عالمان علوم طبیعی به تحولات علوم انسانی نیاز دارند

دکتر قاسم کاکایی در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد گستردگی علوم انسانی و نیاز عالمان علوم انسانی به علوم دیگر گفت: با توجه به رشته ما که حکمت متعالیه است بطور طبیعی با رشته‎های دیگری مثل علوم قرآنی، تفسیر، عرفان، منطق، کلام، ادبیات و تاریخ نیاز داریم که اطلاعات کافی در این زمینه‏ها داشته باشیم تا بتوانیم بحث حکمت متعالیه را چنانچه حق است مورد بررسی قرار دهیم .

 

وی افزود: البته با توجه به اینکه حکمت متعالیه در نهایت یک فلسفه است و فلسفه هم با اندیشه و ذهن آدمی سرو کاردارد بنابراین بطور خاص با مباحث روانشناسی و ذهن شناسی ارتباط داریم که می‎بایست اطلاعات کافی در این زمینه‏ها هم داشته باشیم.

 

سردبیر فصلنامه"اندیشه دینی" در ادامه تصریح کرد: شاید امروزه بحث میان رشته‏ای یک عکس العملی باشد در برابر بیش از حد تخصصی شدن و ایزوله شدن  یک دانشمند و علوم و نادیده گرفتن سایر رشته‏ها. شوخی می‏کنند که تخصص به جای می رسد که چشم پزشک فقط در یک چشم یعنی راست یا چپ متخصص باشد.

 

این محقق و پژوهشگر حوزه فلسفه اسلامی یادآور شد: معنای دیگر میان رشته‎ای این است که رشته‎ای داشته باشیم که خود آن رشته میان رشته‎ای باشد که چنین چیزی هم نیست. یعنی ما چیزی نداریم که موضوع علمی باشد به نام علم میان رشته‏ای. چون اگر تمایز علوم به موضوع باشد ما چنین موضوعی نداریم . اما آن چیزی که معقول بنظر می‎رسد این است که  یک مسئله را میان رشته‏ای کار کنیم. یعنی مسئله‏ای که وجوه و علل مختلف دارد با روشهای گوناگون که مربوط به رشته‎‏های مختلف است با هم مقایسه کنیم.

 

کاکایی در مورد اینکه متخصصان علوم انسانی تاچه اندازه باید از تحولات علوم طبیعی مطلع باشند گفت: نیاز عالمان علوم طبیعی به علوم انسانی بسیار بیشتر از نیاز عالمان علوم انسانی به علوم طبیعی است. چنانچه در تاریخ علم بطور کامل واضح است که فلسفه‏های مضاف چقدر مطرح هستند که خود آنها بحث علوم انسانی هستند. اینکه خود فلسفه اشرف علوم است و تمام علوم دیگر به فلسفه نیازمند هستند از قدیم این بحث مطرح بوده باز همین است.

 

وی افزود: در گذشته علوم را تقسیم می‏کردند به علوم طبیعی که پایین‎ترین فلسفه بوده بعد فلسفه وسطی که ریاضیات بوده و بعد متافیزیک که فلسفه اولی بوده . یعنی درجه بندی علوم به این شکل بوده که علوم انسانی در رأس علوم قرار داشتند. اما به علت مسائلی که بعد از رنسانس رخ داد شاید این دیدگاه بوجود آمد که علوم انسانی دون پایه‎تر از علوم طبیعی هستند که شاید اینطور هم مطرح می‏شود که علوم انسانی چقدر به علوم طبیعی نیاز دارند.

 

کاکایی گفت: به نظر می‎رسد هردو طرف به شناخت یکدیگر نیاز دارند اما اینکه ما در رشته‎ خود چقدر نیاز به دستاوردهای آخرین تحولات علوم طبیعی داریم واضح است که علوم طبیعی می‏‎تواند برای علوم انسانی تولید سؤال و مسئله کند یعنی باب فکر را بگشایند.