قهرمانان یوسا در آثارش تکرار می‌شوند

به گزارش خبرنگار مهر، نشست نقد و بررسی رمان "دختری از پرو" تازه‌ترین کتاب منتشر شده از ماریو بارگاس یوسا در ایران عصر روز چهارشنبه 30 دی با حضور رضا نجفی نویسنده و مترجم، اسدلله امرایی مترجم و منتقد ادبی و خجسته کیهان (مترجم کتاب مذکور) در دفتر انتشارات کتاب پارسه برگزار شد.

یوسا نیمی از این نشست به بحث و بررسی درباره ادبیات آمریکای لاتین و بررسی تطبیقی آن با ادبیات معاصر ایران و همچنین جایگاه ادبیات اسپانیایی در جهان گذشت و نیم دیگر جلسه به آثار یوسا با تاکید بر کتاب جدید این نویسنده پرویی برنده جایزه ادبی نوبل 2010 اختصاص داشت.

نجفی: همه ادبیات آمریکای لاتین رئالیسم جادویی نیست

در ابتدا رضا نجفی با اشاره به برخاستن گونه‌ای ادبی از آمریکای لاتین که امروزه به عنوان "رئالیسم جادویی" شناخته می‌شود در عین حال گفت: با وجود چهره‌هایی مانند گابریل گارسیا مارکز، خورخه لوئیس بورخس، خولیو کورتاسار و اکتاویو پاز خیلی‌ها فکر می‌کنند ادبیات آمریکای لاتین همان رئالیسم جادویی است اما یوسا برهان خُلف این قضیه است.

وی افزود: یوسا به نوعی از ادبیات رئالیستی پایبند است که البته نه جادویی است و نه سوسیالیستی و به نظرم اولین سوء تفاهمی که باید آن را برطرف کرد این است که کُل ادبیات آمریکای لاتین رئلیسم جادویی نیست و رئالیسمی که یوسا مطرح می‌کند کاملاً مستند بر اسناد و مدارک است و اساساً او آثارش را اینگونه می‌نویسد و از این جهت یک استثنا محسوب می‌شود.

این منتقد ادبی همچنین به نسبت ادبیات آمریکای لاتین با ادبیات اسپانیا پرداخت و با اشاره به سابقه استعماری اسپانیا در برخی از کشورهای آمریکای لاتین گفت: امروز این ادبیات مستعمره‌های سابق است که گوی سبقت را از ادبیات استعمارگر سابق ربوده است.

نجفی در توضیح این مدعا تاکید کرد: دلیل قوت ادبیات آمریکای لاتین و از سوی دیگر ضعف ادبیات اسپانیایی این است که ادبیات آمریکای لاتین فقط به ادبیات اسپانیایی بسنده نکرده و نمی‌کند و نویسندگانشان همیشه دنبال نوعی هویت یابی بوده‌اند و همواره ادبیات را برای کسب یک هویت متفاوت به خدمت گرفته‌اند.

نویسنده کتاب "از کافکا تا گراس" همچنین با اشاره به مقوله‌هایی مانند سیاست و بومی‌گرایی به عنوان مولفه‌هایی اساسی در آثار نویسندگان آمریکای لاتین به مقایسه نویسندگان ایرانی با نویسندگان این خطه از جهان در مورد مقوله اخیر (بومی‌گرایی) پرداخت و گفت: آنها در عین حال که بومی‌گرا بوده‌اند با ادبیات جهان آشنا هستند چیزی که به دلایلی مانند ضعف نویسندگان ایرانی در آشنایی با زبانهای خارجی کمتر در آنها دیده می‌شود.

امرایی: فرهنگ اعتراف به نویسندگان آمریکای لاتین اجازه می‌دهد بدون هراس بنویسند

در نشست نقد و بررسی رمان "دختری از پرو" همچنین اسدلله امرایی مترجم و منتقد ادبی در سخنانش به نوع تربیت فرهنگی در آمریکای لاتین که عموماً کاتولیک هستند اشاره کرد و گفت: آنها در فرهنگ اعتراف بزرگ شده‌اند، فرهنگی که اجازه می‌دهد با پرداخت مبلغی به کلیسا گناهکاران دست به اعتراف درباره گناهانشان بزنند و همین ورد باعث می‌شود آنها دفتر خاطرات داشته باشند و بدون هراس آنجا بنویسند.

وی به جمعیت بیش از یک میلیاردی اسپانیایی و پرتغالی زبانان جهان به عنوان عاملی اثرگذار در پرفروش شدن آثار ادبیات آمریکای لاتین و در نتیجه شهرت نویسندگان آنها پرداخت و گفت: حدود 27 کشور در این منطقه از جهان وجود دارند و جمعیتی بالغ بر یک میلیارد نفر به زبانهای اسپانیولی و پرتغالی سخن می‌گویند که این مزیت بزرگ و یک بازار بالقوه برای نویسندگان آنها محسوب می‌شود.

مترجم "پائیز پدرسالار" همچنین از نوعی تکرار شخصیتهای داستانی در برخی آثار یوسا سخن گفت و تاکید کرد: در برخی رمانهای یوسا برخی شخحصیتها تکرار می‌شود و ما شاهد آدمهایی هستیم که از یک رمان به رمان دیگر او می‌روند و حتی آنجا بزرگ می‌شوند. می‌توان گفت این موردی نادر و منحصر به یوسا است.  

کیهان: یوسا در نوشتن "دختری از پرو" متاثر از "مادام بواری" نبوده است

در این نشست همچنین خجسته کیهان مترجم در سخنانی با اشاره به پشتکار یوسا در کار نوشتن گفت: یوسا تقریباً هر مطلبی دستش می‌آید می‌خواند و زبان فرانسه را هم از همین طریق آموخت و طبیعی است که چنین فردی بتواند شاهکارهای ادبی هم خلق کند و نوبل هم بگیرد.

وی همچنین درباره روند ترجمه کتاب "دختری از پرو" توضیح داد: من این کتاب را در سفری که به فرانسه داشتم دیدم. امکان نداشت این کتاب از زیرنظر یوسا رد نشده باشد و به تائید او نرسیده باشد چون او خود به زبان فرانسه مسلط است و از همین روی من که قبلاً سابقه نداشت کتابی ترجمه‌شده را ترجمه کنم این کار را برای اولین بار تجربه کردم.

خجسته کیهان با اشاره به تفاوتهای این رمان با دیگر آثار سیاسی و اجتماعی یوسا مانند "گفتگو در کاتدرال" و "سور بُز" به تسلط این نویسنده مشهور پرویی بر نقد ادبی و نیز علاقه او به گوستاو فلوبر پرداخت و گفت: بعضی‌ها گفته‌اند یوسا متاثر از "مادام بواری" (رمان گوستاو فلوبر) رمان خود (دختری از پرو) را نوشته اما به نظر من یوسا آنقدر بدی و شرارت در قهرمان این رمان قرار داده که جای هیچ شباهتی میان او و مادام بواری باقی نمی‌ماند.

این مترجم افزود: یوسادر واقع رابطه‌ای بسیار نابرابر را میان دو نفر اصلی داستانش (دختر و فرد مقابل او) ایجاد می‌کند و با وجود اینکه این رابطه را تا 40 سال ادامه می‌دهد، از تصویر کردن آن لذت می‌ِبرد.