به گزارش خبرگزاری مهر، برندگان جایزه نوبل شیمی در مدت 109 سال گذشته از سال 1901 تا 2010 به شرح زیر است:
1901- ژاکوگس هنریکوس وانت هوف از هلند برای کشف قانون فشار اسموزی در محلولها
1902- هرمن امیل فیشر از آلمان برای تلاشهای در عرصه سنتز هیدروکربورها و آدنینها
1903- ازوانت آگوست آرهنیوس از سوئد برای گسترش شیمی با تئوری درباره افتراق الکتریکی
1904- ویلیام رامسی از انگلیس برای کشف گازهای نجیب در هوا و تعیین موقعیت این گازها در جدول تناوبی
1905- یوهانس فردیریش و ویلهلم آدولف فن بایر از آلمان برای توسعه شیمی آلی و شیمی صنعتی با تلاشهایی در عرصه ترکیبات هیدروآروماتیک
1906- هنری مویسان از فرانسه
1907- ادوارد باخنر از آلمان برای تحقیقاتی که در بیوشیمی و برای کشف تخمیر غیر سلولی انجام داد
1908- ارنست راثرفورد از انگلیس/ نیوزلند برای کشف وجود مواد رادیواکتیو
1909- ویلهلم اوستوالد از آلمان برای مطالعاتی که در عرصه کاتالیزها و اصولی انجام داد که برای حاکمیت تعادل شیمیایی و سرعت واکنش نقش بنیادی ایفا می کنند
1910- اوتو والاخ از آلمان
1911- ماری کوری از فرانسه/ لهستان برای خدماتی که به پیشرفت شیمی از طریق کشف رادیوم و پلونیوم انجام داد
1912- پل سباتیه از فرانسه برای ارائه متد هیدروژناز ترکیبات آلی در حضور فلزات و ویکتور گریگنار از فرانسه برای توسعه گسترده در عرصه شیمی آلی انجام داد
1913- آلفرد وارنر از سوئیس برای کشف پیوند اتمها در مولکولها که منجر به توسعه شیمی غیرآلی شد
1914- تئودور ویلیام ریچاردز از آمریکا برای تعیین وزن اتمی تعداد زیادی از عناصر شیمیایی
1915- ریچارد مارتی ویلستاتر از آلمان برای تحقیقاتی که روی رنگدانه های گیاهی به خصوص کلروفیلها انجام داد.
1916 و 1917 به دلیل جنگ جهانی اول جایزه ای اعطا نشد.
1918- فریتز هابر از آلمان برای فرایند سنتز آمونیاک
1919- جایزه ای اعطا نشد.
1920- والتر هرمن نرست از آلمان برای تحقیق درباره ترموشیمی
1921- فردریک سادی از انگلیس برای تلاشهایی که در عرصه شناخت شیمی مواد رادیواکتیو و برای مطالعاتی که درباره منشاء و ماهیت ایزوتوپها انجام داد
1922- فرانسیس ویلیام آستون از انگلیس
1923- فریتز پرگل از اتریش برای اختراع متد میکروآنالیز مواد آلی
1924- جایزه ای اعطا نشد.
1925- ریچارد آدولف زیگموندی از آلمان برای کشف ماهیت اهمگن محلولهای کلوئیدی و برای متد توسعه شیمی کلوئیدها
1926- تئودور ازودبرگ از سوئد
1927- هاینریش اوتو ویلند از آلمان برای مطالعه درباره ساخت اسیدهای صفراوی و مواد مرتبط با آنها
1928- آدولف اوتو راینهولد وینداوس از آلمان
1929- آرتور هاردن هانس کارل آگوست از انگبیش و سیمون وان ائلرشلپین از سوئد برای تحقیقات در عرصه تخمیر قند و آنزیمهای تخمیرکننده
1930- هانس فیشر از آلمان
1931- کارل بوش از آلمان
1932- ایروینگ لانگمویر از آمریکا برای مطالعات در عرصه شیمی سطوح
1933- جایزه ای اعطا نشد.
