امروزه در بعضي جوامع به علت عدم اطلاع رساني كافي درباره تغذيه صحيح و يا به دلايل فقر فرهنگي افراد يا درگير بودن بيش از حد در زندگي روزمره به اين عامل اساسي و تعيين كننده كه همان تندرستي و سلامتي است اهميت داده نمي شود و در اين صورت اگرچه فرد، تلاش فراوان جهت گذراندن امور زندگي انجام مي دهد واي به علت سالم نبودن بدن خود و يا خانوده اش نتواند از زندگي خود لذت و بهره كافي ببرد.
رعايت تغذيه صحيح در كشورهاي و جامع توسعه نيافته و يا در حال توسعه اهميت بيشتري دارد چون در اغلب اين كشورها بسياري از استاندارهاي سلامتي نظير برخورداري از هواي پاك، وجود آب بهداشتي رعايت نمي شود و بسياري از افراد در شرايط ميزان استرس بيشتري كار و زندگي مي كنند.
اگر مردم يك جامعه از نظر جسمي و روحي در وضعيت خوبي قرار داشته باشند اين امر مي تواند از يك سو در افزايش ميزان بهره وري آن جامعه و از سوي ديگر لذت بردن فرد از زندگي نقش اساسي داشته باشد، بنابراين سلامتي مهمترين مسئله در زندگي هر انسان است كه نبايد از اين امر مهم غافل شد.
سه فاكتور تعيين كننده سلامتي انسان شامل وضعيت ژنتيكي، تغذيه صحيح و تحرك بدني مناسب و نگرش و نگاه مثبت به زندگي است كه البته انسان نمي تواند ژن هاي خود را تغيير دهد اما در خصوص دو فاكتور ديگر به ويژه تغذيه صحيح عامل تعيين كننده انسان است بنابران بايد بدانيم كه بدن انسان هر روز به يك ميزان مشخص از پروتئين ها، مواد معدني، آنزيم ها و ويتامين ها نياز دارد به گونه اي كه وارد نشدن هريك از آنها به بدن در طولاني مدت سبب بروز برخي بيماري ها و در كوتاه مدت سبب بروز كوتاهي قد تغذيه اي، بي حوصلگي، خستگي زود رس، عصبي بودن، دردهاي مزمن در نقاط مختلف بدن، داشتن ظاهري پژمرده و رنگ غير طبيعي پوست صورت و بسياري از ناتوانايي هاي جسمي و روحي مي شود.
تغذيه مناسب سبب عملكرد صحيح بدن مي شود در اين صورت است كه انسان سرحال تر و شاداب تر بوده و بدن همواره آماده خدمت به ما در جهت تحقق اهدافمان در زندگي خواهد بود چرا كه در اين صورت بدن ظاهر بهتري خواهد داشت و و يكي از اثرات اين ظاهر خوب افزايش اعتماد به نفس و برقراري ارتباط قوي با ديگران خواهد بود.
متاسفانه امروزه مصرف برخي از خوراكي هاي بي ارزش و يا كم ارزشي نظير پفك اهميت زيادي يافته به گونه اي كه در اغلب سبد غذايي خانوار به ويژه در روستاها كه از نظر آگاهي تغذيه اي در سطح پايين تري قرار دارند جايگاه خاصي دارد .
90 درصد كودكان زير دوسال پفك مصرف مي كنند
مدير دفتر بهبود تغذيه جامعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي در اين باره مي گويد: حدود 47 درصد كودكان 6 تا 12 ماهه و نزديك به 90 درصد كودكان 12 تا 23 ماهه در مناطق شهري و روستايي كشور هر روز پفك مصرف مي كنند.
دكتر ربابه شيخ الاسلام مي افزايد: در جوامعي كه به علت بي سوادي ، رسانه هاي شفاهي از قدرت نفوذ بيشتري به نسبت رسانه هاي كتبي برخوردارند، پيامهاي شفاهي و تبليغات مداوم فرهنگ مردم بويژه كودكان را دستخوش تغيير مي كند.
