به گزارش خبرنگار مهر آیدین آغداشلو، نقاش و منتقد هنری در نشست خبری نمایشگاه "تداوم" که صبح امروز، 6 مهرماه در نگارخانه 6 برگزار شد، گفت: شاید عکاسی را قبل از انقلاب به این صورت تجربه نکرده بودیم. ویژگی عکاسی بعد از انقلاب، عکاسی خبری بود. الان عکاسی ایران را در دنیا با عکاسی خبری می شناسند.
وی با بیان اینکه بسیاری از عکاسان خبری اکنون دیگر در ایران زندگی نمی کنند، افزود: این عکاسان با اینکه در ایران نیستند اما کارشان را در دوران جنگ و انقلاب انجام دادند. آنها ارتباط میان آنچه را که می‌گذشت و ما که در امنیت بودیم، ایجاد کردند و حتی برخی از انها مثل گلستان جانشان را در این راه گذاشتند.
آغداشلو در مورد عکاسان خبری توضیح داد: عکاسان خبری به ما گفتند که در همسایگی کشورمان چه می‌گذرد. در دوران انقلاب به خودم گفتم هرجا هر اتفاقی می‌افتد می‌روم و نگاه می‌کنم ولی اکنون می‌گویم نگاه من کجا و نگاه آنها کجا. کاوه گلستان نمونه کامل یک عکاس خبری بود.
وی در مورد تجربه خود از جنگ گفت: یک بار نامه نوشتم تا برای تماشای جبهه اعزام شوم اما قبول نکردند. با اینحال، همه ما هرچه در مورد جنگ می‌دانیم به یمن کار عکاسان است. این تجربه خیلی مهمی بود چون ایران بعد از 200 سال دچار جنگ و به نوعی چنین حماسه‌ای شد و عکاسان خبری توانستند این لحظات را برای ما گزارش کنند.
آغداشلو سپس به محمد فرنود اشاره کرد: هنوز عکسهای جنگ محمد فرنود به نمایش گذاشته نشده است. اما یک بار که آنها را دیدم مثل خارپشت مو به تنم سیخ شد. اگر شما هم این عکسها را ببینید می‌فهمید که "حماسه" به معنای واقعی چیست. امیدوارم روزی برسد که عکاسانی مانند او عکسهایشان را نمایش دهند.
وی در مورد نمایشگاه نگارخانه 6 که به بررسی عکاسان دهه 40 و 50 می‌پردازد، گفت: همه این عکاسان با من دوست بودند. در حقیقت ما یک طایفه هستیم و این عکسها و عکاسان آنها جریان مداوم و زنده هستند.. اینکه یک نگارخانه به عکس اختصاص یافته باشد، خوب است چون عکس به عنوان هنری که خریدار بلافاصله داشته باشد در ایران مطرح نبوده است.
وی ادامه داد: تاسیس چنین نگارخانه هایی و برگزاری این نمایشگاه‌ها همه خبرهای خوبی هستند. هر خبری نشانه یک جریان و هستی است. برخلاف آنچه خیلیها فکر می کنند، اگر خبر نباشد خیلی بد است.
آغداشلو در مورد 50 سال اخیر عکاسی ابراز کرد: عکاسی ما از سال 1340 وارد یک دوره مهم شد چون هسته مرکزی فرخنده‌ای در هنر و فرهنگ در این دوران شکل گرفت. از سال 1340 به بعد عکاسی وارد جریان جدی و رسمی‌تری شد.
این نقاش در مورد تاثیر هادی شفائیه گفت: قضیه این نیست که هادی شفائیه صرفاً یک عکاس آتلیه بود. در مورد نقاشی هم این اتقاق می‌افتد. برخی به من مراجعه می‌کنند و می‌گویند نقاشی من را بکش. برخلاف برخی از هنرمندان، من از این کار ناراحت نمی‌شوم. اما نباید فراموش کنیم که هرچیزی را سر جای خودش بگذاریم. مثلاً هادی شفائیه در عکاسی آتلیه و بهرام سیف الملوکی در عکاسی صنعتی آثار به یاد ماندنی از خود برجای گذاشتند.
آغداشلو با اظهار تاسف از اینکه این دو هنرمند در سالهای پایان زندگی وضعیت مطلوبی نداشتند، ادامه داد: یکی از زیباترین عکسهای عمرم را در آتلیه سیف‌الملوکی دیدم که از یک بانوی عشایری عکاسی کرده و نمونه کامل یک زن ایرانی را با آن صلابت به تصویر کشیده بود.
وی با بیان اینکه عکاسی ایران مراحل مختلفی را طی کرده است، افزود: در بخشی از تاریخ عکاسی، کسانی بودند که کارشان را جدی می‌گرفتند مثل پاکزاد. او همه جای تهران را بلد بود. در آن زمان از بناهای درحال ساخت عکس می‌گرفت و ما تعجب می‌کردیم اما الان می‌فهمیم عکاسی از ساختمان‌های دهه 40 و 50 چه تاثیری در روند درک اتفاقهای آن دوران دارد.