1934- هارولد کلایتون اوری از آمریکا برای کشف هیدروژن سنگین
1935- فردریک ژولیو و ایرن ژولیو کوری از فرانسه برای سنتز عناصر جدید رادیواکتیوی
1936- پطروس ژوزفیوس ویلهلموس وبی از هلند برای خدماتی که به شناخت ساختار مولکولی از طریق مطالعه بر روی دوقطبی های الکتریک و تفرق پرتوهای ایکس و الکترونها در گازها انجام داده بود.
1937- پل کار از سوئیس برای مطالعه بر روی کاروتونوئیدها و فلاوینها، ویتامینهای A و B2 و والتر نورمن هاورث از انگلیس برای مطالعه دریاره هیدروکربورها و ویتامین C
1938- ریچارد کوهن از آلمان برای کار بروی کاروتنوئیدها و ویتامینها
1939- آدولف فردریش یوهان بوهتنادخت از آلمان برای کار بر روی هورمونهای وابسته به جنس و لاوسلاف روژیچکا از سوئیس برای کار بر روی پلی متیلن
از 1940 تا 1942 به دلیل جنگ دوم جهانی جایزه ای اعطا نشد.
1943- جورج د- هوزی از مجارستان برای کشف استفاده از ایزوتوپها به عنوان ردیاب در مطالعه بر روی فرایندهای شیمیایی
1944- اوتو هان از آلمان
1945- آرتوری ایلماری ویرتانن از فنلاند
1946- جیمز باچلر سامر از آمریکا برای کشف آنزیم هایی که می توانند بلوری شوند. جان هوارد نوثروپ و وندل مردیت استنلی از آمریکا برای آماده ساز آنزیمها و پروتئینهای ویروسها به یک شکل خالص بلوری
1947- رابرت رابینسون از انگلیس برای مطالعه درباره تولید ماهیت گیاهی و سنتز آلکالوئیدها
1948- آرنه ویلهلم کائورین تیزلیوس از سوئد
1949- ویلیام فرانسیس ژاکویی از آمریکا برای تحقیقاتی که در عرصه ترمودینامیک شیمیایی به خصوص برای مطالعه رفتار مواد در دمای پایین انجام داد.
1950- اوتو پل هرمن دیلز و کورت آلدر از آلمان غربی
1951- ادوین متیسون مک میلان و گلین تئودور سیبورگ از آمریکا برای کشف شیمی عناصر با عدد اتمی بالاتر از عدد اتمی اورانیوم
1952- آرچر جان پورتر مارتین و ریچارد لارنس میلینگتون سینگ از انگلیس برای اختراع دستگاه کروماتوگرافی
1953- هرمن اشتائودینگر از آلمان غربی برای کشف در عرصه شیمی ماکرومولکولی
1954- لوئیس کارل پلینگ از آمریکا برای برای تحقیقاتی که در عرصه کشش مولکولی و کاربردهای آن برای توضیح ساختار مواد پیچیده انجام دادند.
1955- وینسنت دو ویگناد از آمریکا برای تحقیقاتی که درباره بیوشیمی ترکیبات مهم گوگردی به خصوص سنتز هورمونهای پلی پپتیدی انجام داد.
1956- کریل نورمن هاینسلوود از انگلیس و نیکولای نیکولاوویچ سمینوف از اتحاد جماهیر شوروی سابق برای تحقیقاتی که درباره مکانیزمهای واکنشهای شیمیایی انجام دادند.
1957- الکساندر آر. تاد از انگلیس برای کار درباره نوکلئوتید و کوانزیمهای نوکلئوتیدی
1958- فردیریک سانگر از انگلیس برای کار روی ساختار پروتئینها به خصوص انسولین
1959- یاروسلاو هریروفسکی از چکسلاواکی
1960- ویلارد فرانک لیبی از آمریکا برای توسعه متد استفاده از کربن 14 برای تعیین سن در باستان شناسی، زمین شناسی، ژئوفیزیک و دیگر شاخه های علم
1961- ملوین کالوین از آمریکا
1962- مکس فردیناند پروتس و جان کاودری کندریو از انگلیس برای مطالعه روی ساختار پروتئیهای کروی
1963- کارل زیگلر از آلمان غربی و جولیو ناتا از ایتالیا برای کشف در عرصه شیمی و فناوری پلیمرها
1964- دوروتی کراوفوت هاجکین از انگلیس برای تعیین ساختارهای مهم مواد بیوشیمیایی با استفاده از تکنیکهای پرتوهای ایکس
1965- رابرت بارنس وودوارد ای آمریکا برای موفقیت چشمگیری که در سنتزهای آلی به دست آورد.
