چشمه ها و خواص درمانی آنها؛ ظرفیت مغفول مانده استان گیلان

به گزارش خبرنگار مهر در رشت، گیلان سرزمین رودها، جنگلها، چشم اندازهای رویایی، سواحل زیبا، آبشارها، تالابها، شالیزارها، باغهای چای، چشمه های آب معدنی و جاذبه های طبیعی بی شمار و بی نظیری است.

جاذبه هایی که هر یک در جای خود ممتاز و با ارزش است و می تواند به طرق مختلف موجبات شکوفایی استان گیلان را فراهم آورد، اما این ظرفیتهای بالقوه زمانی به بالفعل تبدیل می شوند که همه شهروندان و روستانشینان بخواهند، برای رسیدن به این مهم مشارکت کنند، شاید برخی از جاذبه های طبیعی استان درست معرفی نشده باشند، اما بسیاری از ظرفیتهای گردشگری و درمانی گیلان هنوز ناشناخته مانده اند.

در این بین چشمه های آب معدنی و گرم گیلان از جمله مواهب طبیعی این استان به شمار می روند که مورد غفلت واقع شده و هنوز نتوانسته اند کارکرد های اصلی خود را نمایان سازند.

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، ایران جزو 10 کشور برتر دنیا از نظر جاذبه های دیدنی و جزو پنج کشور اول دنیا از نظرتنوع اقلیم و طبیعت محسوب می شود، اما این موضوع همان قدر که باعث انبساط خاطر می شود این سئوال را نیز به اذهان متبادر می سازد که به راستی از نظر گردشگری در چه جایگاهی قرار داریم و از این ظرفیتها چگونه استفاده شده است؟

نائب رئیس فراکیسیون گردشگری مجلس در این باره گفت: بسیاری از کشورهای جهان امروزه پایه های اصلی اقتصاد خود را نه صرفا به تولیدات (صنعتی و کشاورزی) و تکنولوژی بلکه با نگاهی جامع و شناخت دقیق فرصتها و تهدید ها، بر صنعت توریسم بنا کرده اند.

یوسف قاسمی ادامه داد: عنوان گردشگر و گردشگری معانی فراتر از یک دید و بازدید و یا سفر معمولی را در بر داشته و می تواند تحول شگرفی در بهبود و رونق اقتصاد منطقه به وجود آورده و غیر مستقیم بسیاری از آداب و سنن منطقه را نیز در یک تبادل فرهنگی چهره به چهره و رو در رو به مخاطب منتقل سازد.

جاذبه ها گردشگری گیلان ناشناخته مانده است

وی همچنین گفت: جاذبه ها گردشگری استان گیلان ناشناخته مانده از این رو باید این مزیتها شناسایی و به شیوههای مناسب معرفی شود.

نائب رئیس فراکسیون گردشگری مجلس  بر لزوم ضرورت سرمایه گذاری بخش خصوصی در تحقق توسعه گردشگری استان گیلان تاکید کرد و افزود: با توجه به ظرفیتها و توانمندیهای موجود باید توسعه گردشگری از اولویتهای اصلی توسعه در این استان باشد.

وی با اعلام اینکه گیلان، استانی زیبا و گردشگرپذیر نیاز به معرفی بیشتر دارد، اظهار داشت: استان گیلان به دلیل داشتن کوه، دریا، جنگل، مزارع سرسبز، مناطق حفاظت شده و پارکهای جنگلی، جاذبه های بسیار تاریخی و طبیعی، روستاهای تاریخی و حضور مردمانی خونگرم و مهمان نواز از اقوام مختلف بستر مناسبی برای توسعه گردشگری است.

قاسمی افزود: استان با توجه به تمامی جاذبه هائیکه در هرجای آن قدم بگذاری نمود دارد، نیازمند جذب گردشگران بیشتر، فراهم کردن امکانات برای طولانی تر کردن مدت اقامت آنان در استان و سرمایه گذاری و برنامه ریزی اصولی و جامع است.