آغداشلو اما در بخش دیگری از این نشست به جایگاه هنرمندان اشاره کرد: عکاسان و نقاشان قدیمی‌تر اجر و مزد بلافاصله‌ای از کارشان نمی‌گرفتند و با تحسین مواجه نبودند. در حالی که هنرمند همیشه به منتقد و روزنامه‌نگاران نیاز دارد تا به او بگویند که چه کسی است، چه کاری می‌کند، اینکه همه دوستش دارند و زندگی بدون او لطفی ندارد.
این نقاش عنوان کرد: الان این تحسینها را می شنویم اما در آن زمانم این چنین نبود. برای همین است که هنرمندانی مثل سیف‌الملوکی شغلشان را در سختی انتخاب کردند. همان طور که اکنون نیز اینگونه است. ما همیشه به تحسین و ستایش بیشتری به عنوان هنرمند نیاز داریم.
وی در مورد عکاسان اظهار کرد: این هنرمندان در ستایش زندگی کار می کنند چون زندگی را ثبت می‌کنند. با اینهمه همیشه افسوس می‌خورم نسل اول چقدر بی‌اجر ماند. اساساً نسل اول همیشه بدون ستایش و بی‌اجر می‌ماند. مثلاً ضیاپور و اسفندیاری که نسل اول نقاشان مدرن بودند زندگی سختی داشتند اما آنها این سختی را گذراندند که ما امروز می‌توانیم این هنر را ادامه دهیم.
آغداشلو در مورد نسل اول هنرمندان ادامه داد: یادم است نیما یوشیج می گفت که چون همیشه شعر نو می‌گفت، می‌ترسیده و برای همین در بیرون از خانه با خود خنجر همراه می‌برده است.
وی سپس خواستار تدوین کتاب جامع و کامل از عکاسی ایران شد: تاریخ عکاسی ایران باید کامل و جامع نوشته شود. بیشتر کتابهایی که در این زمینه نوشته شده است، به عکسهای قدیمی به خصوص دوران قاجار برمی‌گردد ولی دهه 40 و 50 در عکاسی ایران بسیار مهم است و به همین دلیل باید عکاسان آن دوره بازشناسایی شوند.
آغداشلو در بخش دیگری از این مراسم به تشریح برخی از عکاسانی که آثار آنها قرار است در نگارخانه 6 نمایش داده شود، پرداخت: یکی از این عکاسان بهمن جلالی بود. هرچند گاهی تلخ می‌نمود اما بسیار دوست داشتنی بود و قلب مهربانی داشت. او آرام آرام از عکاسی چهره فاصله گرفت و راه خودش را طی کرد. ترکیب عکسهای او با عکسهای قاجاری ماندگار شدند.
وی در مورد عکسهای عباس کیارستمی گفت: 50 سال است که با او دوست هستم. کیارستمی عکاسی را از سینما شروع کرد همان طور که سینما را از نقاشی آغاز کرد. اما بعداً از عکاسی صرف فاصله گرفت و به عکاسی دیجیتال روی آورد و اکنون شاهد هستیم سراغ ویدئوآرت هم رفته است. او همچنان عکاس است و به گفته خودش گاهی زندگی را تنها از راه فروش عکسهایش می‌گذارند.
این نقاش در مورد عکسهای مریم زندی تحلیل کرد: او عکاسی است که خودش را در طول زمان ساخت. در مجموعه‌هایی که منتشر کرد توانست به موضوعش رسوخ کند. چون هنرمند تنها روایت‌گر اطراف نیست بلکه انتخاب می‌کند و اوموفق شد از کسانی که عکاسی می‌کنند فقط چهره نسازد بلکه به نحوی داوری آنها را نیز انجام دهد.
آغداشلو با اشاره به عکسهای کامران عدل از دخمه‌های زرتشتیان یزدی افزود: این عکسها از جمله مجموعه‌هایی هستند که بسیار آنها را دوست داشتم. عکسهای او خارج از نگاه تلخ و تمسخرگونه عدل نیست. هر وقت او را دیده‌ام منتظر بودم نیشگونی از من بگیرد و اتفاقاً همین طور هم شده است. برای همین نباید انتظار داشته باشیم عکسهای عدل جدا از شخصیتش باشند.
وی با اشاره به استحکام عکسهای فخرالدین فخرالدینی گفت: او یکی از آکادمیک ترین عکاسان حاضر است اما یکی دیگر از عکاسانی که مرگ را به مدتی طولانی به چالش کشید نیکول فریدنی بود. مجموعه آرشیو باقی مانده از او نشان می‌دهد که مرگ هم بر او پیروز نشد.
آغداشلو عنوان کرد: کارهای فریدنی مثل کسرائیان یک تغزل محض از طبیعت ایران است. آنها تمام عمرشان را در ثبت طبیعت ایران گذاشتند.
وی در مورد کاوه کاظمی توضیح داد: کاظمی عکاسی زنده و مدرن است. کسی که هر لحظه می‌داند در جهان چه می‌گذرد. برخی از بهترین عکسهای دوران جنگ را در مجموعه او دیدم.
نمایشگاه تداوم از 9 تا 23 مهر در نگارخانه شش واقع در خیابان خردمند شمالی، کوچه هیجدهم، پلاک 6 برگزار می شود که به اثار عکاسان مطرح دهه 40 و 50 همچون بهمن جلالی، نیکول فریدنی، مریم زندی، نصرالله کسرائیان، نحمود کلاری، کامران عدل، کاوه گلستان و..می پردازد.
نظر شما