به گزارش خبرنگار مهر در کرمان، حاشیه نشینی در شهرهای بزرگ یکی از پدیده هایی است که در اکثر شهرهای کشور مشاهده می شود اما این پدیده به دلیل بروز دو زمین لرزه مهیب در زرند و بم و خشکسالی در روستاها و در نهایت وجود افاغنه مجاز و غیرمجاز در کرمان تشدید شده است و وضعیتی نابهنجار در حاشیه شهر کرمان پدید آورده است که نمونه اسفناک آن آلونک سازیهای صورت گرفته در شهرک پدر به عنوان بزرگترین شهرک حاشیه ای شهر کرمان است.
هرچند طی ماههای اخیر اقداماتی در خصوص برخورد با حاشیه نشینی و کنترل گسترش قارچ گونه آلونک ها در حاشیه کرمان انجام شده است اما کمابیش همچنان ساخت خانه های 24 ساعته در حواشی کرمان ادامه دارد به گونه ای که ساخت این خانه ها در طول شب توسط حاشیه نشینان آغاز می شود و خانه های آلونک مانند بدون هیچ گونه استحکام و اصول ساخته می شود و روز بعد به محلی برای سکونت تبدیل می شود.
در این میان نباید نقش زمین خواران در ایجاد شهرکهای حاشیه ای کرمان را فراموش کرد به نحوی که اکثر این شهرکها که به شهرکهای "زورآباد" معروف شده اند توسط مردم از افرادی که زمینهایی را در وسعت زیاد تملک کرده اند، خریداری می کنند و در نهایت نیز هیچگونه سندی برای این زمینها به جز یک سند دستی که الزام قانونی نیز ندارد نصیب خریدار نمی شود اما به هر صورت امروز با گسترش این شهرکها و غفلتهای صورت گرفته طی سالهای گذشته شاهد سکونت بیش از 50 هزار مهاجر در آنها هستیم که به گفته مسئولان امنیتی و قضایی کرمان به یکی از مهمترین کانونهای جرم خیز کرمان مبدل شده اند.
نکته قابل توجه اینکه این شهرکها اکثرا از امکانات اولیه شهری از جمله آب و برق و گاز نیز بی بهره هستند هر چند که استاندار سابق کرمان در طرحی که انتقاد برخی از مسئولان شهر کرمان را نیز به همراه داشت اقدام به خدمات رسانی از جمله لوله کشی آب، برق و گاز به برخی از این شهرکها کرد و درنهایت نیز موجب رضایت ساکنان این مناطق شد.
استدلال استاندار سابق کرمان نیز در این خصوص این بود که باید خدمات شهری در اختیار حاشیه نشینان فعلی قرار گیرد و در مقابل نیز با گسترش دوباره حاشیه نشینی نیز به شدت برخورد شود که در مقابل این استدلال نیز برخی اعتقاد دارند که این خدمات رسانی ها موجب تمایل بیشتر به حاشیه نشینی شده است.
اما آنچه که مسلم است شهر کرمان امروز در مقابل یک ناهنجاری شهری اجتماعی فرهنگی و امنیتی به نام حاشیه نشینی قرار گرفته است که حل این مشکل نیاز به تدبیر مسئولان دارد.
هم اکنون حاشیه نشینی در کرمان به صورت آرام و خاموش در حال گسترش است و در واقع این مناطق منبع مشکلات اجتماعی است و برخورد با این پدیده همت و عزم جدی همه مسئولان مربوط را طلب می کند.
حاشیه نشینان کرمان که اکثرا بومیان استان کرمان یا استانهای اطراف کرمان هستند قربانی خشکسالی هستند اما حاشیه نشینان کرمان شامل افاغنه غیرمجازی نیز هستند که بدون هیچ مجوزی و از راههای غیرقانونی به استان کرمان مهاجرت کرده اند و اکثر این افراد داری مشاغل کاذب هستند.
جمعیت حاشیه نشینان در سال 81 تنها 15 هزار نفر و در سال 89 قریب 50 هزار نفر
طبق سرشماری سال 81 تعداد حاشیه نشینان در کرمان 15 هزار نفر بود که طی سالهای اخیر رشد یافته است و امروز به 50 هزار نفر رسیده است.
حاشیه نشینی در کرمان به یک معضل پیچیده تبدیل شده است و حل این معضل با برنامه ریزی دقیق و مطالعاتی و شناخت کامل از افراد و محیط در کمترین زمان معقول انجام پذیر است.