1966- رابرت سندرسون مولیکن از آمریکا برای کشش شیمیایی و ساختار الکترونیکی مولکولها از طریق مطالعه اوربیتالهای مولکولی
1967- مانفرد ایجن از آلمان غربی، رونالد جورج ریفورد نوریش و جورج پورتر از انگلیس
1968- لارس اوزانگر از آمریکا/ نروژ
1969- درک هارولد ریچارد بارتون از انگلیس و اود هاسل از نروژ برای توسعه مفهوم صورت بندی و کاربردهای آن در شیمی
1970- لوئیس فدریکو للیور از آرژانتین برای کشف نوکلئوتیدهای قندی و نقش آنها در بیوسنتزهای کربوهیدارتها
1971- جرالد هرتزبرگ از کاناد برای شناخت ساختار الکترونیکی و هندسی مولکولها به خصوص رادیکالهای آزاد
1972- کریستین بی. آنفیسن از آمریکا برای کار بر روی ریبونوکلئوآزها و استنفورد مورد و ویلیام اچ. اشتین از آمریکا برای درک اتصالات موجود میان ساختار شیمیایی و فعالیت کاتالیکی مولکول ریبونوکلئویئک
1973- ارنست اوتو از آلمان و فیشر جفریو از انگلیس
1974- پل جی. فلوری از آمریکا برای کار نظری و تجربی در شیمی فیزیک ماکرومولکولها
1975- جان وارکاپ کورفورث از استرالیا/ انگلیس و ولادیمیر پرلاگ از سوئیس برای کار بر روی استرئوشیمی واکنشهای کاتالیزه شده توسط آنزیمها
1976- ویلیام نان لیپسکومب از آمریکا
1977- ایلیا رومانوویچ پریگونژینی از بلژیگ برای تحقیق درباره ترمودینامیک غیر متعادل به خصوص توسعه تئوری ساختارهای پراکنده
1978- پیتر دی. میشل از انگلیس برای درک انتقال انرژی زیستی از طریق فرمولاسیون تئوری کیمیوسماتیک
1979- هربرت سی. براون از آمریکا و جورج ویتیگ از آلمان غربی برای توسعه استفاده از ترکیبات محتوی عناصر بور و فسفر در سنتزهای آلی
1980- پل برگ از آمریکا برای مطالعات بنیادی درباره بیو شیمی اسیدهای نوکلئیک به خصوص DNA دوباره ترکیب کننده ، والتر گیلبرت از آمریکا و فردریک سنگر از انگلیس
1981- کنیچی فوکوی از ژاپن و روالد هافمن از آمریکا برای توسعه تئوریهای مستقل درباره مکانیزیمهای واکنشهای شیمیایی
1982- آرون کلاگ از انگلیس/ لیتوانی برای توسعه میکروسکوپ الکترونیکی کریستالگراف و کشف ساختار بیولوژیکی پروتئین اسید نوکلئیک پیچیده
1983- هنری تاب از آمریکا برای کار بر روی مکانیزمهای واکنشهای انتقال الکترونها به خصوص فلزات پیچیده
1984- رابرت بروس مریفیلد از آمریکا برای توسعه متدولوژی سنتز شیمیایی روی یک ماتریکس جامد
1985- هربرت آی. هاوپتمن و جروم کارل از آمریکا برای موفقیتی که در توسعه متدهای مستقیم برای تعیین ساختارهای بلوری
1986- دادلی آر. هرشبلچ از آمریکا، یوان تی. لی از آمریکا/ تایوان و جان سی. پولانی از مجارستان
1987- دونالد جی. کرام از آمریکا، ژان ماری لن از فرانسه و چارلز جی. پدرسون از آمریکا
1988- یوهان دیزنهاوفر، رابرت هابر و هارموت میخل از آلمان غربی برای تعیین ساختار سه بعدی یک مرکز واکنش فوتوسنتزی
1989- سیدنی آلتمن از کانادا/ آمریکا و توماس آر. سچ از آمریکا برای کشف خصوصیات RNA