وی تصریح کرد: درآمد بسیاری از کشورها از گردشگری است به گونه ای که درآمد این کشورها از محل گردشگری حتی از درآمد های نفتی ایران بیشتر است.

نماینده لاهیجان و سیاهکل  بیان داشت: موقعیت بکر، جنگلهای خزری، سواحل زیبا، آثار تاریخی، تنوع قومی و فرهنگی و وجود مردمانی از اقوام گوناگون، با فرهنگ و با ذوق موجب شده گیلان به استانی شگفت انگیز و پرجاذبه مبدل شود.

نائب رئیس فراکسیون گردشگری مجلس یاد آورشد: پتانسیلهای لازم برای توسعه سرمایه گذاری و گردشگری در استان گیلان وجود دارد ولی بهره برداری مناسب از آن صورت نگرفته است.

البته نا گفته نماند که در حوزههای مختلف وجود انواع گردشگر را می توان برشمرد، یکی از آن حوزهها توریسم درمانی و گردشگری برای سلامتی است که از مباحث بسیارمهم، با ارزش و قابل تعمق برای استان گیلان محسوب می شود.

آبهای گرم و معدنی استان گیلان بیشتر به صورت ابتدایی مورد استفاده قرار می گیرند

از جمله ظرفیتهای موجود گیلان دراین بخش چشمه های آبهای معدنی و گرم هستند که می توانند گردشگران زیادی را به خود جذب کنند، در واقع استفاده از آبهای معدنی در گیلان سابقه زیادی دارد، اما بیشتر آبهای گرم و معدنی استان به صورت ابتدایی مورد استفاده قرار می گیرند و این یعنی هرز رفتن بخشی از منابعی که هم می تواند نقش مهمی در سلامتی داشته باشد و هم توسعه گردشگری را موجب شود.

یک کارشناس مسائل گردشگری با اعلام اینکه تعداد آب گرمهای معدنی استان گیلان را بسیار زیاد است، گفت: تنها تعداد معدودی از چشمه های آب گرم معدنی مورد بهره برداری قرار می گیرند و بقیه به دلایل مختلف از جمله عدم معرفی، در دسترس نبودن، نبود امکانات جانبی حداقلی در کنار چشمه های آب گرم، عدم شناسایی خاصیتهای مختلف آب چشمه های معدنی، بی اهمیت قلمداد کردن منابع طبیعی موجود مورد استفاده درست قرار نمی گیرند.

مجید وهابی افزود: این در حالیست که بسیاری از این آبها به اعتقاد کارشناسان و پزشکان با توجه به نوع مواد و ترکیباتی که دارند می توانند در درمان برخی از یبوستهای مزمن، بیماریهای کبدی و کیسه صفرا، بیماریهای پوستی و سایر امراض مفید و موثر باشند.

وی گفت: در یک تقسیم بندی کلی می توان استفاده از آبهای معدنی گرم را برای دو هدف یکی درمان با آبهای معدنی و دیگری تفریح و گردشگری در نظر گرفت.

این کارشناس اظهارداشت: در واقع چشمه های آب معدنی با خواص درمانی و پزشکی علاوه بر طراوت و تازگی، چشم اندازی زیبا همراه با نشاط هر چه بیشتر به جان و تن آدمی هدیه می کنند و مستقیم و غیر مستقیم می توانند با تاثیرگذاری در اقتصاد منطقه منشاء خیر و برکت بیشتری برای کشور و استان شوند.

هیچ نوع امکاناتی در حاشیه چشمه های آب معدنی و گرم گیلان فراهم نیست

وی عنوان کرد: خواص درمانی چشمه های آب گرم همیشه عاملیست که گردشگران زیادی را به خود جلب کند، اما متاسفانه بسیاری از چشمه های آب معدنی استان گیلان یا ناشناخته مانده و یا اینکه کلا به حالت طبیعی خود رها شده اند، به گونه ای که هیچ نوع امکانات جانبی، رفاهی، تفریحی، بهداشتی و امنیتی در حاشیه آنها ساخته نشده است.