نکته دیگر در خصوص مسائل حاشیه ای شهر کرمان مشکلات امنیتی موجود این شهرکهاست و به ویژه در خصوص اسکان جمعیت قابل توجه افاغنه در این شهرکهاست و مطابق برخی آمار در کرمان 72 هزار افغانی دارای مجوز و 125 هزار افغانی فاقد مجوز وجود دارد که بی شک عامل اصلی بسیاری از نا امنی ها و جرائم در استان کرمان محسوب می شود و سکونتگاه اصلی این افاغنه در شهر کرمان همین شهرکهای حاشیه ای شهر هستند.
شهرکهای حاشیه ای از ضوابط قانونی بی بهره اند
فرمانده نیروی انتظامی استان کرمان در این خصوص در گفتگو با مهر می گوید: یکی از مشکلات اصلی کرمان در کنار مواد مخدر وجود افاغنه غیرمجاز است.
سردار حسین چناریان در این خصوص ساماندهی افاغنه در شهرکهای حاشیه ای کرمان را ضروری می داند و می افزاید:
حاشیه شهرها از ضوابط شهرنشینی و قوانین شهری برخوردار نیستند و به همین دلیل نیز کانون جرم در مرکز شهرها در واقع مناطق حاشیه نشین هستند.
وی با تاکید بر اینکه برای ساماندهی به وضعیت مناطق حاشیه ای تمام دستگاه ها باید همکاری کنند، افزود: در همین راستا طرح ساماندهی مناطق حاشیه ای کرمان و ساماندهی اتباع بیگانه در این مناطق هم اکنون در حال اجراست.
رئیس پلیس کرمان افزود: این طرح با هدف توسعه امنیت اجتماعی در ارتباط با پاکسازی کانونهای تمرکز مجرمین به مرحله اجرا گذاشته شده است.
افاغنه در شهرکهای حاشیه ای ساماندهی می شوند
سردار چناریان با اشاره به دستگیری حدود بیش از 600 نفر اتباع خارجی غیرمجاز در مرحله اول و دوم اجرای این طرح افزود: با چنین شرایطی اگر در سطح شهر احساس ناامنی شود مبدا شروع آن از حاشیه شهر است.
وی خاطرنشان کرد: به دلیل حضور افاغنه در کرمان و شرایطی که این کانونهای حاشیه نشینی شهری ایجاد کرده اند با پاکسازی این نقاط به سمت لایه های شهری و به سوی تامین امنیت شهر می رویم.
وی اضافه کرد: در بحث حضور افاغنه و ساکن بودن آنها در حاشیه شهر باید تمام ادارت از جمله اداره کار، اداره بهداشت، اعضای شورای شهر، پلیس و سایر دستگاه های مرتبط با همکاری یکدیگر در رفع این معضل کوشا باشند.
هیچ خدمات شهری به حاشیه نشینها تعلق نمی گیرد
قائم مقام شهردار کرمان نیز درخصوص امکاناتی که در اختیار این شهرک نشینها قرار می گیرد، گفت: در واقع بر اساس قانون هیچ خدمات شهری به حاشیه نشینان تعلق نمی گیرد زیرا اصولا این مناطق در محدوده شهری قرار نگرفته اند.
حسین کردی افزود: تنها راه حل مشکل حاشیه نشینان کرمان این است که به عنوان روستا پذیرفته شود یا به محدوده شهر منتقل شوند.
وی گفت: با این وجود برخی از حاشیه نشینان نیازهای خود از جمله آب و برق و گاز را به شیوه غیرقانونی تامین می کنند.
وی اظهار داشت: هم اکنون نیز قانون منع واگذاری خدمات به حاشیه نشینان ابلاغ شد طبق این قانون هیچ مرکز و سازمانی حق ارائه خدمات به اهالی حاشیه نشین را که در خارج از محدوده شهری به ساخت و ساز غیرقانونی و بدون دریافت پروانه ساخت پرداخته‌اند ندارد.
مهاجرت 150 هزار نفر به شهر کرمان
نماینده مردم کرمان در مجلس شورای اسلامی نیز در این خصوص با اشاره به معضل حاشیه نشینی در کرمان گفت: زمین لرزه های بم و زرند و خشکسالی پیاپی در استان موجب شده، 150 هزار نفر از روستاها به شهر کرمان مهاجرت کنند.
غلامرضا کرمی با تاکید بر لزوم حل مشکل بیکاری در استان کرمان اظهار داشت: یکی از دغدغه های نمایندگان مجلس رفع مشکل بیکاری است و در این زمینه همکاری لازم را با دستگاههای مختلف دارند.