وي اظهار مي دارد: صحنه هايي براي تبليغ ماكاروني، انواع سسهاي چرب و يا تبليغات روغن كه مستقيما از ظرف به مقدار زياد در ماهيتابه ريخته مي شود و يا تبليغ انواع پفك با استفاده از تصاوير كودكان شاداب و سالم و زيبا از شبكه هاي سراسري - كه پوشش بسيار بالايي دارند- پخش مي شود كه در راستاي القائات منفي گام برمي دارند.
دكتر شيخ الاسلام مي گويد: استفاده از پفك و غذاهاي شور كه با جذب آب تا 9 برابر معده كوچك كودكان را پر مي كند و متاسفانه ذائقه كودكان و نوجوانان را نيز به شوري عادت مي دهد، خود زمينه ساز درگير شدن به مشكلات ديگر در عرصه سلامت مي شود.
وي بخش عظيمي از اين غفلت را به دليل ناآگاهي والدين و مراقبان كودك و مادران دانسته ومي گويد: مادران كم سواد و بي سواد روستايي پيام رسانه هاي شفاهي را بهتر درك و فبول مي كنند و از همين رو در مناطق روستايي شيوع بيماريهاي تغذيه اي و سوء تغذيه در بين كودكان مشهودتر است.
مصرف ميوه ها و سبزي ها از بسياري سرطان ها جلوگيري مي كند
هرچه ميزان مصرف مواد و خوراكي هايي كه از نظر ارزش غذايي در سطح پايين تري قرار دارند بيشتر مي شود مصرف خوراكي ها با ارزشي چون ميوه ها و سبزيجات كمتر مي شود تا آنجا كه بر اساس مطالعات صورت گرفته بيماري هاي ناشي از مصرف كم سبزي و ميوه نظير سرطان دستگاه گوارش ، بيماري هاي قلبي و عروقي و سكته مغزي موجب مرگ دو ميليون و 700 هزار انسان مي شود.
متخصصان تغذيه معتقدند در جوامعي كه مصرف ميوه و سبزي بيشتر است شيوع بسياري از بيماري ها به ويژه بيماري هاي قلبي ، سرطان ها و ديابت بسيار كمتر است چرا كه مصرف كافي ميوه و سبزي به دليل داشتن مواد آنتي اكسيدان و موادي كه امروزه تحت عنوان مواد سلامتي شناخته مي شوند مي تواند از ابتلا به بسياري از بيماريها بويژه نارساييهاي قلبي و عروقي پيشگيري كند.
متاسفانه از يك سو برخي از مردم در خصوص مصرف مواد مغذي و ضروري بدن كوتاهي كرده و باعث ايجاد مشكلات جسمي در خود مي شوند، از سوي ديگر برخي ديگر هم با مصرف مواد غذايي به ميزان بيش از حد ضروري بدن با پديده چاقي مواجه مي شوند و اغلب اين چاقي ها ريشه در نوع تغذيه دوران كودكي افراد دارد.
با توجه به شيوع نگران كننده چاقي در كودكان ايراني، اين عارضه در دهه هاي آتي از ميزان كنوني كه از هر 10 ايراني يك نفر به چاقي مبتلاست بالاتر رفته و همين مسئله موجب كاهش طول عمر ايرانيان در آينده خواهد شد.