1990- الیاس جیمز کوری از آمریکا برای توسعه تئوری و متدولوژی سنتز آلی
1991- ریچارد آر. ارنست از سوئیس برای توسعه متدولوژی طیف نگاری با روزنانس مغناطیسی هسته ای با وضوح تصویر بالا
1992- رودولف ای. مارکوس از آمریکا برای تئوری واکنشهای انتقال الکترونها در سیستمهای شیمیایی
1993- کری بی. مولیس از آمریکا برای اختراع متد واکنش در زنجیره پلیمراز و مایکل اسمیت از کانادا
1994- جورج ای. اولا از آمریکا برای تحقیق درباره کربوکاتیونها
1995- پل جی. کراتزن از هلند، ماریو جی. مولینا از آمریکا/ مکزیک و فرانک شروود رولند از آمریکا برای کار درباره شیمی اتمسفر به خصوص تشکیل اوزون
1996- رابرت کورل از امریکا، هارود کرتو از انگلیس و ریچارد اسمالی از آمریکا
1997- جینز سی. اسکو از دانمارک برای کشف آنزیم بونی در تبادل سدیم- پتاسیم و پل دی. بویر از آمریکا و جان ای. واکر از انگلیس
1998- جان ای. پاپل از انگلیس برای توسعه متدهای محاسباتی در شیمی کوانتوم و والتر کوهن از آمریکا برای توسعه تئوری کاربردی چگالی
1999- احمد زویل از مصر/ آمریکا برای مطالعه درباره انتقال واکنشهای شیمیایی با استفاده از طیف نگاری در یک کوادریلیوم ثانیه
2000- آلن جی. هیگر از آمریکا، آلن جی مک دیارمید از آمریکا/ نیوزلند و هیدکی شیراکاوا از ژاپن
2001- کی. بری شارپلس و ویلیام اس. نولز از آمریکا وو ریوجی نویوری از ژاپن برای کار درباره واکنشهای اکسیداسون فعال شده توسط کاتالیزهای کایرال
2002- جان بی. فن از آمریکا و کیوچی تاناکا از ژاپن و کورت ووثریش از سوئیس برای توسعه طیف نگاری با رزونانس مغناطیسی هسته ای وو تعیین ساختار سه بعدی ماکرومولکولهای بیولوژیکی در محلول
2003- پیتر آگر و رودریک مک کنین از آمریکا برای کشف کانالهای غشای سلولی
2004- آرون سیچانور، آورام هرشکو، اریون روز از آمریکا
2005- رابرت گرابز و ریچارد اشروک از آمریکا و ایوه شائوین از فرانسه
2006- راجر دیوید کورنبرگ از آمریکا
2007- گرهارد ارتل از آلمان به پاس تحقیقاتی که در زمینه واکنش های شیمیایی روی سطوح جامد انجام داد
2008- به اسامو شیمومورا از ژاپن، مارتین چالفای و راجر.وای. تیسین از آمریکا به خاطر کشف و گسترش پروتئین درخشان سبز.
2009- ونکاترمن راماکریشنان از انگلیس، توماس ای. استیتز از آمریکا و آدا ای. یوناث از رژیم صهیونیستی به پاس خدماتی که در کشف ساختار و عملکرد ریبوزمها انجام دادند.
2010- آکادمی نوبل این دوره از این جایزه را به ریچارد اف. هیک از دانشگاه دولور آمریکا، ای- اچی نگیشی از دانشگاه پوردو و آکیرا سوزوکی از دانشگاه هوکایدوی ژاپن به پاس تحقیقاتی که برای توسعه راههای جدید و موثر برای پیوندهای اتمهای کربنی برای ساخت مولکولهای پیچیده انجام دادند او توسعه روش سنتزهای آلی از طریق کاتالیست تزویج متقاطع پالادیم عطا کرد.
نظر شما