وهابی در ادامه به معرفی چشمه های آب معدنی گیلان اشاره کرد و افزود: چشمه های آب معدنی ماسوله، چشمه های آب شور لاکان، چشمه آبگرم ماستخور منجیل، چشمه چشما گل طالم سه شنبه سنگر، چشمه آب معدنی علی زاخونی ماسوله، چشمه های آب معدنی سجیران، چشمه های آب معدنی سنگرود و سایر چشمه ها از این جمله اند.

شهرک ماسوله در جنوب غربی شهرستان فومن و درارتفاع یک هزار و 500 متری از سطح دریا واقع شده که دارای آب و هوای کوهستانی است، مهمترین رود ماسوله " رودخان " است، این رود از نظر طبیعی دارای بستری کوهستانی با آبشارهای زیباست و چشمه آب معدنی زمزمه در کنار این رود قرار گرفته است.

چشمه آب زمزم ماسوله موثر در مداوای بیماریهای گوارشی و ریوی

آب این چشمه دارای مواد آهنی فراوان بوده و طعم تلخی دارد، رنگ آب در تمام طول مسیر تا ماسوله رودخان نارنجی است، این چشمه در مجاورت معدن آهن قرار دارد که در زمان گذشته فعال بوده است، گاه اهالی منطقه این آب را با شکر مخلوط کرده و می آشامیدند.

شهروندان و محلی ها اعتقاد دارند که آب این چشمه در مداوای بیماریهای ریوی و گوارشی موثر است، می توان گفت که ارائه خدمات لازم برای بهره برداری اصولی، بهداشتی، کارشناسی و صحیح از آب این چشمه می تواند علاقه مندان زیادی را از داخل و خارج استان برای استفاده از این آب و دیدار منطقه راغب کند.

لاکان در جنوب رشت واقع شده است، در انتهای جاده رشت - لاکان جاده خاکی وجود دارد که در اواسط این جاده روستای " آقا دانا پیر" قرار دارد و در شرق آن جنگلی انبوه و زیبا چشمه آب شور لاکان را در بر گرفته است، همانطوریکه از اسم آن پیداست آب چشمه دارای مقادیر زیادی املاح نمک بوده و طعم آن شور است، دیواره های چشمه از رسوبهای آهکی پوشیده شده است، مردم منطقه این چشمه را مقدس دانسته و آب آن را شفابخش می دانند و در فصل تابستان برای درمان بیماریهای پوستی با آب چشمه استحمام می کنند.

طالم سه شنبه، دهی است از توابع بخش سنگر که در جنوب شرقی رشت در 12 کیلومتری جاده رشت - قزوین واقع شده است، چشمه آب معدنی چشما گل در کنار رودی به همین نام قرار دارد، زمینهای اطراف چشمه، رسی و دیوارههای آن از ماسه سنگ تشکیل شده است، در کنار چشمه درخت تنومندی دیده می شود که مورد احترام اهالیست، از آب معدنی این چشمه در درمان امراض جلدی بخصوص جوشهای صورت و بدن استفاده می شود.

چشمه های ماستخور در مجاورت دهکده ماستخوردرپنج کیلومتری رودبار و در سمت غربی سد منجیل قرار دارد، آب این چشمه هنگام خروج گرم و جوشان است، اهالی این منطقه و منطقه علی آباد سفلی از گذشته آب چشمه را به خزینه هایی ریخته و در آن استحمام می کردند. آنهامعتقدند که استحمام در آب گرم این چشمه بسیاری از بیماریهای چشمی، ناراحتی های استخوانی و رماتیسمی را درمان می کند.

چشمه سجیران در منطقه اشکورعلیا در بالادست روستا های نیلو، جیرکل، سجیران (در قسمت شمال شرقی) قرار دارد، گفته می شود این آب معدنی در درمان سنگ کلیه موثر است، حتی مبتلایان به سنگ کلیه آب چشمه را در بطری ریخته و به محل سکونت خود می برند، البته براساس نظر کارشناسان بدیهی است که با از بین رفتن گاز و فعل و انفعالاتی که انجام می شود آب، برخی از خواص درمانی خود را از دست می دهد و بهتر است با حضور در منطقه از فواید آب این چشمه بهره مند شد.