متخصصان تغذيه معتقدند در حال حاضر چاقي به عنوان يك معضل جهاني مورد توجه بوده به گونه اي كه سازمان جهاني بهداشت نسبت به اين موضوع به جهانيان هشدار داده است و برنامه هايي براي كنترل اين مسئله دارد
با توجه به اينكه عوارض ناشي از چاقي را بسيار بيشتر از لاغري است اما متاسفانه از يك سو در حال حاضر در خانواده ها به گونه اي جا افتاده كه چاقي كودك را نشانه سالمي وي دانسته و با اصرار بر پرخوري كودك و امتناع از پياده روي كودكان حتي در فاصله بين مدرسه و خانه از چاق شدن كودكانشان احساس رضايت مندي دارند و از سوي ديگر استفاده از غذاهاي پركالري و كم حجم نظير همبرگر و انواع ساندويچ، كم تحركي و نبود امكانات و فضاهاي مناسب در شهرهاي ايران براي انجام تحرك نيز در كنار عادت كردن به فرهنگ اشتباه تغذيه در بين ايرانيان اين مسئله را تشديد مي كند.
مصرف گروه لبنيات بيشترين نيازهاي بدن را تامين مي كند
با وجود اينكه شير به عنوان يك منبع پروتئيني مهم و ماده غذايي مهم محسوب مي شود اما در كشور ما به آن اهميت چنداني داده نمي شود و همين امر موجب بروز بسياري از مشكلات جسمي نظير مشكلات دهان و دندان، مشكلات عضلاني و اسكلتي و از همه مهمتر بروز بيماري پوكي استخوان كه امروزه به عنوان بيماري خاموش از آن ياد مي شود و متاسفانه اغلب مبتلايان را زنان جامعه تشكيل مي دهند، شده است.
عضو انجمن تغذيه ايران در اين باره مي گويد: مصرف لبنيات در ميان افراد ايراني 30 تا 40 درصد پايين تر از استاندارد جهاني است.
ليلا عيوض زاده در گفتگو با خبرنگار اجتماعي خبرگزاري مهر مي افزايد: با وجود اينكه لبنيات از گروه هاي عمده غذايي مهم است باز هم در بسياري از موارد مشاهده مي شود كه بسياري از خانواده هاي ايراني از استفاده از فراورده هاي لبني غافل بوده و نسبت به آن بي اعتنا هستند.
وي اظهار مي افزايد: گروه لبنيات بويژه ماست و شير از جمله مواد غذايي هستند كه استفاده از اين مواد ارتباطي به سن و جنسيت ندارد بلكه بايد تمامي افراد در هر گروه سني و جنسي و تا پايان عمر از اين مواد و ساير فراورده هاي لبني استفاده كنند.
اين عضو انجمن تغذيه در ايران تصريح مي كند: گروه لبنيات بويژه شير تنها ماده غذايي است كه مي تواند بيشترين نيازهاي بدن در خصوص نيازبه مواد غذايي را به صورت متعادل تامين كند.
وي با بيان اينكه شير علاوه بر وجود املاحي نظير كلسيم و فسفر حاوي پروتئين نيز هست ، اظهار مي دارد: متاسفانه دختران و زنان جامعه از جمله افرادي هستند كه از گروه لبنيات به ويژه شير استفاده كمتري مي كنند، به همين دليل هم آمار مبتلايان به پوكي استخوان در كشور در ميان زنان بسيار بيشتر از مردان است.
عيوض زاده مي گويد: متاسفانه علاوه بر عدم آگاهي هاي مردم از ضرورت قرار دادن اين گروه غذايي با ارزش در برنامه روزانه غذايي يكي از علت هاي استفاده كمتر از اين گروه غذايي بالا بودن قيمت هاي آنهاست كه سبب كاهش ميزان دسترسي مردم به اين گروه غذايي شده است.
عضو انجمن تغذيه ايران مي گويد: بر اساس آمارهاي موجود در كشور از هر دو زن 50 سال به بالا يك زن مبتلا به پوكي استخوان است همچنين بر اساس آمارهاي موجود از هر 8 مرد 50 سال به بالا نيز يك مرد به پوكي استخوان مبتلاست.
