و اینکه بتوانیم از نقاط ضعف آن پند بگیریم و تکرارش نکنیم و نقاط قوت را توسعه بدهیم. به هرصورت علم تاریخ بخشی از هویت هر جامعه‌ای است. درغرب تاریخ را انتقادی نگاه می‌کنند که چرا این اتفاق افتاده به چرایی و چگونگی و کجایی اتفاق نگاه می‌کنند ولی درشرق عمدتاً وقایع‌نگاری است . شرح می‌دهند که این واقعه کجا و چطور اتفاق افتاده است ولی چرایی واقعه را نمی‌گویند. ما باید این تاریخ انتقادی که درغرب باب است به دانش‌آموزان و دانشجویانمان آموزش دهیم که چرا این اتفاق افتاد؟
امیر احمدیان خاطر نشان کرد: درست است که چگونه و درکجا اتفاق افتاد مهم است اما باید چرائیش هم را بگوییم. از وقایع‌نگاری صرف دست برداریم تا تاریخ درس شیرینی برای بچه‌ها بشود و فقط حفظ محفوظات نشود. باید ببینیم این وقایع و جنگها چرا اتفاق افتاد و زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی واقعه چه بوده تا در آینده تکرار نشوند.
نظر شما