چشمه سجیران موثر در درمان انواع سنگ کلیه در کمتر از 24 ساعت 

آب چشمه سجیران بسیار گواراست به طوریکه برخی از افراد در مدت 15 دقیقه سه لیتر از آن را به آسانی می نوشند، آب این چشمه جرم و رسوب را به راحتی و در مدتی کم حل می کند، درآزمایشهای به عمل آمده آب این چشمه برخی از انواع سنگ کلیه را در مدتی کمتر از یک شبانه روز کاملا در خود حل کرده است.

می گویند، استحمام با آب چشمه سجیران در درمان بیماریهای پوستی بخصوص قارچ انگشتان و سایر نقاط بدن تاثیر زیادی دارد، به طوریکه پس از یکی دو بار استفاده از آب این چشمه، این بیماری بهبود یافته و پوست به حالت عادی بر می گردد.

چشمه آب معدنی علی زاخونی کمی بالاتر از بازار ماسوله قرار دارد،  آب این چشمه دارای بی کربنات است و در مداوای ناراحتی های جهاز هاضمه تاثیر گذار است، البته از این آب برای آشامیدن نیز استفاده می شود.

سنگرود روستای از توابع دهستان عمارلو در رودبار است و تقریبا در شمال شرقی لوشان قرار دارد، روستای سنگرود در دره ای که جهت شمالی - جنوبی دارد، واقع شده و در دو طرف این دره سنگهای کربناته دیده می شود. در عمق دره، رودی جریان دارد که آب چشمه پس از طی مسیر نسبتا کوتاهی به آن می ریزد.

در سنگرود دو چشمه جدا ولی نزدیک هم وجود دارد، یکی چشمه آب گاز با حوضچه های که آب آن از قسمت شمال غربی و از دل کوه خارج می شود و از ارتفاعی بلند به سمت سنگهای آهکی بستر خود و جنگل اطراف جریان داشته به رود خانه می پیوندد و چشمه دیگر چشمه آب کولور است که حوضچه ای به شکل مثلث دارد، آب با فشار از کف حوضچه خارج می شود و از اطراف تپه سرازیر می شود، در بستر این آب رسوبهای کربناته ورقه ای دیده می شود،  آب این چشمه در مداوای رماتیسم و ناراحتیهای استخوانی و همچنین بیماریهای پوستی موثر است.

با این وجود " چشمه " در فرهنگ و تاریخ و جغرافیای ایران اهمیت فراوانی دارد، چشمه به عنوان یک منبع آب برای روستا و حتی شهر و نیز به عنوان یک منبع شفادهنده در فرهنگ کشور ما جایگاه خاصی دارد و شناخت این منبع ثروتی از نظر کشاورزی، توریستی، درمانی و آشامیدنی می تواند در برنامه ریزی توسعه و اشتغال دارای اهمیت زیاد باشد.

زلزله سال 69 دهها چشمه جدید در گیلان بوجود آورد

چشمه ها اغلب براثر فعالیتهای تکتونیکی زمین در اطراف نقاط فعال زمین شناسی استقرار یافته اند و دوام آنها نیز مانند این نقاط فعال زمین ساختی ارتباط کامل دارد، چنانکه بعد از زلزله 31 خرداد ماه سال 1369 در گیلان تعداد زیادی از چشمه های آب سرد خشک شد و در مقابل تعدادی چشمه آب گرم جدید به وجود آمدند که مطالعات فراوان را طلب می کند، به ویژه در استان گیلان با توجه به جمعیت و محدودیت خاک، مطالعه و برنامه ریزی برای چشمه ها به خصوصً چشمه های معدنی - درمانی می تواند سهم عمده ای در پراکندگی جمعیت و توریسم محلی و منطقه ای را به خود اختصاص دهد.

