لزوم اجباری شدن بیمه روستاییان و عشایر / دولت مشوق ارائه کند

عباس اورنگ در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد دلایل عدم تحقق کامل طرح بیمه روستاییان و عشایر در کشور اظهار داشت: از جمله دلایل عدم موفقیت این طرح ساختار خود صندوق بیمه تامین اجتماعی است و دلیل دیگر محدودیتهای قانونی است که در چارچوب آیین نامه وضع شده اند.

وی افزود: بیمه روستاییان و عشایر از افتخارات نظام جمهوری اسلامی ایران است. این آیین نامه بر اساس یک اصول توامان حمایتی و بیمه ای نوشته شده و ما نمی توانیم با وجود انتقاداتی که متوجه این طرح است، منکر تلاشها در این زمینه شویم. بالاخره تلاشها و زحمتهایی در این زمینه انجام شده اما مشکلات محقق نشدن صد در صدی پوشش کامل روستاییان و عشایر با توجه به اهدافی که در برنامه چهارم توسعه مقرر شده بود و باید در سال دوم برنامه محقق می شد دو دلیل عمده داشت.

به گفته مدیرعامل انجمن رفاه و تامین اجتماعی، در طرحهای اختیاری مادامی که دولت مشوقهای عامه پسندی در این زمینه ارائه نکند توفیق حاصل نمی شود. معمولا در جوامع کمتر توسعه یافته، توسعه نیافته و یا در حال توسعه طرحهای اختیاری به دلیل اینکه مردم در این جوامع خیلی به اهداف بلند مدت اعتقادی ندارند کمتر با اقبال مواجه می شود و برای تحقق این امور به مشوقهای خیلی قوی نیاز است.

وی اضافه کرد: بنده در زمان نوشتن این آیین نامه حضور داشتم؛ در آن زمان بحث روی این موضوع بود که بیمه اختیاری باشد یا اجباری و من معتقد بودم که اصولا بیمه های اجتماعی نمی توانند اختیاری باشند، این موضوع در دنیا نیز ثابت شده است که برای بیمه های بزرگ و پایه ای کمتر واژه اختیاری استفاده می شود و باید به صورت اجباری آنرا اجرا کرد اما در عین حال باید مکانیزمهای لازم را برای اجباری کردن آن در نظر گرفت. 

اورنگ با اشاره به لزوم ایجاد مکانیزمهای اجرایی کردن بیمه اجباری در کشور اظهار داشت: درست است که در ساختار بیمه روستاییان و عشایر یافتن مکانیزمهای اجباری کردن بسیار سخت است، ولی اینکار شدنی است و ما باید سعی کنیم برای این موضوع مکانیزم های منطقه ای و بخشی پیدا کنیم. مثلا برای آن دسته از روستاییانی که زندگی شان برپایه کار کشاورزی انجام می شود امتیازات کشاورزی در نظر گرفته شود. همچنین باید برای روستاییانی که برپایه شیلات، باغداری و یا دامپروری زندگی خود را می گذرانند نیز این مشوقها را پیش بینی کرد. من اعتقاد دارم پیدا کردن جغرافیای بیمه اجتماعی در کشور ما با وجود اینکه کار سختی است ولی شدنی است. اگر ما مدام اصرار به نبود مشکل داشته باشیم مسلما مشکلی حل نخواهد شد.

اورنگ از جمله ایراداتی که باعث شده طرح بیمه روستاییان و عشایر مورد استقبال مردم قرار نگیرد را نوع روش اخذ حق بیمه از مردم عنوان کرد و گفت: هم اینک نرخ حق بیمه ای که متعلق به مردم است با کمترین میزان در نظر گرفته شده و به هیچ عنوان کمتر از این نمی شود. باید اذعان داشت که این نرخ نیست که باعث استقبال نشدن از بیمه روستاییان و عشایر شده بلکه روشهای دریافت آن است که سبب شده اکثر مردم روستایی توان بیمه کردن خود را نداشته باشند. به نظر نمی آید پنج درصد رقم بالایی باشد اما وقتی این مبلغ در مکانیزم اجرایی قرار می گیرد افزایش می یابد و برای یک روستایی که میزان درآمدش با فردی که در شهر زندگی می کند تفاوت دارد پرداخت آن سنگین است.

