ناتو ؛ پارادوکس امنیتی جدید خلیج فارس

به همین منظور بازیگران بسیاری در طول قرن گذشته در تلاش بودند تا به عنوان یک بازیگرد وارد این منطقه شوند.

دکتر امیر عبداللهیان در یادداشت خود این مسئله را به شرح زیر مورد واکاوی قرار داده است.
 

 1 - مقام معظم رهبری در دیدار اخیر امیر قطر ، فرمودند: " امنیت در منطقه خلیج فارس تفکیک پذیر نیست، زیرا اگر منطقه امن باشد همه کشورهای منطقه از آن سود خواهند برد و اگر امنیت منطقه خدشه دار شود، همه کشورهای این منطقه ناامن و متضرر خواهند شد. برخی از کشورهای منطقه متوجه اهمیت بالای امنیت در منطقه خلیج فارس نیستند و متاسفانه آمریکایی ها و صهیونیستها نیز به ذهنیت این کشورها و متوجه نبودن آن ها به امنیت منطقه دامن می زنند".
 

2- امروزه، در فرهنگ روابط بین الملل، تعاریفی متفاوت از مفهوم امنیت ارائه شده و اختلافات مفهومی عمده ای را شامل می شود، به نحوی که تعریف واحد و منطقی از آن وجود ندارد، اما از مجموع این تعاریف می توان دریافت که امنیت به معنای آزاد و رها بودن از خشونت اعمال شده توسط دیگران، فقدان تهدید در برابر ارزشهای موجود و فقدان ترس و وحشت است.

 

                                
 
 

3- عوامل متعددی خلیج فارس را به منطقه ای راهبردی و کانون تحولات جهانی مبدل کرده که از جمله به منابع سرشار انرژی فسیلی، مرکز تمدن اسلامی، خیزش انقلاب اسلامی و ... می توان اشاره کرد. باید دانست که امنیت خلیج فارس، خاورمیانه و جهان به هم پیوسته است. به دلیل مطامع کشورهای استعمارگر و رژیم صهیونیستی، منطقه خلیج فارس و خاورمیانه، اکنون با چالشهای جدی روبرو است. تداوم حضور نیروهای خارجی، فعالیت شبکه های تروریستی و از جمله تروریسم دولتی، کشتن غیر نظامیان به ویژه در افغانستان و عراق و پاکستان، تجاوزات مستمر رژیم صهیونیستی، تلاش برای ایجاد تفرقه های مذهبی و قومی، تلاش برای اعمال سیاست ناکارامد" اسلام هراسی" و" ایران هراسی " و " ایجاد سوء فهم منطقه ای و بین المللی" و به ویژه رویکرد غیر منطقی نظام سلطه به فعالیت های مسالمت آمیز هسته ای در منطقه از جمله ی این چالشها است. 
 

4- برداشت نادرست برخی کشورهای منطقه به موازات اعمال فشار کشورهای سلطه گر، منجر به گسترش به ظاهر خاموش اما به واقع  فعال ناتو به حوزه خلیج فارس در دو دهه اخیر و به ویژه پس از حادثه 11 سپتامبر شده است. در این چارچوب، ناتو متناسب با اهداف استعمارگران جدید، در بازتعریفی نوین، فعالیت خود را از رویکرد صرف نظامی در خلیج فارس به رویکرد نظامی، سیاسی، امنیتی و حتی اجتماعی متمرکز کرده و با بهره گیری از تمام روش های ممکن و از جمله ابزار دیپلماسی عمومی، سعی در تثبیت و تحکیم حضور نظامی و امنیتی  خود در منطقه دارد ، که خود به عامل مهم تشدید ناامنی در منطقه و سیاست توازن ترس در این کشورها مبدل شده است. به عبارت دیگر، این روش ها، امنیتی کاذب را در سایه ترس و وحشت از ابزار و اهداف نظامی قدرتها دامن زده است. بدیهی است که نگاه سنتی برخی کشورهای منطقه، این شرایط ناپایدار امنیتی را رقم زده است.
 

نتیجه :

با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری بر ضرورت همکاری های منطقه ای می توان چنین نتیجه گرفت:
 

الف) تامین امنیت منطقه خلیج فارس توسط کشورهای پیرامون آن، یک طرح امنیتی مسئولانه و واقع بینانه است.
 

ب) تاریخ و فرهنگ منطقه گواهی می دهد که امنیت در منطقه نمی تواند یکسویه و تک بعدی و در قالب همکاری های صرف نظامی محقق شود، بلکه طرحی گسترده را در تمام زمینه های اقتصادی، بازرگانی، زیست محیطی، فرهنگی ، اجتماعی و ... می طلبد،که به خوبی در پیشنهادهای 12 گانه ارائه شده از سوی رئیس جمهور محترم کشورمان در اجلاس سران شورای همکاری خلیج فارس در دوحه بیان شده است و می تواند نقشه راه همکاری های اعتمادساز منطقه ای قرار گیرد. نقشه راهی که از همکاری های زیست محیطی آغاز و در وضعیت مطلوب خود  به سوی همکاری های همه جانبه امنیت بومی منطقه ای  تکامل می یابد.
 

ج) خروج نیروهای نظامی بیگانه از منطقه ، بومی سازی ارتش در کشورهای منطقه، اتکا به سرمایه های مردمی و نسل جوان مسلمان در منطقه، تلاش دولتها برای توسعه فناوری های نوین، از جمله در زمینه علوم هوا فضا، ژنتیک، انرژی صلح آمیز هسته ای و تولید فکر و دانش جدید در سایه ایمان و در قلمرو سرزمین های دارای تمدن اسلامی، از جمله راهکارهای برون رفت از چالشهای موجود به شمار می رود.
 

د) دولتها و مردم منطقه بر این مهم واقفند که حوزه خلیج فارس در اصل به همه کشورهای این منطقه تعلق دارد و با به کارگیری بهینه ظرفیتهای موجود در منطقه، می توان به توسعه اقتصادی ، توسعه انسانی و توسعه امنیتی پایدار  به آینده ای درخشان در منطقه امیدوار بود. در این مسیر واقع بینانه و روشن، هر طرح امنیتی که بدون حضور همه کشورهای منطقه تدوین شود، ناکارآمد و غیر موثر خواهد بود.