وی با اشاره به روند مهاجرت به شهر کرمان و افزایش جمعیت این شهر گفت: زمین لرزه های بم و زرند و کمبود آب و خشکسالی های پیاپی در استان کرمان در سالهای اخیر موجب افزایش مهاجرت به شهر کرمان شده است.
کرمی خاطرنشان کرد: این عوامل موجب شده است 150 هزار نفر در سالهای اخیر به شهر کرمان مهاجرت کنند و همین مسئله موجب افزایش حاشیه نشینی در شهر کرمان شده است.
نماینده مردم کرمان در مجلس شورای اسلامی افزود: هم اکنون 1.3 درصد جمعیت استان کرمان در شهر کرمان ساکن هستند.
وجود قریب 50 هزار حاشیه نشین در کرمان
شهردار کرمان نیز حاشیه نشینی را یکی از مهمترین معضلات شهری کرمان می داند و تعداد افراد ساکن در شهرکهای حاشیه ای کرمان را قریب 50 هزار نفر اعلام می کند.
ابوالقاسم سیف اللهی در این خصوص می گوید: هم اکنون برای مقابله با حاشیه نشینی در کرمان ستاد حاشیه نشینی راه اندازی شده و فعال است.
وی خواستار اتخاذ عوامل بازدارنده درخصوص جلوگیری از افزایش جمعیت شهرها شد و گفت: در این راستا احداث کمربند سبز کرمان درحال انجام است.
شهردار کرمان نیز از منتقدان ارائه خدمات به حاشیه نشنان است و می گوید این مسئله موجب می شود حاشیه نشینی با امید ارائه خدمات در آینده افزایش یابد.
محرومان ساکنان اصلی حاشیه های شهر
یک استاد جامعه شناس دانشگاه کرمان گفت: به کاربردن لفظ حاشیه نشین برای کسانی که در شهر کرمان خارج از محدوده شهری زندگی می کنند چندان درست نیست چون بار مفهومی منفی با خود دارد.
سیامک زند رضوی در این مورد اظهار داشت: حاشیه نشینی در جامعه شناسی مترادف است با کار در بازار سیاه، تصرف عدوانی اراضی دیگران، فعالیتهای خلاف و زندگی با ارزشهای متفاوت از سایر ساکنین شهر در حالیکه آنچه ما در کرمان با آن مواجه شده ایم عبارت از شهروندانی است با مسکن غیررسمی از نگاه دستگاه اداری شهرداری که اتفاقا برای تملک این مسکن غیر رسمی و خارج از محدوده به برخی افراد بی مسولیت پول نیز پرداخته‌اند.
وی افزود: طبیعی است که آنها نیز مایلند همانند سایر شهروندان از خدمات شهری برخوردار شوند.
زند رضوی تصریح کرد: دستگاه اداری استان در 30 سال اخیر با فراموش کردن بافت قدیم شهر کرمان و واگذاری اراضی در پهنه وسیعی از اطراف شهر باعث شده است رشد سطحی شهر کرمان به لحاظ مساحت چندین برابر رشد جمعیت شهری باشد و این باعث می‌شود در فاصله بافت اصلی شهر و اراضی واگذار شده نقاطی پیدا شود که از یک طرف در محدوده شهر کرمان قرار دارند چون در اطراف و عقبتر از آن شهرکهای قانونی ایجاد شده و از یک طرف خارج از محدوده شهری محسوب می شوند چون از طرف دستگاه اداری برای آنها برنامه ریزی نشده و به صورت قانونی زمینها به فروش نرسیده اند.
خشکسالی جمعیت قابل توجهی را آواره کرده است
این جامعه شناس ادامه داد: به دلیل خشکسالیهای گسترده دو دهه اخیر جمعیت بزرگی آواره شهرهای مختلف استان و به خصوص شهر کرمان شده‌اند.
دکتر زند رضوی اظهار داشت: یکی از راه حلهای مسئله، به رسمیت شناختن مردمانی است که به‌دلیل فقر، زمین را از مالکین یا زمین‌خواران با قیمت ارزان خریده اند و می‌توان با استفاده از سرمایه اجتماعی موجود در میان آنان و جلب مشارکت تک تک خانواده ها، ساز و کارهای محله ای را برای بهبود وضعیت موجود فعال کرد.
وی تاکید کرد: هم "مسکن غیررسمی" و هم "حاشیه نشینی" در کرمان باید مورد مطالعه جدی و کارشناسی قرار گیرند و در غیر این صورت، تفکیک این دو از هم ممکن نیست و هر چند وقت یکبار شاهد پدید آمدن یک مسئله و مشکل اجتماعی در این مناطق خواهیم بود.
نظر شما