عدس ؛ ماده اولیه تهیه نان

خداوند در قرآن سوره بقره آیه 61 می فرماید: و آن زمان را که گفتید: ای موسی، ما بر یک نوع طعام نتوانیم ساخت از پروردگارت بخواه تا برای ما از آنچه از زمین می روید چون سبزی و خیار و سیر و عدس و پیاز برویاند. موسی گفت: آیا می خواهید آنچه را که برتر است به آنچه فروتر است بدل کنید؛ به شهری باز گردید که در آن جا هر چه خواهید به شما دهند.

مقرر شد بر آنها خواری و بیچارگی و خشم خدا را بر خود هموار ساختند و این بدان سبب بود که به آیات خدا کافر شدند و پیامبران را به ناحق کشتند و نافرمانی کردند و تجاوز ورزیدند.

این آیه اشاره ای به واقعه فرار حضرت موسی و پیروانش از ظلم فرعون مصر و ورود آنان به صحرای سینا دارد. بنی اسرائیل در زمان اقامت در این دشت پس از تمام کردن همه خوراکیهایی که با خود آورده بودند احساس گرسنگی کردند. خداوند غذایی یکنواخت که همان منّ و سلوی بود بر ایشان نازل کرد. آنان با میل و لذت این غذا را خوردند اما پس از مدتی که منّ و سلوی می خوردند از پیامبرشان خواستند برای آنان غذایی فراهم کند که آنان در زمان زندگی در مصر می خوردند یعنی سبزی، خیار، سیر، عدس و پیاز.

در روزگاران قدیم عدس را برای تهیه نان به کار می بردند نه به عنوان حبوبات . ثروتمندان نان پخته شده از آرد گندم می خوردند و فقیران نان عدس . با توجه به این حقیقت تاریخی عدس در آیه فوق باید چیزی باشد شبیه سیر نه گندم.

عدس گیاهی است که مصرف آن به قبل از میلاد باز می گردد. مصریان در حدود سال 1085 قبل از میلاد نیز به عدس اشاره کرده اند و نوشته شده است که با چوب درخت سدر مبادله شده است و به عنوان هدایایی برای خدایان توسط مردم پیش کش می شد.

عدس گیاهی است علفی، یکساله با ساقه های کوتاه، تا حدی منشعب و به رنگ سبز روشن، ارتفاع آن بین 15 تا 75 سانتی متر متغیر است. چهار نوع عدس در مصر، فلسطین و کشورهای مدیترانه ای می روید. نوع قرمز آن از همه معروفتر است. نوع دیگری از حبوبات در هندوستان می روید که "ملکه مسور" یا ملکه عدس نام دارد. 

خواص عدس

عدس شامل حدود 12% آب و 60% مواد قندی مختلف است که نیمی از این مواد نشاسته بوده و 25% آن پروتئینی با کیفیتی خوب است همراه با مقدار کمی فسفر و پتاسیم است. 

خمیر عدس برای معالجه آبله مرغان ، آبله و جوشهای پوست مفید است. عدسها در مقایسه با دیگر حبوبات خشک، سریعتر و راحتتر پخته می‌شوند. آنها سریع طعمهای عالی را از دیگر غذاها و چاشنی‌ها به خود جذب می‌کنند و ارزش غذایی بالایی دارند .