وی افزود: اگر حق بیمه روستاییان به جای سالیانه ماهیانه و یا هر سه ماه یکبار دریافت شود برای فرد راحت تر خواهد بود، مسلما رقم 120 هزار تومان در بازه زمانی یک سال حق بیمه یک روستائی برای او رقم درشتی است اما اگر این حق بیمه ماهیانه دریافت شود به دلیل اینکه رقم قابل توجهی نیست پرداخت آن برای مردم راحت تر است و حتی اگر مبلغ آن افزایش یابد بازهم چندان مسئله ساز نیست.

اورنگ با اشاره به اعمال سیاستهایی که بیشتر عامل بازدارنده ای در این طرح ایفا کردند تا روان کننده، اظهار داشت: برخی انتقاداتی که به وزارت رفاه و تامین اجتماعی در این زمینه وارد است، اعمال سیاستهای کلان در شکل گیری اولیه صندوق با محوریت خدمات رسانی است. مثلا اینکه برای جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها ما موظف هستیم که خدمت بیشتری به روستاییان ارائه کنیم چراکه رجوع روستاییان به شهرها مشکلات جانبی خود مثل حاشیه نشینی و معضلات اخلاقی را در پی دارد. طرح بیمه روستایی از سوی مصوبین مجلس خواسته و ناخواسته و با اعمال کلی نگری دچار تناقض شد.

وی اضافه کرد: نمایندگان در طرحی مصوب کردند که شهرهای زیر 20 هزار نفر نیز می توانند تحت پوشش صندوق بیمه روستاییان و عشایر قرار گیرند. این یعنی اینکه یک روستایی می تواند به شهر مهاجرت کند و همچنان از طرح بیمه روستایی هم بهره مند شود. ما با اعمال این قانون آمدیم جمعیت تحت پوشش طرح ر ا بزرگ کردیم که البته این کار مفیدی است که همه مردم را تحت پوشش بیمه اجتماعی درآوریم اما باید در نظر داشته باشیم که باید به اندازه جیبمان خرج کنیم.

اورنگ هم پوشانی های به وجود آمده در اجرای این طرح را نیز از جمله دلایل عدم موفقیت اهداف سازمانی صندوق بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر عنوان کرد و گفت: بجای اینکه در سیاستهای نظام جامع رفاه اقدام به برداشتن هم پوشانیها و کم کردن از تعداد افرادی که دو یا سه بیمه هستند، کنیم با تحت پوشش قرار دادن شهرهای زیر 20 هزار نفر باعث شدیم که مردم با گرایش به سمت این طرح از بیمه هایی مانند تامین اجتماعی جدا شوند در حالی که شاید این افراد توان باقی ماندن در بیمه خود را داشتند. در اقدامی دیگر مجلس تصویب کرد که رانندگان نیز می توانند زیر پوشش بیمه این طرح قرار بگیرند.

مدیرعامل انجمن رفاه و تامین اجتماعی با اشاره به مقدمات اجرایی کردن قانون هدفمند کردن یارانه ها از سوی دولت اظهار داشت: شایسته است که این طرح یک بار دیگر همسو با اجرایی کردن سیاستهای دولت بازنگری شود و با توجه به اینکه در زمان اجرای قانون هدفمندی هستیم این طرح می تواند یکی از بهترین راهها برای توزیع یارانه ها از طریق اجرای بیمه های اجتماعی برای مردم در سطح روستاها و عشایر باشد. در واقع بیمه روستاییان و عشایر یک نعمت است تا ازاین طریق مردم را برای مشارکت در تامین آینده خود سهیم کنیم.