یک دانشیار جغرافیا دانشگاه در این خصوص گفت: پراکندگی چشمه های معدنی بیشتر در اطراف نقاط فعال زمین شناسی است، املاح موجود در برخی از آبهای معدنی از چند گرم در لیتر تجاوز نمی کند در حالیکه در برخی دیگر به 250 گرم در لیتر می رسد. درجه حرارت آبهای معدنی نیز متفاوت بوده بین شش درجه تا 98 درجه سانتیگراد است.

بهمن رمضانی افزود: گروهی از محققان و پزشکان معتقدند که آبهای معدنی دارای خواص درمانی زیاد هستند و می توان از آنها برای سالم سازی بافتها، تغذیه بافتها، سوخت و ساز تغذیه بدن و نیز مداوای برخی بیماریها از جمله بیماریهای جلدی استفاده کرد، درمان با آبهای معدنی به دو صورت استحمام و آشامیدن انجام می گیرد.

وی در ادامه با اعلام اینکه چشمه های آب معدنی از عوامل موثر جلب توریست به شمار می رود، اظهارداشت: در کشورهای پیشرفته جهان تاسیسات متعددی برای بیماران و مسافران و علاقمندان در اطراف چشمه های آب معدنی ایجاد کرده اند.

این دانشیار دانشگاه گفت: اطباء قدیم برای درمان بسیاری از بیماریها استفاده از آبهای معدنی را تجویز می کردند،  امروز نیز با شناخت ترکیبات و خواص آبهای معدنی، پزشکان برخی از بیماریها از جمله بیماریهای جلدی، جهاز هاضمه، امراض روانی و برخی از عوارض آلرژی ( حساسیت ) را به وسیله آبهای معدنی درمان می کنند.

وی خاطر نشان کرد: خواص آبهای درمانی به عوامل گوناگونی نظیر درجه حرارت، خواص فیزیکی و شیمیایی، ترکیبات شیمیایی اصلی و مواد ثانوی و گازهای مختلف بستگی دارد، به علاوه اقامت و گردش در مناطق زیبا و باصفای موسسات آبهای معدنی و زندگی در یک محیط سالم و دور از غوغا و سر و صدا به درمان کمک موثر می کند.  

کارشناسان و صاحبنظران براین باورند که موقعیت چشمه های آب معدنی خود بسیار مهم است، چنانکه در اقلیمهای کوهستانی و ارتفاعات استفاده از آب معدنی موجب ازدیاد حرکات تنفسی و گلبولهای قرمز، افزایش فعالیت قلب و کاهش فشار شریانی می شود. در مقابل استفاده از چشمه های آب معدنی اقلیم های دریایی با توجه به فراوانی اکسیژن و فشار شریانی، حرکات تنفسی را کاهش می دهد.

اما برای استفاده بهینه از چشمه آبهای معدنی در هر منطقه توجه به نکات اصلی و اصولی مانند تامین نیازهای بهداشتی، درمانی و رفاهی مراجعه کنندگان، تامین امنیت، تامین آرامش روانی، جلوگیری از آلودگی آبها،حفظ محیط زیست، دفع بهداشتی فاضلاب و زباله در این مناطق، جلوگیری از اشاعه بیماریها، تامین ایمنی افراد به هنگام استفاده از آبهای معدنی از نظر حوادث و سایر موارد بسیار حائز اهمیت و مهم است.

به هر حال  در روز گار کنونی موضوع آبهای گرم که منشاء زیر زمینی دارند از مباحث بسیار جالب، شگفت انگیز و قابل توجه در دنیاست، امروزه هزاران جهانگرد با حیرت و تعجب از فوران چشمه های آب گرم در سراسر دنیا دیدن می کنند اما  گیلان با داشتن چنین ظرفیت بالای به لحاظ وجود چشمه های آب معدنی و گرم هنوز نتوانسته است، جایگاه مناسبی برای جذب گردشگر داخلی و خارجی در این بعد کسب کند.