وي با بيان اينكه متاسفانه مصرف شير در ميان زنان بسيار كمتر از مردان است، اظهار مي دارد: بيشترين ظرفيت بافت استخواني بدن انسان تا18 سالگي ساخته و ذخيره مي شود و اگر فردي تا 18 سالگي دريافت كلسيم را به مقدار كافي نداشته باشد، احتمال بروز پوكي استخوان در سنين بعد از ميانسالي در آنها افزايش مي يابد.
اين كارشناس تغذيه ادامه مي دهد: متاسفانه به علت عدم ميزان ضروري و مصرف روزانه لبنيات بويژه شير ،هم اكنون هفت ميليون نفر افراد مبتلا به پوكي استخوان در كشور وجود دارد كه در زنان ايراني و به طوركلي در نوجوانان و كودكان كشور مصرف شير بسيار پايين است و آمار ها نشان مي دهد كه نسبت زنان و مردان مبتلا به اين بيماري هشت به يك است.
وي مي گويد: متاسفانه استفاده از موادي نظير قند، شكر، برنج و روغن كه بايد به ميزان مصرفي آنها توجه زيادي شود، در كشور اهميت چنداني داده نمي شود به گونه اي كه مصرف اين مواد 30 تا 40 درصد بيش از حد استاندارد لازم مصرفي بوده اما مصرف انواع ميوه ها و سبزيجات در ميان ايراني ها 30 تا 40 درصد پايين تر از ميزان استاندارد تغذيه سالم است.
زنان نقشي مهمي در تعيين نوع تغذيه خانواده دارند
يك متخصص زنان و زايمان با اشاره به افزايش تعداد مبتلايان به سرطان هاي زنان نظير سرطان سينه و همچنين بيماري پوكي استخوان در خصوص مردم جامعه مي گويد: اطلاعات زنان در تنظيم سبد غذايي خانوار مي تواند از بروز بسياري سرطان ها و بيماري ها در آينده پيشگيري كند اما متاسفانه اغلب درباره تنظيم سبد خانوار اطلاعات كمي دارند.
دكتر آذر ميرزايي مي افزايد: بسياري از مواقع هزينه زيادي براي تهيه سبد غذايي خانوار پرداخت مي شود اما مواد غذايي مورد نياز و ضروري كه داراي ارزش غذايي است براي خانواده به ويژه فرزندان كه در سنين رشد هستند تامين نمي شود.
دكتر ميرزايي تصريح مي كند: در برخي موارد حتي مواد غذايي خوبي از سوي زنان و مادران تهيه مي شود اما به علت عدم آگاهي در خصوص روش طبخ مناسب و همچنين نداشتن اطلاعات در زمينه نگهداري مناسب مواد غذايي باعث مي شود كه مواد مغذي و ويتامين هاي موجود در مواد غذايي با روش غلط پخت و پز از بين برود.
وي اظهارمي دارد: براي پيشگيري از پوكي استخوان با تامين نيازهاي غذايي كودكان ونوجوانان بايد برنامه هدفداري در كشور براي زنان جامعه در نظر گرفته شده و آموزش داده شود تا از اين طريق سبب ايجاد تغييرات در سبد غذايي خانوار شويم.
دكتر ميرزايي مي گويد: روش تنوري پز يكي از بهترين روش هاي نگهداري مواد غذايي است چرا كه اين روش طبخ باعث مي شود كه بدون اضافه كردن موادي نظير روغن كه استفاده زياد از آن مي تواند براي بدن زيان دارد ، مواد غذايي پخته شود.
به هر حال بايد بدانيم كه تندرستي اين نيست كه فقط بيمار نباشيم بلكه تندرستي اين است كه علاوه بر اينكه بيمار نيستيم بدن ما از نظر فاكتورهاي مختلف نظير وزن، ظاهر صورت، ظاهر عضلات، اسكلت بدن و همچنين خصوصيات رواني در شرايط استاندارد باشد بنابراين بايد در نظر بگيريم كه مواد غذايي كه روزانه مصرف مي كنيم چه مقدار ارزش غذايي دارند و بايد به چه ميزان مصرف شوند.
نظر شما